Asqat Káýkerulynyń óleńderi

Asqat Káýkeruly 1965 jyly 17 qazanda QHR-nyń SÝAR-nyń Qutybı aýdanynda týǵan, 1984 jyly eńbek jolyn týǵan aýylynda qystaq ákimshilik qyzymetinen bastaǵan bolatyn, negizgi satyda eńbek ete júrip óziniń jeke talanttynyń arqasynda sol kezdegi ádebı, qoǵamdyq basylymdarda kóptegen maqalarymen óleń, áńgimeleri jáne jer-sý ataýlaryna baılanysty zertteý maqalalary jaryq kóredi, aýdandyq tarıhyı materıaldar jyınaý jazyý isterinde belsendi eńbek etedi, ásirese aýyl tynysy beınelengen ádebı qabarlary oblystyq, avtonomıalyraırndyq aqparat quraldarynda úzbeı jarıalanyp turady, 2003 jyly ata jurtqa oralǵan sońda jeke kásipkerlikpen aınalysa júrip, óziniń kóńil tolǵanysynan týǵan óleń jyrlaryn oqyrman qaýymmen bólisip otyrady.

Ómirdiń tórt maýsymy

Kóktemdi keshtim kókoraı,
Armanǵa jaqyn, kóp oraı.
Qalyńsyz kelgen qyzdaı bop,
Qadyrsyz ketti, obal-aı!

Jazdyda kórdim jáıqalǵan,
Teńizdeı tasyp ortaıǵan!
Jarqyshaq túsken qaıyqtaı
Jaǵada qaldyq shaıqalǵan,

Dep júrip máńgi kóldemin
Kóldede júrip shóldedim
Qadirin bildim shildede,
Mamyrdyń gúlin termedim.

Shildede ketip qyz demdi,
Endi Sarsha kúz keldi.
Qyr astynda Qyr kúıek,
Shaqyryp jatyr bizderdi!

Qyrkúıek kúzdiń basyma?
Qalyńdap qylaý shashyma.
Mezgilsiz berse qabaryn,
Jasyma kóńil,jasyma!

Odan ary Qazan bar,
Qaıǵynyń jeli ozandar.
Qadirsiz ketken kúnderge,
Qaıyryp tartar jazań bar.

Arjaǵynda Qarasha,
Kúı keter tońǵaq tanasha.
Kempiriń jáılap sháı berse,
Sol bolar qyzyq tamasha.

Eń qyıyny Jeltoqsan,
Asyýy bıik bel toqsan.
Bereriń jurtqa qalmasa,
Jantaıa keter jer tapsań....

Ómirdiń sıqy osylaı
Aıaǵy jutań, basy baı.
Máńgilik úshin qaıǵy oıla
Máńgisiz úshin jasymaı!

Bul ómir beıne tórt maýsym,
Keldińde kettiń joq, barsyń.
Aldyńda taǵy shyn ómir
Jaratqan bolsyn joqtaýshyń!

Saryarqa

Jáılǵan dastarqandaı darqan elge,
Sararqa, kim teńessin mártebeńe!
Bir syr bar maǵan ystyq, maǵan qymbat ,
Babamnyń basy qalǵan ár tóbede!

Ótpeımin, duǵa qylmaı, ár beleske,
Turǵandaı kirpik ilmeı ár beleste!
Qorǵaǵan jaýdan elin qaıran erler,
Tarıqym qanǵa toly zarly emespe.

Ústinde biz zýlaǵan qara joldyń,
Etegi jasqa tolyp analardyń,
Kim bilsin qansha qyrshyn ashtan óldi?
Bir túır zary ótkende qara nannyń.

Astynda bizder júrgen nur qalanyń,
Qansha bozdaq jer qushqan, bulda málim!
Solardyń rýqyna bas ımegen,
Ul-qyzdyń keshire kór kúnalaryn....

Sararqa, dán tolqyǵan dastarqanym,
Aı súıgen bolmasada asqar taýyń.
Kókshetaý, Baıaanaýyl, Qarqalaly,
Jaýymnan qorǵanatyn bas qalqanym.

Tábıǵat munsha netken sheberme ediń,
Jánnatpen,tózaqtyda senen kórdim,
Kenjesi tórt bıktiń Ereımentaý,
Kóshińdi orta jolda shógergeniń...

Qos burym- Esil,Nura tarqatylǵan,
Jatatyn Alty Alashqa tarqatyp án.
Erlikpen, seriliktiń túp mekeni,
Án-jyrdyń qazynasy Arqa tunǵan.

Nan bergen, ánde bergen dúıym elge,
Maı bitken malǵa shúlen túgińede.
Sararqa, ulylyqtyń topyraǵy,
Týdyrǵanan san alypty dúnıege.

