ومارعازى ايتان ۇلى ولەڭدەرى

ومارعازى ايتان ۇلى 1931 جىلى 20 قاراشادا تارباعاتاي ايماعى، تولى اۋدانىنىڭ مايلى تاۋىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1957 جىلى شىنجاڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن.
ارتىنا «قۇس جولى»، «تۇيە»، «ساۋكەلە» قاتارلى جىر جيناقتارىمەن بىرگە «اڭ شادىرىن وق تابار»، «تارازى» روماندارى جانە كوپتەگەن دراممالىق شىعارمالار قالدىرعان  قالامگەر. 1997 جىلى 26 مامىردا ءۇرىمجى قالاسىندا قايتىس بولعان.

شىعىس رومانتيكاسى

ەسىمە تۇسەدى جاڭا ويانعان ءبىر بۇركىت،
قاڭتاردا سۇپ-سۋىق تاس ۇستىندە وتىرىپ.
اقىن بولسام ەگەر، ايتار ەدىم:
ەجەلگى جىر-ەپوستاردان مىسال كەلتىرىپ.

بىلمەيمىن جارالعانىمدى
قايسى «ادام تەكتىلەردەن»،
قايىسى ورماندا ساقال-مۇرتىم ءوسىپ؛
تاستادىم ەكەم جاپىراق شاپانىمدى
قايىسى سايلارعا شەشىپ؟!
«مىڭ بۇرحان ۇڭگىرىن» اقتارىپ شارشايمىن،
قالدى ەكەن قايىسى ەسكى قونىستا
توزىپ جوعالعان ەسكى ساعاناعىم؟!
مەكەن ەتكەن ەدىم ءبىر كەزدەردە
ايداھار اۋناپ، ءپىل جۋساعان
وزەندەردىڭ ءبىر الابىن،
ويلانامىن كەيدە
قاس تاسى كومىلگەن قىراتتاردا جاتىپ.
قوزعالماي وتىرامىن سوندا
ءۇن-تۇنسىز سۋىق سارايلارداعى

تىيبەتتىڭ جەر قۇدايلارىنداي قاتىپ.
شىعىس، مەنىڭ ەجەلگى شىعىسىم،
شىعىس بوپ جەر اينالىپ،
شىعىس بوپ تاريح جاسايمىن.
ۇلى تاۋلار بوكتەرىندە تاس شاۋىپ،
قۇدىرەتتى بوساعالاردا
قوس ارىستان كەلبەتىن قاشايمىن.
كەلىڭدەر باتىسىم، وت پەن سۋعا تابىنىپ،
دوستاسايىق،
تابيعات مەيىرىمىنە قايتا جۋىنىپ!
اينالايىق كەڭەستىكتە
جاپ-جاسىل ءبىر ۇلكەن شار بولىپ،
پاراللەل بەلبەۋىن ورتاق بۋىنىپ.

شىعىسىم، مەنىڭ اڭقاۋ شىعىسىم،
جۇلدىزدار سىرىن ىزدەپ،
اي بەتىنەن كوز المايمىن.
ۇزىن جەڭىمدى جەلپىلدەتىپ،
مەن نەگە شەكسىز كەڭەستىكتە
«جىن» بولىپ كەزە المايمىن؟ !
ويانعانىمدا ەڭ العاش
ۇزاق قىسقى ۇيقىمنان،
سويلەسكىم كەلگەن ەدى باتىسقا بارىپ.
ايتقان ەدىم مەن سوندا وسى ولەڭىمدى،
ايلى كەشتە
قولىما ءبىر توستاعان شاراپ الىپ.

