Shaǵyn jáne orta kásipkerlikti damytý – kez -kelgen el ekonomıkasynyń negizi. Ásirese koronavırýs yqpalynan bolǵan álemdik karantın qarsańynda óndiris salasynyń erekshe qajettiligin baıqadyq.
Óndiriste tabysqa jetý - qyrýar aqshamen, birden zavod-fabrıka qurýmen bastalmaıtyn kórinedi. Kersinshe, óziń biletin salany birtindep jolǵa qoıyp bızneske aınaldyra bilýden bastalmaq. Sózimizdiń dáleli retinde nazarlarńyzǵa Aıqyn esimdi qandasymyzdyń oqyıǵasyn usynýdy jón kórip otyrmyn.
Jaqynda, kasipker azamat Aqytbek Sherızatulynyń aq dastarhanynda, belgili ǵalym qazaq-nemis «qymyz» ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń dırektoryAıtýǵan Muqashev myrzamen jolyǵýdyń sáti tústi. Qymyztanýshy aǵamyzben birge Aqańnyń alty aı saqtaǵan «aıǵyr» qymyzyn ishe otyryp áńgimeniń tıegin aǵyttyq. «Aǵyndy ózenniń qasynan qudyq qazyp keregi joq», demekshi sózdiń negizgi tizgini kóp oqyǵan, kóp kórgen Aıtýǵan myrzada boldy.Qymyzdyń «qyryq» túrli qasıeti týraly biraz tolǵady. Sóz arasyndaǵy «Ultaraq bıznesi» týraly aıtqan qyzyqty áńgimesi maǵan erekshe áser etti.
Ázilkesh Tursynbek Qabatov aıtpaqshy beker júrmeı árkimde «birdeńe istegisi», bıznes bastaǵysy kelediǵoı. Biraq sol bıznesti kóz aldymyzdan, qolymyzdan keletin isten bastamaı birden aspandaǵy aıǵa qol sozatynymyz jasyryn emes. Sóıtip «syryn bilmeıtin attyń syrtynan» júrip, qaryzǵa belsheden batyp, basymyz qatyp jatatynmyz bar. Al, bul áńgime armanyńdy aıaǵyńnyń astynan izdeýge keńes beredi.
«Meni izdep kelip, aqyl-keńes alyp, baǵyt-baǵdar surap jatatyndar kóp. Bir kúni Aıqyn esimdi qandasymyz Almatyǵa izdep kelipti, «Qandaı jumys istesem bolady?», deıdi. «Buryn ne istediń», desem arǵy bette júrgende án aıtqanyn, toı júrgizetinin aıtady. «Aa, onda ol ónerińdi umyta tur, bul jerde ekiniń biri ánshi, Almatyǵa ultaraq jasap satqanyń durys bolar», dedim.Aıqyn bul usynysymdy ózin mazaq etkendeı qabyldady. Renishin ishke búgip ketip qaldy. Ár adamda ózine tán menmendik barǵoı ony jeńý árıne qyıyn. Bir esepten adamnyń ózindik «meni» onyń bireýge jaldanbaı jeke tulǵa bolyp qalyptasýyna kómektesedi. Desede úırený jolynda eńkeıe bilý kerek.Jalpy men Aıqynnyń otbasymen qytaıǵa is-saparmen baryp júrgende tanysqan bolatynmyn.Ákesi teri ılep, noqta-júgen, aıyl órip jatqanyn kózimmen kórgen edim. Bul usynysty osy kórgenimdi negiz ete otyryp aıtqan edim. Óıtkeni teri ıleýdi qazir kóp adam bile bermeıdi, ol - qazaqtyń tól óneriniń biri»,-deıdi Aıtýǵan myrza.
Burynǵy kásibinen kúder úzbeı taǵy biraz ýaqyt jumyssyz júrgen Aıqynǵa aǵasy: «Aıtýǵan myrza birdeńe meńzep aıtyp otyrǵan bolar, durystap sóılesip, asyqpaı áńgimeles», dep kóndirip qaıta jiberipti.
«Adam birinshi ózin jeńe bilý kerek.Ásirese óndiris salasyóz qolyńmen is bastap, ter tógýden bastalady. Mende «qymyz» óndirisin damytý jolynda kóptegen qyıyndyqtardan óttim, mal sońynda jylqy jalynda júrip, bıe sútin zerttedim, sol eńbegim meni úlken jetistikke jetkizip otyr. Aıqyn ekinshi ret kelgende, kez-kelgen jumysty isteýge belsendi bolyp kelipti. Biz kóp sóılestik, men oǵan aýyldaǵy mal soıatyn kisilerdiń malyn tegin soıyp berip, terisin buzbaı alyp, ıleýdi tapsyrdym. Ákesi ekeýi biraz ýaqytta 20 shaqty terini ılep daıyndap qoıǵanyn aıtty. Sol kezde men Aıqynǵa teriniń júnin tep-tegis etip qyrqatyn apparat jetkizip berdim. Terilerdiń júnin bir kelki etip qyrqyp, daıyndap alǵasyn ádemilep ólshep ultaraqtar kestirdim. Bazarda bir jup teri ultaraqtyń baǵasy 300-400 teńge turady. Al, endi bir teriden qansha ultaraq shyǵatynyn esepteı berińiz. Jalpy tabıǵı ónimniń quny árqashanda joǵary bolatyny belgili. Aıqynnyń saýdasy jaqsy júrdi, aınalymy joǵarlady. Olda birtindep óz óndirisin ońtaılandyra bastady. Burynǵydaı emes aýyl turǵyndary terilerin ózderi buzbaı soıyp ákelip, azyn-aýlaq aqshasyn alatyn bolǵan. Búgingi kúnde birneshe tigin mashınalaryn qoıyp, 3-4 adamdy kasiptendirip otyr. Halyqtyń suranysyna oraı, bólshek saýdadan kóterme saýdaǵa ótti. Aldaǵy ýaqytta ol óndirisin keńeıtip, teri beldikter jáne basqada ónimder shyǵarýdy josparlap otyr», deıdi Aıtýǵan myrza.
Jumyssyzdyq meńdetip, eki qolǵa bir kúrek tabý qyıyndap bara jatqan búgingi tańda bul áńgime kópke oı salarlyq dúnıe dep oılaımyn. Azyn-aýlaq jalaqy úshin kúni-túni esik kúzetip, bireýge jaldanyp otyrǵan atpaldaı azamattardyń tirliginen, ózine-ózi qoja bolyp otyrǵan Aıqynnyń «Ultaraq bıznesin» joǵary qoıar edim.
Rızabek NÚSİPBEKULY
6alash usynady
