Omarǵazy aıtan uly 1931-jyly 20-qarashada Tarbaǵataı aımaǵy, Toly aýdanynyń maıly taýynda dúnıege kelgen. 1957-jyly shynjań ýnıversıtetiniń fılologıa fakýltetin bitirgen.
Artyna «Qus joly», «Túıe», «Sáýkele» qatarly jyr jınaqtarymen birge «Ań shadyryn oq tabar», «Tarazy» romandary jáne kóptegen drammalyq shyǵarmalar qaldrǵan úlken uly qalamger. 1997 jyly 26 mamyrda Úrimji qalasynda qaıtys bolady.
Saǵynyp keldim
Aıtshy sen, jasyl tabıǵat,
Esińde me,
Arnap jasaǵan ediń ǵoı bul jerdi
Tý basta maǵan.
Sen óziń emes pe ediń
Qaraǵaı saıasynda ýatyp,
Jetelep ótkizgen
Sý aqqan jylǵadan.
Aqyn bop kel dedi me eken sonda,
Qas sýy
Tar qysańda aq kóbik shashyp.
Sonan beri – Minekı
Áreń taptym men seni
Arada kóp jyl adasyp.
Keshirer ózi quz-seńgirler
Qus emes edim ketken aýyp
Jyly bir jaqqa.
Saǵynyp keldim
Uqsaıdy tereń shatqaldar kári ájeme.
Qalsam deımin men máńgilik
Osy meıirbán qushaqta.
Tanydyń ba, aqynyńdy,
Bir túp qaıyń bettegi
Sarǵysh qabyǵyńa ýysymnyń taby batqan?
Aırylmaımyn men endi senen
Julyp ala almas eshkim
Aryq qoldarymdy tastaı qatqan.
Tastap ketińder dostarym,
Óz óńime kelip,
Adamy bop qalaıyn osy taýdyń.
Tynystaıyn sonan soń
Taza boıaýymen jasyl qoınaýdyń.
Armanym – Osy.
Aıtar ózi tabıǵat óz armanyn.
Ekeýimiz qosylyp –
Týǵan jer,
Oıataıyq osynda
Ata-baba arýaǵyn.
Osy taýlar – Meniń taýlarym
Atamyzdan qalǵan aq saýyttaı
Osy taýlar – Meniń taýlarym.
Jantaıyp jatamyn keıde
Jatqanyndaı bir jolaýshy
Basyna jastap
Altyn-kúmis asyl qazynalaryn.
Quz munaralary muz krıstáldárimen
Shoqıyp turǵanynda,
Aıtpaımyn eshkimge
Nendeı syr jatqanyn
Tereń saı, adyr, qyrqalarynda.
Osy taýlar – Meniń taýlarym,
Maıly súri jambas sekildi
Bir uqypty qol meıizdeı baptaǵan,
Kóktemge – Sıqonaǵyna arnap
Tarıh – Kempir kebejesinde saqtaǵan.
Osy taýlar
Pesheti buzylyp – Beti ashylmaǵan.
Beıne bir qymbatty buıymǵa uqsaıdy
Sý jańa qyry basylmaǵan.
Boǵdanyń qasıetti úsh shyńy,
Eren taýdyń uzyn júlgesi ;
Bári meniki osy taýlardyń
Altaıymnyń altyn irgesi.
Ár ret qaraǵanymda osy taýlaryma,
Aqsha bulttaı jelpinip sol taý basyndaǵy,
Esime túsiremin:
Álde kimderdiń bir qıturqy sandyraǵyn
Ótken ǵasyrdaǵy.
Mazaqtap kúlgen eken olar onda:
– Osy taýlar,-dep-
Senderdi mesheý qaldyrǵan,
Esirip turǵan kezi ǵoı bul –
Uzyn-uzyn jóldárimen
Tegistiktegi túp-túzý tartylǵan.
Kúlkim keledi endi oılaǵanymda:
Munaı qubyralarynyń qańsyp jatqanyn.
Esh aıyby joq shyǵar
Qaljyńǵa qaljyńmen jaýap qatqannyń.
Oılamaǵan ǵoı olar onda
Dál búgin moınyna qorjyn salyp
Qaısy esiktiń aldynda turatynyn.
Juǵyny da joq qazir
Jylmaqtaı betterinde
Jaı bir qaıyrshylar men tonaýshylar uıatynyń.
Korgenderiń bar shyǵar
Ashylaǵan bir ógizdi
Turǵanynda shilde de
Atan túıeniń sortań tirsegin jalap.
Uqsaıdy osyǵan sol myrzalar
Silekeıin shubyrtqanda
Qomaǵaılana qarap.
– Bolady,-deıdi burynǵylar,-
Bir jaqsylyqtyń da bir jamany.
Osylaı aıtqym keledi keıde
Bolmasam da suńǵyla pálsápániń taqýa mamany.
Qaqtyǵyspaı ma qoshqarlar da múıizdesip
Taýsylǵanda jem-shóbi oqyrdaǵy.
Qandaı bolýshy edi bir kári doıbyshy
Eń sońǵy jalǵyz tásimen
Zahodqa otyrǵandaǵy? !
Qudaıǵa shúkirlik,
Ókinbeımin kenje qalǵanyma.
Jetiledi kenje qozy sútpenen.