تىيبەتتىڭ جەر قۇدايلارىنداي قاتىپ.
شىعىس، مەنىڭ ەجەلگى شىعىسىم،
شىعىس بوپ جەر اينالىپ،
شىعىس بوپ تاريح جاسايمىن.
ۇلى تاۋلار بوكتەرىندە تاس شاۋىپ،
قۇدىرەتتى بوساعالاردا
قوس ارىستان كەلبەتىن قاشايمىن.
كەلىڭدەر باتىسىم، وت پەن سۋعا تابىنىپ،
دوستاسايىق،
تابيعات مەيىرىمىنە قايتا جۋىنىپ!
اينالايىق كەڭەستىكتە
جاپ-جاسىل ءبىر ۇلكەن شار بولىپ،
پاراللەل بەلبەۋىن ورتاق بۋىنىپ.

شىعىسىم، مەنىڭ اڭقاۋ شىعىسىم،
جۇلدىزدار سىرىن ىزدەپ،
اي بەتىنەن كوز المايمىن.
ۇزىن جەڭىمدى جەلپىلدەتىپ،
مەن نەگە شەكسىز كەڭەستىكتە
«جىن» بولىپ كەزە المايمىن؟ !
ويانعانىمدا ەڭ العاش
ۇزاق قىسقى ۇيقىمنان،
سويلەسكىم كەلگەن ەدى باتىسقا بارىپ.
ايتقان ەدىم مەن سوندا وسى ولەڭىمدى،
ايلى كەشتە
قولىما ءبىر توستاعان شاراپ الىپ.

تاس ىلگەك

اق تاماق سول قارعامنىڭ اسىل جەرى،
تەزىرەك بەيىتىم بول، جاسىر مەنى!
سول مەنىڭ قۇلىپتاسىم حات جازۋلى
كوك ءمارمار التىن بالداق تاس ىلگەگى.

كىم كورىپ قىزىقپاسىن كوزى ءتۇسىپ،
تۇرسا ءبىر سۇلۋ سۋرەت-سەزىم ءپىسىپ.
قوزدىرىپ ەلىتەدى اسەم كامزول،
كورسەتىپ قۋىرشاقتاي بەلىن قىسىپ.
نە دەگەن تاپ-تازا ءتان كەلىستى ەدى
توپ-تولىق كوكىرەگىڭنىڭ ەڭىس جەرى؟ !
سول جەر عوي بەكىتىلگەن تاس ىلگەكپەن،
ناپسىدەي بەكىتىلگەن بەيىستەگى.

كوك ءمارمار تاس ورناتقان ەسىمىمە
الدە سول زيراتىمنىڭ ەسىگى مە؟
قۇشاقتاپ جىلايىنشى بوساعاسىن
ءبىر باقىت بولار ما ەكەن نەسىبەمە؟

قۇداي-اي، ەتە كورشى ءوزىڭ ءناسىپ،
اعىتىپ اق يحرام ءتوسىن اشىپ،
باس قويىپ اق تاماعى ساجدەسىنە
ازىراق جاتار ما ەدىم بەتىم باسىپ!

ەمەس پە كور توپىراعىم ءبىر تومپەشىك،
الدە وسى جاس كەۋدە دە تولعان ءوسىپ.
ايمالاپ قينالام سول ءاپپاق ءتاندى،
ماحاببات مەحرابى-قايدا ەسىك؟

ا، قۇداي، اشىلا گور تاس ىلگەگى،
تەزىرەك ءمايىتىمدى جاسىر ەندى.
كەلگەندەي بەيىس لەبى تۇرسىن كەلىپ،
سول جەرگە كوكىرەگىڭنىڭ اسىل لەبى!

قىزىل بوياۋ

تابيعات ءبىر سۋرەتشى ەپتى شەبەر،
جەر-توپىراق بەتىنە نۇرىن توگەر،
كۇننىڭ قىزىل بوياۋى قانداي جاقسى،
كۇن ءبىر ەركە سۇلۋ سال باقىت بەرەر.

ءتۇن ۇيقىدان تۇر ويان ءبىزدىڭ ادام!
شىعىس-شاپاق تۇتۋلى التىن عالام.
كۇن جۇرەگى قىپ-قىزىل سىيا ساۋىت،
جەر دوڭگەلەك ۇستەلدەي قىزىل الاڭ.
كەل ۋاقىت، كەل مۇندا، باتىر، باتىل!
اسپان كۇمبەز – تىگۋلى التىن شاتىر.
كۇمبىرلەتىپ بار وسى دۇنيەنى
كۇن ارباسىن جەتەكتەپ بارا جاتىر.

