Ǵalym QANAPIAULY. Sybyzǵy

Kórnekti aqyn, jazýshy Ǵalym Qanapıauly 1938 jyly Altaı qalasy Alaqaq aýylynda dúnıege kelgen. 1961 jyly Shınjáń pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirip, Úrimji aýdanynda, ortalyq ulyttar ınystıtýtynda oqytýshy, keıin Shınjáń halyq baspasynda redaktor, aǵaredaktor bolyp istegen. «Qos qaraǵaı» kıno senarıy, «Burqasyn» atty úsh tomdyq romany, «Alýan jyldar alaýy» atty maqalalar jınaǵy jáne «Jolshybaı», «Kók ıirim» qatarly óleńder jınaqtary baspadan shyqqan. «Ardager Áset» maqalasy raıondyq sarapta 2 dárejeli syılyq alǵan. Kók ıirim atty óleńder jınaǵy memlekettik az ulttar ádebıeti boıynsha «Úzdik shyǵarma» syılyǵyn alǵan. Ol Jýńgo jazýshylar qoǵamynyń, Shınjáń jazýshylar qoǵamynyń múshesi, 2 dárejeli kásiptik jazýshy bolatyn.
Ǵalym Qanapıauly 2000 jyly ómirden ozǵan.


Sybyzǵy

Egilip tyńdaýshy edim sybyzǵyny,
Amal ne jutty bir kez sum izgini.
Ókpemdi qolyma alyp kelemin men
Shyqqan soń endi ǵana sybyzǵy úni.

Mashına tógi beıne sol kıeli,
Atyraý túngi tonyn oń kıedi.
Kergigen aldydaǵy keıketterden
Aq úıler saǵymdana dóńkıedi.

İrgeden qashqan qaryq shyrǵasyndaı,
Mańaıdyń murty áli tur bir basylmaı.
Jartykesh aı batady taýdan ary
Kórpege kirgen qyzdyń syrǵasyndaı.

Sybyzǵy bar ózgeshe qasıetiń,
Men emen nar keýdeńe bas ıetin.
Tolǵaı ber halyq keshken keshýlerdi
Tolǵaı ber san myń jyldyń qasyretin.

Talaıdyń bútin kóńilin jyrtty azap,
Jut ótti malta ornyna jurtty qajap.
Solardy otyr mine bebeýletip
Búrkittiń shalǵysyndaı murtty qazaq.

Erini ıirim syndy qozǵalady,
Qasyret úni aqyryn qozdanady.
Sekildi álde neden botasy ólip,
Shatańdy kezip ińgen bozdaǵany.

Beıshara áli úmitin úzbegendeı,
Nemese qýanyshyn quz jegendeı.
Qaramaı tunyp turǵan tal, qaıyńǵa,
Zarlaıdy botaqanyn izdegendeı.

Murtty shal basqa kúıge aýysady,
Ańdasań jazyqsyzǵa jaý ushady.
Ańǵardy boılap qyzyl qan kilkıdi
Jarlynyń janyn alman, laý ysady.

Jas arý endi ótkizer jylyn qandaı,
Baıqasań emes múldem jylynǵandaı,

Sheńbektep topyraqty syrtta jatyr
Jarymen birge júrek julynǵandaı.

Sonda da kórmegen el tepkige azyp,
Etip sur shańdy eskek, kekti azyq,
Aqtaban shubyryndy bolǵan syndy
Dalada ıt ulıdy tek qulazyp.

Adasqan sábı túzde bezildeıdi,
Qara tas zań tyńdaıdy, ezilmeıdi.
Kúndizi ókpek súıep qoltyǵynan
Tún boıy juldyz ańdyp kóz ilmeıdi.

Kóp edi mańdaıynyń sory qandaı,
Bolady jymnan barys toryǵandaı.
Tań ata aldan quzǵyn qońqyldaıdy
Ólimge bolashaǵyn joryǵandaı.

Ómirdiń kúdiri mol, kóp ótkeli,
Kirdi ol bir úńgirge, jemek neni?
Qaraıdy mańaıyna jaltaq-jaltaq
Qoıannyń kójegindeı keýektegi.

Sorly ana japan kezip zarlaǵandaı,
Pıdaǵa shybyn janyn arnaǵandaı.
Tizbegi merýerttiń sekildenip,
Kózinen jas úzdiksiz parlaǵandaı.

Bolady joqtaǵandaı jel únderi,
Dalanyń úreı salyp jer inderi,
Sút jýyp kóıleginiń omyraýyn
Býsanat shuǵynqtaı erinderi.

Sybyzǵy shekke jetti eń kópsigen
Shal jatyr ǵaryp bolyp kóńde óksigen.
Jıekti álsyn – ály orǵylaıdy,
Aq qaba, alyp Ertis dóńbekshigen.

Úıirilip tolqyn týlap, jar qaǵady,
Taý kezip sary ala qaz zarlanady.
Jalqy aqqý zeńgir kókte suńqyldaıdy,
Belgisiz joqtaǵany, qarǵaǵany.

Ózine shyryq ıiryp, jurtty ǵajap,
Degendeı bar nalany jyqty qazap.
Toqtatyp sybyzǵysyn kúlimdeıdi
Búrkittiń shalǵysyndaı murtty qazaq.

Baspaǵan denesine nala tańba,
Uqsaǵan uıadaǵy balapanǵa,
Ańyryp kúıge qanbaı bala jatyr
Iegin súıep eki alaqanǵa.

Bosaǵan júıesin qyz jeńsem deıdi,
Kúı tyndy degen sózge el senbeıdi.
Jas qýyp kerege kóz ajymdaryn
Shúıkedeı qara kempir kemseńdeıdi.

Sybyzǵy týmas senen asyp óleń,
Ber maǵan tynysyńdy básimenen.
San ǵasyr battastyrǵan kús pen kirdi,
Jýaıyq kózdiń tunyq jásimenen.

6alash usyndy