Ne taryǵý bar maǵan
Qabat-qabat osy taýlarym turǵanda
Eshkimniń mańdaıyna bitpegen.
Osyny oılaǵanymda –
Ózimniń aqyldy ata-babama qanaǵat etip,
Otyramyn alańsyz óz tórimde
Óz múlkim ózime jetip,
Qaıta-qaıta aıtqym keledi sonda
Osy bir sózdi:
– Osy taýlar – Meniń taýlarym!
Bıik shyńdarda turyp
Salmaqtaǵandaı bolamyn
Asyl qazyna – Baılyǵymnyń aýmaǵyn.
Kókshil munar emes alqaptarda jatqan,
Qaımaǵy ǵoı ol qoıý munaıdyń.
Quz jartastardyń jaqpar synyǵyna úńilip,
Kómir jatqan qyrqalardy topyraǵynan-aqsynaımyn.
Kún nurymen shaǵylysyp sarǵysh bý kóterilse,
Lebi tyıgendeı sezinemin deneme
Taza altynnyń.
Korgendeı bolamyn
Qyp-qyzyl jańqa kerishter arasynan
Álde bir ken tasynyń qupıa jarqylyn.
Asyǵysy ne ıgiliktiń,
Qazanda bolǵan soń
İlinedi shómishke aqyr bir kúni.
Qyldaı syzyq – Tarydaı Núktelergejan bitirip
Qaıtaramyz biz de áli kúlkige – Kúlkini.
Taýlar, ózimniń taýlarym,
Ólsheımin men osy taýlármen
Óleńimniń salmaǵyn.
Jer qyrtysy qatyp,
Plánetá dál osylaı músindelgende
Mańdaıyma bitken
Osy taýlar – Meniń taýlarym!
Tas ilgek
Aq tamaq sol qarǵamnyń asyl jeri,
Tezirek beıitim bol, jasyr meni!
Sol meniń qulyptasym hat jazýly
Kók mármár altyn baldaq tas ilgegi.
Kim kórip qyzyqpasyn kózi túsip,
Tursa bir sulý sýret-sezim pisip.
Qozdyryp elitedi ásem kamzol,
Kórsetip qýyrshaqtaı belin qysyp.
Ne degen tap-taza tán kelisti edi
Top-tolyq kókiregińniń eńis jeri? !
Sol jer ǵoı bekitilgen tas ilgekpen,
Nápsideı bekitilgen beıistegi.
Kók mármár tas ornatqan esimime
Álde sol Zıratymnyń esigi me?
Qushaqtap jylaıynshy bosaǵasyn
Bir baqyt bolar ma eken nesibeme?
Qudaı-aı, ete kórshi óziń násip,
Aǵytyp aq ıhram tósin ashyp,
Bas qoıyp aq tamaǵy sájdesine
Azyraq jatar ma edim betim basyp!
Emes pe kór topyraǵym bir tómpeshik,
Álde osy jas keýde de tolǵan ósip.
Aımalap qınalam sol áppaq tándi,
Mahabbat mehraby-qaıda esik?
A, qudaı, ashyla gór tas ilgegi,
Tezirek máıitimdi jasyr endi.
Kelgendeı beıis lebi tursyn kelip,
Sol jerge kókiregińniń asyl lebi!
Qara óleńim
Ejelgi ańqaý, momyn qara óleńim,
Tomsaryp tamyrshydaı tabar emin.
Ystyǵym asa qalsa jalbyzǵa orap,
Tıgizgen tynysyma jyly demin.
Kári ájem taǵyp qoıǵan tumar qaıda?
Beıýaqyt jas tósimdi ashyp aıǵa.
Jatqan jyr tepkishektiń kestesinde,
Baılanǵan qos qoltyrmash ashamaıǵa.
Jazǵyrma, jat emespin, anam meni,
Qozydaı qulaǵyna salǵan eni-
Joǵalyp ketsem eger jańa jurtta,
Aq sútiń sol belgime tabar meni.
Azyraq bolsa da eger, jyn-shalyǵym,
Bolar-aý, qanǵandyqtan jyr saryǵym.
Joǵalmas qyl uıqasyń moınymdaǵy
Jalǵyz tal kógenińniń burshaǵynyń.
Ýaqyt
Ýaqyt jaqsy jolaýshy taý aınalyp,
Kún qyzýyn kútedi jer tabany.
Taýlar aýyr uıqydan erte oıanyp,
Aspan-teńiz betine nur tolady.
Ómir-tamshy, ǵasyr bir qyzyq eles.
Kim mezgildi uıyqtap oılaıtuǵyn?
Jyl eshkimniń baldyzy, jezdesi emes,
Eteginen tartyp qap oınaıtuǵyn!
Bir-aq sekýnd ne bary: ólseń eger,
Tógiledi Nsybek yrys toly.
Tirligińde qadamyń kúnde ólshener,
Erteń qaıta tigiler ýaqyt tony.
Tastap artqa ǵasyrdy taý tulǵaly,
Jyl zýyldap barady bolashaqqa.
Mezgil-júırik arǵymaq astyńdaǵy,
Talyp beli kórmeıdi, tasyrqap ta.
Toqtata almas búıirden janaı shapqan,
Soǵyp óter jyldardyń nıkel tósi!
Qozǵalystyń zańy bul-sý bop aqqan;
Ýaqyt-tentek mezgildiń bir erkesi.
6alash usyndy
