O, JARYQ KÚN: MURAT KÁLAPULY (1986-2022)

"Arqaý" saıty oqyrmandaryna jasyndaı jarq etip ǵumyr keshken, aqyn Murat Kálapulynyń (1986-2022)bir top óleńderin usynady. 

 

O, MENİŃ AQBOZ ÚIİM AQ SHAǴALAM

 

Ósip-óngen ul-qyzy, nemeresi,

Qarttary bar tom astan ónegesi.

Aqboz úıdiń ańsadym berekesin,

Alty qanat jaıylǵan keregesi.

 

Samyrsynnan ıgen ýyqtary,

Qarasha úıdiń keń edi tynystary.

Qara peshten jylynǵan qaısar janǵa,

Áser etpes qańtardyń sýyqtary.

 

Kók aspanǵa boı sozǵan shańyraǵy,

Balqyp pisken qazanda baǵylany.

Malshy aýyldyń tirligin kórip ósken,

Balalyǵym, qaıdasyń maǵynaly?!

 

Shıleri órnektelip kómkerilgen,

Babamnyń salt-dásúrin sherte bilgen.

Anamyz aq sút berip aıaalaǵan,

Sińirip besik jyrdy ertegimen.

 

Jaýqazyndaı qýat ap kún nurymen,

Bala shaqta jarysqan bir-birimen.

Kúnderimiz tátti eken shynymenen,

Aı syǵalap jatatyn túńliginen.

 

Qorada mal, basynan baq ketpegen,

Beldeýinen baılaýly at ketpegen.

Jatsadaǵy esigi aıqara ashyq,

Eshkim urlap baılyǵyn ap ketpegen.

 

Ulttyq rýh saqtalǵan bar osynda,

Danasyn da túletken, qarasyn da.

Aqboz úıdiń qadiri bólek edi,

Boı kótergen qazaqtyń dalasynda.

 

O, meniń aqboz úıim aq shaǵalam,

Men seni, sen de meni jat sanaman.

Ólgenshe umytpaspyn qasıetińdi,

Attap ketip jatsam da basqa ǵalam.

 

 

ALTYN KÚZ

 

Saǵaqtan úzilip japyraq,

Sary altyn túske endi atyrap.

Móp-móldir tamshydaı shyq penen

Qyraý shalyp shópterdiń basyn aq.

 

Qosh aıtyp jaz benen kóktemim,

Ozgerip, taýly alqap, betkeıim.

Dıqandar jınap júr qarbalas,

Ter tógip kóktemgi ekkenin.

 

Jeli ótip óńmennen ińirdiń,

Saıabaq syr shertip sybyzǵy ún.

Sury bult aımalap aspandy,

Kóbeıip jaýyny kúzińniń.

 

Kóz salyp qarasań tań qalar,

Tynymsyz tirshilik jan baǵar.  

Qumyrsqa sekildi dán tasyp,

Astyqqa tolysqan qambalar.

 

Súreńsiz kúı keship baǵymda,

Sarǵaıtqan saǵynysh saǵym ba?  

Jyly uıa izdeýge qamdanyp,

Qaıta ushty tyrna men qazyń da.

 

Saryǵa boıap bir jer óńin,

Qaıyń, tal, qara aǵash, teregiń.

Jalańash kúı keship qalǵandaı,

Sheshkesin jap-jasyl jelegin.

 

Betińdi shymshylap qaryǵan,

Aıazda sýretter salynǵan.

Kúz ótip, qys keler qytymyr,

Aq ulpa kórpesin jamylǵan.  

06 09 2020

 

QAZAQTYŃ QARA BALASY EM

 

Armanda arman, armanda,

Ótkinshi mynaý jalǵanda.

Ardaqty, asyl ana men

Ákedeı asqar taý bar ma?!

 

Gúlindeı búrlep kóktemniń,

Tósinde oınap kók beldiń.

Saıalar áke qanatyn,

Esimnen ketpes ótken kún.

 

Shet qonyp qıyr jaılaǵan,

Shattyq shomar aınalam.

Qazaqtyń qara balasy em,

Saqasyn altyn oınaǵan.  

 

 

ARMANYM ARÝ

 

Janym dep súıip, japyraǵym dep,

Aımalap qushyp otyramyn kóp.

Arman arýdy aı músin kelgen,

Qylyǵyn tátti baqylaǵym kep.

 

Móldirep turǵan kózderińmenen,

Syńǵyrly sulý sózderińmenen.

Juldyzdar maǵan jymyńdap qarap,

Til qatqandaı sezgemin eren.