بۇلت بويالىپ، تاۋ وتەر، جەر قىزارىپ،
جەر بەتىنە قويىلعان ءبىز ءبىر ءارىپ؛
قايدا ساۋلە، قىزىل تۋ-قىزىل بوياۋ؟
قىزىل ادام كەلەدى باقىت الىپ.

مەن وتەمىن ەكۆاتور جولىڭ قىسقا،
مەن كەلەمىن ەرتەمەنگلوبۋسقا؛
قىزىل بوياۋ وتەدى كىرپىگىمنەن،
قىزىل ساۋلە توگەيىن قاي قۋىسقا؟ !

كۇن ءبىر ەركە، كۇن سۇلۋ، كۇن ءبىر باتىر،
كۇن ۇستىندە تىگۋلى التىن شاتىر.
كۇمبىرلەتىپ بار وسى دۇنيەنى
كۇن ارباسىن جەتەكتەپ بارا جاتىر. . .

قارا ولەڭىم

ەجەلگى اڭقاۋ، مومىن قارا ولەڭىم،
تومسارىپ تامىرشىداي تابار ەمىن.
ىستىعىم اسا قالسا جالبىزعا وراپ،
تيگىزگەن تىنىسىما جىلى دەمىن.

كارى اجەم تاعىپ قويعان تۇمار قايدا؟
بەيۋاقىت جاس ءتوسىمدى اشىپ ايعا.
جاتقان جىر تەپكىشەكتىڭ كەستەسىندە،
بايلانعان قوس قولتىرماش اشامايعا.

جازعىرما، جات ەمەسپىن، انام مەنى،
قوزىداي قۇلاعىنا سالعان ەنى-
جوعالىپ كەتسەم ەگەر جاڭا جۇرتتا،
اق ءسۇتىڭ سول بەلگىمە تابار مەنى.
ازىراق بولسا دا ەگەر، جىن-شالىعىم،
بولار-اۋ، قانعاندىقتان جىر سارىعىم.
جوعالماس قىل ۇيقاسىڭ موينىمداعى
جالعىز تال كوگەنىڭنىڭ بۇرشاعىنىڭ.

ۋاقىت

ۋاقىت جاقسى جولاۋشى تاۋ اينالىپ،
كۇن قىزۋىن كۇتەدى جەر تابانى.
تاۋلار اۋىر ۇيقىدان ەرتە ويانىپ،
اسپان-تەڭىز بەتىنە نۇر تولادى.

ءومىر-تامشى، عاسىر ءبىر قىزىق ەلەس.
كىم مەزگىلدى ۇيىقتاپ ويلايتۇعىن؟
جىل ەشكىمنىڭ بالدىزى، جەزدەسى ەمەس،
ەتەگىنەن تارتىپ قاپ وينايتۇعىن!

ءبىر-اق سەكۋند نە بارى: ولسەڭ ەگەر،
توگىلەدى نسىبەك ىرىس تولى.
تىرلىگىڭدە قادامىڭ كۇندە ولشەنەر،
ەرتەڭ قايتا تىگىلەر ۋاقىت تونى.

تاستاپ ارتقا عاسىردى تاۋ تۇلعالى،
جىل زۋىلداپ بارادى بولاشاققا.
مەزگىل-جۇيرىك ارعىماق استىڭداعى،
تالىپ بەلى كورمەيدى، تاسىرقاپ تا.

توقتاتا الماس بۇيىردەن جاناي شاپقان،
سوعىپ وتەر جىلداردىڭ نيكەل ءتوسى!
قوزعالىستىڭ زاڭى بۇل-سۋ بوپ اققان؛
ۋاقىت-تەنتەك مەزگىلدىڭ ءبىر ەركەسى.


6الاش ۇسىنادى