بايتىك دۇيسەباي ۇلى 1940 جىلى قازان ايىندا التايدىڭ ەرتىس وزەنى جاعاسىنداعى قاراتال دەگەن جەردە دۇنيەگە كەلگەن. 1963 جىلى شينجياڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ حيميا فاكۋلتەتىن تامامداعان.
ولەڭدەرى 1956 جىلدان باستاپ جاريالانىپ، قازىرگە دەيىن، «اققايىڭ»، «بويتۇمار»، «سىرلاستارعا سىر» قاتارلى ولەڭدەر جيناعى، «اققان جۇلدىزدار» اتتى ەسسە، اڭگىمەلەر جيناعى باسپادان شىققان. اۋىز ادەبيەتىن جيناۋ-رەتتەۋ قىزمەتى ءۇشىن «مەملەكەتتىك ۇزدىك قىزمەتكەر» اتاعىن العان. قالامگەردىڭ شىعارمالارىنا الىس-جۋىقتاعى سىندارلى جۇرت ءتانتى بولعان.
قىرعا بارسام
ءسوزى: بايتىك دۇيسەبايەۆ
اۋەنى: نۇرباقىت قوجا ۇلى
ورىنداعان: دۋمان بەيبىتحان ۇلى
جىر قايىعى
وشپەسىن دەپ
بەيمازا كۇنىم بەكەر،
مەن ەمەسپىن
سايران ساپ دۇرىلدەتەر،
وتكەل بەرمەي
ءومىردىڭ كوك وزەنى
كۇندە قايىق جاسايمىن
ءمىنىپ وتەر،
جەلكەن كەرەك،
وعان دا ەسكەك كەرەك،
ءبارى – ءبارىن
كوڭىلىم ەكشەپ كورەت.
جۇيرىك بولسىن قايىعىم،
شىمىر بولسىن،
سالعان جەردەن
شىعاتىن توستەپ بولەك.
اقىننىڭ دا قىمباتى ىسىمەرلىك،
ويىستىرام
كىمدە كىم تۇسىنەر قىپ.
كەيدە شوشىپ ويانام
توپان سۋدان
نۇح كەمەسى
تۇنىمەن تۇسىمە ەنىپ.
حالىق باردا قام بار ما
ەجەلدەن بار قاسقا جول،
بىزدە سوعان جالعاستىق،
جەتپەسەدە باسقا قول،
شامامىز بار جامباستىق.
تاۋمىز دەسەد بۇل كۇندەر،
كۇن قاقتاعان ءار توبە.
ەڭ دۇرىسى ٴبىلدىڭ بە،
حالىق بەرگەن مارتەبە.
تابىنادى ەل بىزگە دە
دوستار نەسىن ىعامىز.
حاندار شىققان مىنبەگە
ولەڭ وقىپ شىعامىز.
حالىق باردا قام بار ما،
ەركەلەتىپ كەلەدى،
بيىك بيىك زاڭعارعا
قولتىقتان كەپ دەمەدى.
قارت ايتادى
«ەلۋ دەگەن ەردىڭ جاسى»
بىزدە وندا بولعامىز،
وققا ۇشسادا ەردىڭ قاسى
قانجىعادا ولجامىز.
ءجۇرۋشى ەدىك كەڭ ورىستە،
ويحوي، دۇنيە-اي، كوسىلىپ،
بايبىشەگە بوگەۋ تۇسسە،
توقال جاقتا شەشىنىپ.
دەيدى قارتىم، (جەتىم شالىم)
اقيىقتاي جەلپىنىپ،
كوز الدىندا ەكى ساعىم،
كوڭىلىندە جەل تۇرىپ.
اكىم مەن اقىن
اكىمدى حالىق ىزدەيدى،
مۇقتاجىمدى ايتسام دەپ،
اقىندى حالىق ىزدەيدى
ولەڭ تىڭداپ قايتسام دەپ.
اكىمدە دە اكىم بار،
ءسوزى اعاتىن، اقپايتىن،
اقىندا دا اقىن بار
ايتاتىن دا، ايتپايتىن.
كەر قۇلاندار
بەتباقتىڭ
بەتپە بەت كەپ بورانىنا،
جۇرەتىن تىرلىك قۇرىپ ءوز الدىنا.
كەشەگى بوسىپ كەتكەن
كەر قۇلاندار،
جاۋتاڭداپ مەكەنىڭە ورالدىڭ با؟
جات جەردە
قۇلاعىڭا قۇر باقا ويناپ،
ياپىرىم-اي
كىمدەر قالدى وبالىڭا.
سەكسەۋىل،
توراڭعىلى تابىنىڭ باۋ،
وت شاشقان
تۇياعىڭنان شاعىل مىناۋ.
قىس – قىستاۋ
جاز جايلاۋىڭ شاقىرادى،
بارىندە ساعىندىڭ-اۋ،
ساعىندىڭ-اۋ،
باياعى قۋعىن كورگەن
كەر قۇلاندار،
تۇسەتىن ۇيىرىڭمەن قاعىڭ مىناۋ.
شاتتىعىڭ شابىسىڭ با،
جەلىسىڭ بە،
ورالىپ جەلدەي ەستىڭ
ورىسىڭدە.
جالىڭا جىبەرەيىن اقتىق بايلاپ،
اماندا اق جول تىلەپ كەلىسىڭە.
ۇرىكپەشى وسقىرنىپ
كەر قۇلاندار،
مىلتىعى بولماسىن دەپ جەڭ ىشىندە.
6alash ۇسىندى