 

Gúl tere júrip qyrattaryńnan,

Shólimdi basyp bulaqtardyńnan.

Mańdaıdan sıpar anamdaı asyl,

Qýat ap kún nury, shýaqtaryńnan.

 

Súıgendeı qulaı bir sulý qyzdy,

Qan júrip boıǵa nur simirgizdi.

Armanym, mýzam «Poezıa» degen,

Úıretken maǵan qulshynýdy izgi.

20 qyrkúıek, 2019 jyl.

 

 

QORQAMYN

 

Beles te beles, elesten qorqam,

Orynsyz daýly egesten qorqam.

Baıqaýsyz taıyp ketemin be dep,

Ómirdiń joly dóńesten qorqam.

 

Jalǵanda, jalǵan, jalǵannan qorqam,

Aıaqsyz qalar armannan qorqam.

Uıqydan aman oıanǵan sátte,

Tunjyrap atqan tańdardan qorqam.

 

Keýdesi joǵary pańdardan qorqam,

Qaıyrymsyz ósken jandardan qorqam.

Adamdy adam baýyzdar malsha,

Aqsha bılegen zańdardan qorqam.

 

Túrlengen qustaı zamannan qorqam,

Pıǵyly ózgergen adamnan qorqam.

Ómirdiń kórgen qatigez tusyn,

Órkendep ósken balamnan qorqam.

 

Jazyqsyz jabar jaladan qorqam,

Jyn oınaq bolǵan qaladan qorqam.

Shaqalaqtaryn qoqysta tastar,

Tasbaýyr áke, anadan qorqam.

 

Sý bolyp aǵar senimnen qorqam,

Oıynshyqqa aınalǵan sezimnen qorqam.

Úlkendi syılap bas ımek túgil,

Qaıqańdap sóıler kelinnen qorqam.

 

Ez bolyp ósken erimnen qorqam,

Bereke qashsa tórimnen qorqam.

Tirliginde eliń baǵalaı almaı,

Tutqıyl keler ólimnen qorqam.

 

Qoqamyn, qorqam, bárinen qorqam,

Em bolmas ishken dáriden qorqam.

Aýzynda bata, duǵasy joq-ty,

Qylmyńdar qyzǵa káriden qorqam.

2020 jyly 22 qańtar.

 

O, JARYQ KÚN

 

O, jaryq kún aımalap nuryńmenen,

Kózderindeı arýdyń kúlimdegen.

Meıirimińe bóleı kór myna meni,

Aıaz muńǵa eriksiz dirildegen.

 

O, jaryq kún jyltsyn sáýleń meni,

Kúndestikten qajyǵan ál-dármeni.

Qatyp qalǵan júrekti judyryqtaı 

Qara tas bolyp mynaý keýdemdegi.

 

O, jaryq kún muńaıma bult oranyp,

Tumanmenen tunshyǵyp, tumshalanyp.

Sen qamyqsań beımaza kúı keshemin,

Ketetuǵyn án tappaı shyrqap alyp.

 

O, jaryq kún janyma shýaq bergin,

Shýaq bergin, sarqylmas qýat bergin.

Baqytty kúı keshsinshi urpaqtary,

Jumaq tórdiń ústinde muratty eldiń!

 

 

PENDEMİN

 

Kúz kóńilim qulazıdy kúrsinip,

Janym jaýrap yzǵarymen tym sýyq.

Kúıbeńdiktiń kúızelisi júdetip,

Muń tumannan tyrbynamyn tunshyǵyp.

 

Birde tátti, tatyp birde kermegin,

Synaǵyna Jaratqannyń kóngemin.

Adam basy doby deýshy ed Allanyń,

Men de sol bir jumyr basty pendemin.  

 

Dámin tattym burysh penen shekerdiń,

Teri shylqyp tirshilik dep shekemniń,

Mańdaıǵa Alla ne jazǵanyn bilmeımin,

Bir kúnderi men de ómirden ketermin.

Saýdyń iship tamaqtaryn haram ǵyp,

Sózin sóılep júrgenim joq eserdiń.

 

Bireý kúndep, bireý tilder kóp meni,

Júrektegi kimge aıtamyn ókpeni.

Bul ómirde jalǵyz ǵana syrlasym,

Otty óleń men Kók Táńirim kóktegi.

 

Shıbóri bop alqymnan ap tóbetim,

Meıirim azyp qushyrlana óbetin.  

Qý nápsi úshin qulqyn jyrtar jan artty,

Qabirińdi qazǵylary keletin.

 

Daıyndaǵan: Ádilet Ahmetuly