Alashordanyń móri

Ótken ǵasyrdyń basynda, ıaǵnı 1915-20 jyldary Reseıdegi patshalyq bılik qulatylyp, ımperıa taǵdyry Ýaqytsha úkimet pen Keńestik bólshevıkterdiń qolyna alma-kezek ótip, quıqyljyp turǵan zamanda qazaq zıalylary avtonomdy táýelsiz Qazaq memleketin qurýǵa umtyldy. Osy maqsatqa jetý úshin saıası partıa qurdy. Onyń atyn «Alash» dep atady.

Qazaq zıalylary osylaı saıası partıanyń negizin qalap alǵan soń, ulttyq úkimet ornatý úshin Jalpy qazaq quryltaıyn ótkizý qajet degen sheshimge keldi. Iakı, 1917 jyldyń shilde jáne jeltoqsan aılarynda eki ret Orynbor qalasynda Jalpy qazaq quryltaıyn ótkizdi.

Ásirese, 1917 jyly 5-12 jeltoqsanda Orynborda ótken İİ Jalpy qazaqtyq quryltaıynda: «Qazaq-qyrǵyz avtonomıasy «Alash» dep atalsyn! Ult keńesi qurylyp, onyń aty «Alashorda» bolsyn!» degen sheshim qabyldandy. Ult keńesiniń (úkimettiń) ortalyǵy (astanasy) retinde Semeı qalasy tańdap alynady.

Sóıtip el bolýdyń qamyna kirisken alashtyqtar oblystyq bólimsheler quryp, keńselik basqarý is-qaǵazdary arqyly resmı túrde jumysyn bastap ketedi. Qazir bul qujattardyń barlyǵy Semeı qalasyndaǵy Qazirgi zaman tarıhyn qujattandyrý ortalyǵynda saqtaýly tur.

Atalmysh mekemeniń ǵylymı-anyqtamalyq jáne qujattardy paıdalaný bóliminiń basshysy Laýra Qadyrovanyń aıtýyna qaraǵanda, Alashordanyń keńselik is-qaǵazdarynyń qoldanylýy 1918 jyldyń maýsym aıynan bastap, 1919 jyldyń qazan aıy aralyǵyn qamtıdy eken.

Osy aralyqta jan-jaqqa joldanǵan keńse qujattary Ult Keńesiniń arnaıy blankisine jazylyp, ony resmılendirý úshin mór basylǵan. Mórdiń jıegin aınaldyra orys tilinde «Vsekırgızsaıa Narodnyı Sovet Alash-Orda» degen mátin jazylsa, dóńgelek ishinde qazaq tilinde, arab álipbıimen «Qazaq qyrǵyzdyń ýaqytsha úkimeti Alash-Orda» dep jazylǵan eken.

Beken QAIRATULY