Abaq Kereıge málim, sherýshi Aqtaı – ózi batyr, ózi bı bolǵan adam. Aqtaı batyr týraly talaı kórkem shyǵarmalar jazylǵan. Ańyzdar da kóp.
Erterekte Altaıdyń qary qalyń, aıazy qatty qystary kóp bolypty. Sondaı bir qahary qatty qystyń qytymyry halyqqa aýyr tıedi. Ashshy aıaz, kúnde daýyl, kúnde boran tipti qaıtqan adamdaryn da jerleı almaı arýlap úıińdiń tóbesine shyǵaryp saqtap, kúnniń ashylýyn uzaq kútken kezderi de bolypty.
Dalanyń jyrtqysh ańdary qoraǵa túsip, qoradyǵy malǵa, adamdarǵa da shabýyl jasaıdy. Ýaqyt óte aıý zıratqa túsip jańadan qoıǵan máıitti qazyp jeı bastaıdy. Endi malmen birge iz óshkenshe zıratty da kúzetip el ábirgerge túsedi.
Birde Aqtaı ańǵa shyǵyp bara jatsa qolynda taıaǵy bar keıýana zar ılep joqtaý aıtyp, zıratqa bettep bara jatqanyn kózi shalady. Aqtaı keıýananyń jónin bilse kerek: "jýyrda balasynyń qaıtqanyn, onyń múrdesin aıý túnde qazyp jep qoıdy ma?- dep qorqyp, kórýge zıratqa qaraı eńirep ketip bara jatqanyn aıtady". Aıýǵa ashýlanǵan Aqtaı batyr: "keıýanaǵa aıýdy óz qolymmen óltirip basyn ákelip beremin –dep ýáde etedi.
Aqtaı batyrdyń jańa tolysqan kezeńi eken. Keıýana Aqtaı batyrdyń jańa tolysqan beınesin kórip:"shyraǵym jas bala ekensiń qapyda jazym bolarsyń raıyńnan qaıt" dese kerek. Raıynan qaıtpaq túgili Aqtaı batyrdyń túgi syrtyna shyǵyp tútigip surlanyp ketedi. Balań jigittiń qatty qaharyn sezgen keıýana:"jolyń bolsyn"- dep bata berip óz jónine jóneledi.
Aqtaı batyr álgi zırattyń mańynan beti túsken qábirdyń qaryn alyp, jerdi qaraıtyp, shuńqyraıtyp túnde keletin aıýdy kútetin orynyn daıarlaıdy. Ary-beri júrip jol salady. Aıý adamnyń jańa júrgen izin ıisinen jazbaı aıyryp keletin, ıisshil haıýan eken. Aqtaı batyr ańshylyqtyń qyr- syryn meńgergen kánigi ańshy desedi. Ushqan qus, júgirgen ańnyń is qımylynan onyń minez - qulqyn jazbaı aıyratyn zerek, zerdeli bolsa kerek. Aıýdyń keler kezin baǵamdap, tún ortasynan aýa aqqa oranyp, jeńine qanjar pyshaǵyn jasyryp, dánikken qorqaý aıýdy kútip jata beredi. Baǵamdaǵanyndaı izge túsken aıý jaqyndaǵan saıyn yryldap, baqyryp - shaqyryp qaharlana keledi. Qansha degenmen qara kúsh ıesi alyp deneli qara aıýdyń ıiskelegende buryq etken ystyq demi Aqtaı batyrdyń boıyna sýyq sý quıǵandaı dir etkizgenimen, Aqtaı batyr sezdirmeı, selt etpeı ólgen adamdaı siresip jata beripti. Iiskelep shuńqyrdan súıirep alyp shyǵypqan aıý, bıikteý qorǵannyń yǵyna alyp baryp tastap, tik shapshyp janjaǵyna qarap aıbat shegip, gúrildep ártúrli úreıli dybys shyǵaryp jeýge yńǵaılana bastaıdy. Aıý sál ary qaraǵanda Aqtaı batyr tik turyp daıyndalyp úlgeredi. Aıý beri qaraǵanda daıyn turǵan Aqtaı aıýǵa qaharlana aqyrady. Ondaı qaharly daýysty kútpegen aıý qatty sasqany sonshalyq, shalqasynan túsipti. Aqtaı batyr jalmajan aıýdyń keýdesine mine túsip, tyrp etkizbeı qanjarmen aıýdy jaryp salady. Aıýdyń ishken – jegenin biraq aqtarady. Ábirjigen eldiń aıýdy qalaı óltirdiń degen suraǵyna Aqtaı batyr bolǵan oqıǵany baıan etedi . "Ol da et-júrekti haıýan eken, júregin shaıyp aqyryp edim qoryqqanynan shalqasynan tústi, mine túsip jaryp saldym" degen eken.
Bilimtaı BİLÁLULY
Aıýmen betpe-bet kelip, aıýdy alqymdaǵan AQTAI batyr jáne qanjarmen aıýdyń ishin jarǵan inisi BOZTAI jaıly ańyzǵa arnalǵan sýret...
AQTAI batyrdyń 15 ulynyń bolǵan. Bireýi áıgili sybyzǵyshy, kúıshi, balýan, batyr bı – Jylqyshy. Jylqyshy – keýdesine qasqyr uıalaǵan mońǵoldyń ataqty balýany Bóxbýryldy jyqqan adam.
AQTAI batyrdyń uly belgili sybyzǵyshy JYLQYSHY bı jaıly bir ańyz "Sybyzǵyshy – JYLQYSHY BI" saıtymyzdyń aldyńǵy sanynda joldanǵan!
6alash usynady
