Bul osydan on tórt jyl burynǵy áńgime edi. Onda ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıtetiniń Fılologıa fakúltetiniń birinshi kýrsynda oqıtynmyn. Óleńnen basqa ómir bar degenge senbeı, órtetip júrgen shaǵymyz. Bir kúni fakúltette aqparat taqtasyna qazaqtyń uly aqyny Tumanbaı Moldaǵalıevpen kezdesý ótedi,- dep habarlandyrý ilindi. Jyrlaryn jórgegimizden jastap oqyp, jattap ósken, ańyzdaı bolyp elesteıtin aqynmen kezdesý keshine erekshe asyqtym. Shynyn aıtaıyn, Tumekeńdi ańyzdaı kórgenim sonsha, tiri bolsa da ómirde bar adamdaı elestetpeıtinmin, baıaǵyda baqılyq bolǵan shyǵar dep oılaıtynmyn.
Fakúltettiń barlyq stýdentteri jınalǵan úlken zalda kezdesý bastaldy. Jalpaq jurt jyryna sýsaǵan tiri Tumanbaı aldymyzda otyr. Kezdesýdi fakúltet dekany, ádebıettanýshy ǵalym Qanseıit Ábdezuly basqaryp júrgizdi. Eldi bilmeımin, meniń esil-dertim aqynda, Tumaǵańda. Onyń ár sózderine tańyrqap, jyrlaryna elitip otyrmyn... Jan-jaqtan qoıylǵan suraqtarǵa jaýap berip, stýdenttik shaqtarynyń qyzyǵyn áńgime etip otyrǵan adamnyń Tumanbaı ekenine sengiń kelmeıdi. Endi-endi qolymyzǵa qalam alyp, jyr álemine joryq bastaǵan meniń mynaý qazaq poezıasynyń ańyzymen kezdesý sáttiń baqyty áli kúnge esimde. Kezdesýdiń orta tusynda óz ózime erik berdim, baıqasam shydap otyratyn jaǵdaıym joq. Qoıyn dápterimdi ala sala, tilkimdeı buryshyna «men Tumanbaı ataǵa óleń oqyp, batasyn alǵym keledi» dep jazyp, jedelhatymdy dekanǵa jónelttim. Arada az ýaqyt ótkesin, Qanseıit aǵaı «bizdiń fakúltettiń birinshi kýrs stýdenti, jolyńyzdy qýǵan jas aqyn Talapbek Tynysbekuly degen balańyz, sizge óleń oqyp, batańyzdy alǵysy keledi» dep meni shaqyrdy, zal dý qol shapalaqtap basyldy, jalyndap turǵan shaǵymyz, júgirip sahynaǵa shyqtym. Ata josynymen sálemdesip alǵasyn, qalamymnan týǵan jyrlarymdy jatqa soǵatyn daǵdyly ádetim boıynsha birden óleńdi zýlattym, basqasha oılaýǵa júregim daýalamaǵan bolar. Sonda oqyǵan óleńim:
Kúzinen ómir qorqamyn
Qońyr kúz baqtyń qushaǵy,
Súreńsiz sondaı qusaly.
Kórkiniń qalmaı nyshany,
Gúlderden tozań ushady.
Kún sanap soldy ekken gúl,
Qasyret edi netken bul.
Kórikke qumar kóbelek,
Qýraıǵa qonbaı shettep júr.
Soratyn shyryn qadala,
Kórinbeıdi eshbir bal ara.
Jaıqalǵan gúldiń orynyn,
Japyraq basqan saryala.
Tabıǵat kúzgi arpalys,
Tyrbanǵan tirlik sarqa kúsh.
Úzilip túsken japyraq,
İzdeıdi baqtan qaltarys.
Salmady bulbul shalqyp án,
Isi joq gúldiń ańqyǵan.
Tóńirek toly mol tuman,
Jelmenen ushyp qalqyǵan.
Syılaǵan baqqa nár, sánin,
Keler dep kóktem jortamyn.
Tanytsa tirlik tarpań ún,
Kúzinen ómir qorqamyn,- ataqty aqynnyń desi basyp turdy bilem, arasynda kidirip qalyp turdym. Óleń aıaqtap, zal qoshametinen keıin Tumanbaı ata asyqpaı ornynan turyp, maǵan burylyp, «kele ǵoı, ákel mańdaıdy» dep shekemnen súıip, qushaǵyna basty. Sodan kópshilikke qarap «sóz tanyıtynym ras bolsa myqty aqyn bolady, kóp izdený, oqý kerek, berdim batadmy» dedi meıirlene shapaǵatyn tógip. Men ishimnen kúbirlep, betimdi syıpadym. Keıinnen týra osyndaı jaǵdaı Astanada 2011 jylǵy Dúnıejúzi qazaqtarynyń quryltaıynda qaıtalandy. Qonaq úıdiń kire berisinde Tumaǵań bastaǵan Járken Bódeshuly, Marfýǵa Aıtqojına, Serik Qapshyqbaı, Israıl Saparbaev, Qaırat Qulmuhamed qatarly biraz aqyndar jınalyp sýsyn iship, áńgime soǵyp otyrǵan ortalaryna baryp amandyq jasadym.
Jaǵalaı amandasyp, qatarlaryna tura qalyp edim,- bul qaı bala,- dep surady Tumaǵań meni ısharalap. Ózgeniń jaýabyn kútpedim,- stýdentterdiń QazUÝ da sizben kezdesýinde óleń oqyp, batańyzdy alǵan bala,- dedim tótesinen. – Áı, bárekeldi, onda óleń oqy,- dedi, basqalary qoshtap jatyr. – Kel beri, janyma otyr,- dedi Tumaǵań qasyndaǵy oryndyqty nusqap, lyp etip jaıǵasa qaldym.
– Kitabyń shyqtyma bala?.
- Joq, aǵa.
- Kitapqa tolama óleńderiń?.
- Juqalaý kitapsha bolyp qalar.
- Almatyǵa barǵasyn habarlas, kitabyńdy ózim alǵysóz
jazyp shyǵaryp berem,- dedi Tumaǵań. Tóbem kókke jetkendeı qýanyp qaldym. Onda da jınalǵan jurttyń kózinshe mańdaıymnan súıip, batasyn berdi. Sol jyly kúzde úlken úıimdi Atajurtqa kóshirip, qonystyń qamymen Zaısanda júrgenimde Tumaǵam ıt úrmeske tartyp berdi... Odan beri kitabyńdy shyǵaryp beremin dep te eshkim aıtpady...
Talapbek TYNYSBEKULY
6alash usynady