Aqannyń erttep minip- Mańmańkerin,
Sararqa keńdigińdi sharlarma edim...
Jelpintip, Jetisýdy sergitedi,
Oralmen, Orymbordan alǵan demiń.

Shapannyń shalǵaıyndaı jáıǵasyp keń,
Sertińdi Mańǵystaýmen baılasyppeń.
Pirlerim saǵan qarap bet sıpaıdy,
Túrkistan,Áýlıeata, Aqmeshitten.

Bilse eken qadirińdi bizdiń urpaq,
Satpasyn súıem jerin qýlyǵyn sap.
Kıeli Qazaǵymnyń qaq tórisiń,
Altaı men Atyraýdyq birligin tap!!!

Aıtar kóp Arqa jáıli asqaq ańiz...
Enshige berip ketken Saq babamyz.
Bas ıip san babanyń rýqyna,
Ordasyn tikti tórge Astanamyz!!!

Jaratqan bizdi endi alalama!
Hanǵada birdeı bolǵan, qaraǵada.
Bizderge Sararqasyn syıǵa tartqan,
Raqymet! Batyr týǵan babalarǵa!

Men....

Babamnyń eski jurtyna,
İrgemdi tastaı bekitkem.
Muńymdy sháshpaı syrtyma,
Sý keshtim talaı etikpen.

Saǵynysh toly júrekti,
Keýdege baılap torsyqtaı.
Týǵan jer taǵy júdetti,
Baryýǵa soqpaq jol shyqpaı.

Boshalap ketken İńgenniń,
Botasy qyzyl nar boldy.
Qarymy kúshti irgeniń,
Qamaly bıik jar boldy.

Zamana qyńyr, qas qylsa,
Qyjyrta júrip kóngemiz.
Jaraly sholaq qasqyrsha,
Tilmenen jalap emdermiz.

"Sabyrdyń túbi sary altyn,"
Sandyqtap jyıdyq, sabyrdy,
Qaǵyna qara qazaqtyń,
Qarǵamen quzǵyn jabyldy.

Keýdeni basqan qara tas,
Ketsede batpan taby bar.
"Qatyn aýyryý", "bala jas",
"Qyrsyǵym kedeı",taǵy bar.

Ǵasyrlap jaqqan kústana,
Mańdaıda quldyq sorym bar.
Ústime kıgen tek qana,
Qazaqy oıyý tonym bar.

Kinálimiz ...

Baıaǵydaı, bizge kóktem gúl jarmas,
Bizder úshin aıda kúlip nurlanbas.
Alaı dúleı daýylymen jaýyny,
Aıaq asty ashýlanyp buldanbas.

Tóbemizden tókpes gúlin aq qarda,
Bizder úshin jazbas ystyq hattarda,
Atymyzdy oıyp jazǵan jaraly,
Qartaıyp jer qushqan shyǵar jas talda.

Aısyz aspan qus jolymen samsamas,
Japyraqta dir etpeıdi tamsa jas.
Úıtkeni biz týǵan jerge bótenbiz,
Bóten jandy jelde izdep shárshamas.

Aq bas taýlar, moıyn sózbas bizderge,
Qyımaı-qyımaı qarap turmas kún belde,
Úıtkeni biz, bile almadyq qadrin,
Kinálimiz, kinálimiz búl jerge.

Bizdi kútip móldiremes bulaqtar,
Aı astynda maýjyramas qyryttyr!
Úıtkeni biz týǵan jerge barmadyq,
Týǵan jerde bizden endi jyraqtar.

Sen ekeýimiz

Sende meni , mende seni súıppin ,
Sen janǵanda men órtenip kúıppin .
Saǵan bergen bir sertimniń kúshimen,
Bıigine shyǵyp kelem, bıiktiń .

Mende seni , sende meni tańdadyń,
Armanyńdy armanyma jalǵadyń!
Eki armandy eskek qylyp qaıyqqa
Aǵysyna qarsy júzem arnanyń .

Mende seni, sende meni unattyń,
Jınaǵymyz eki sezim bulaqtyń
Sol bulaqtyń jaǵasynda jáıqalǵan,
Sýsynymyz bala deıtin quraqtyń.

Mende seni, sende meni qaladyń,
Birge attadyq qatal ómir qadamyn.
Men qulasam súıeý boldyń qaıyspaı,
Sen qısaısań tireý bolyp jaradym.

Mende seni, sende meni qorǵadyń,
Qıyn maǵan sensiz jerde bolmaǵym,
Qıyn saǵan mensiz jerde bolmaǵyń,
Mende aman, sende aman bol janym !

Asqat KÁÝKERULY

6alash usyndy