Keshe, naýryzdyń 16 jańasynda Almatyda elimiz rýhanıaty jóninen asa mańyzdy, jańadan qurylǵan qordyń tusaýkeseri ótti. Qordyń aty – Mäŋgitas (Máńgitas) Alash rýhanıatyn qoldaý qory dep atalady. Ideıa avtory ári jańadan ashylǵan rýhanıat joqtaýshy qordyń jetekshisi Ádilet Ahmetuly óziniń jobalaryn bylaı dep túsindirdi:
Qordyń maqsaty: Ult rýhanıatyn, ǵylym-bilim óresin kóterý. Ótken tarıh pen bolashaqty jalǵaý.
Jumys úlgisi: qor arqyly elimizdiń tarıhy men bolashaǵy turǵysynan asa qundy kitaptardy baspadan shyǵarý.
Aldaǵy birneshe jylda shyǵatyn kitaptar:
- Qundy qoljazbalar.
- Alash Orda muraǵattary.
- Shynjańdaǵy klasık ádebıet úlgileri.
- Urpaqtar sanasyn ashatyn álemdegi qundy kitaptardy aýdaryp baspadan shyǵarý.
Almaty qalasy, Ortalyqytandyrylǵan kitaphanalar júıesine qarasty №4 kitaphanada ótken ıgi bastamaǵa ádebıetsúıer áleýmet pen aqyn, jazýshy, tiltanýshy, qoljazbatanýshy ǵylymı qaýym ókilderi qatysty. «Mäŋgitas» atty bul qordy qurý oıyna qalaı kelgenin Á.Ahmetuly bylaı dep túsindirdi:
Almatydaǵy QR Ulttyq kitaphanasynyń sırek kitaptary men qoljazbalar qorynda jáne Ortalyq ǵylymı kitaphanada saqtalǵan baǵzydan jetken babalardyń myńdaǵan muralarynyń basylym kórip, halyqqa jetpeı shań basyp turǵany eldigimizge syn. Sol salada birneshe jyl jumys isteý barysynda osynshama kóptegen muralardy oqyp, búgingi jazýǵa túsirip, halyq qazynasyna qaıta qosý asa mańyzdy jumys ekenin toyqtaı sezindik. Atalǵan eki kitaphanada ǵana emes, halyq arasynda da nebir jaýhar muralar bar. Olar bizdiń tarıhymyzdan syr aıtady. qaı elde bolmasyn sırek kitaptar men qoljazbalar, el ishindegi aýyzsha, jazbasha derekter baǵa jetpes rýhanı baılyq sanalady. Eger, shaǵataı, qadim, tóte, latyn áripterimen jazylǵan sol muarlardy búgingi jáne bolashaqtaǵy oqyrmanǵa jetkize alsaq, ultymyzdyń rýhanı jaqtan baıyp, eńsesi kóteriler edi. Bul is bizdiń bas tartpas boryshymyz.
Naýryzdyń shúle shuǵylasymen birge jurtqa jarıa bolǵan ujymdyq bastamanyń is-sharasy aıasynda endi ǵana qurylǵan «Mäŋgitas» Alash rýhanıatyn qoldaý qory jaǵynan baspadan shyqqan alǵashqy kitaptyń da tusaýy kesildi. Eki eldi tel emgen aqyn, qıssager, qalamger Saǵdolla Nuralyulynyń (1909-1981) «Zýqa batyr» atty kitaby atalǵan qordyń tuńǵysh jumys jemisi retinde jaryq kórip otyr. S.Nuralyuly ótken ǵasyr basynda bala shaǵynda qıyn zamanda elmen birge Qytaıǵa ótken, Qytaıdaǵy qandastarmen birge alasapyran zamandy eńsergen quımaqulaq, zıaly adam. 1958 jyly Bergi betke ótip, ǵumyrynyń sońyna deıin týǵan elinde bolǵan. Eki elde de qubylmaly quıyn zamandy bastan keshken aqyn kóptegen qıssa, dastan, shejirelerdiń avtory bolǵan. «Mäŋgitas» Alash rýhanıatyn qoldaý qory jurt nazarynan tys qalyp bara jatqan biregeı tulǵanyń kóptegen eńbekterinen ishinen «Zýqa batyr» atty dastanyn kitap etip shyǵaryp otyr.
Basqosýda «Mäŋgitas» qorynyń basbelgisi (logotıpi) maquldandy. Astanada turatyn jobager, aǵylshyn tiliniń mamany Atoı Bolat Kerimuly atalǵan qoǵamdyq qordyń ózi jobalap shyqqan basbelgisin kópshilikke kórsetip zıaly jurt aldynda qorǵap shyqty.
««Mäŋgitas» (Máńgitas) – osydan on bes ǵasyr burynǵy Kóktúrik qaǵanatynyń eskertkishteri Máńgitas, bitiktas jáne qulpytas atalyp keledi. Máńgilikke muraǵa qalǵan sol eskertkishterdiń ornyn búgingi tańda qundy kitaptar basyp otyr. Órkendegen alpaýyt elderdiń barlyǵy tek kitaptyń qudireti arqyly alǵa ozǵany belgili. Kitap ultty oıatatyn, qýattandyratyn uly kúsh. «Jaqsynyń aty ólmeıdi, ǵalymnyń haty ólmeıdi».
«Mäŋgitas» Alash rýhanıatyn qoldaý qory arqyly baspadan shyqqan kitaptar El qazynasyna máńgi qalady», – dep belgi avtory sózin túıindedi.
Osylaısha jıylǵan jurttyń ystyq yqylasymen «Mäŋgitas» Alash rýhanıatyn qoldaý qorynyń basbelgisi tómendegideı bolyp bekitildi. Arnaıy shaqyrylǵan zıaly qaýym ókilderi tileýlestik bildirip, aq batalaryn arnady.
Tusaýyn endi ǵana kesken «Mäŋgitas»-tyń tuńǵysh jınalysynda, qurylǵanyna eki jylǵa jýyqtaǵan «Bilge» baspasynyń da basbelgisi kópshilik nazaryna usynylyp, aqsaqaldardan bata aldy. «Bilge» baspasynan buǵan deıin jaryq kórgen birneshe kitaptyń tusaýy da osy aıtýly sharada kesildi.
Alash muralaryn túgendeýdi kózdep is bastaǵan «Mäŋgitas» qoryna kim-kimniń de múshe bolýyna múmkindik bar. Aı saıyn, ult rýhanıatynyń janashyrlary erikti túrde qorǵa qarjylaı kómek salyp otyrady. Jınalǵan qor joǵarydaǵydaı halyq arasynda umytylyp bara jatqan, tarıhı qundy muralardy qaıta shyǵarýǵa jumsalady.
