1. ورنىنان تۇرا سالا كورپە جيناۋ. ءبىر ءتۇن ۇيىقتاعاننان كەيىن ادام دەنەسى كوپ مولشەردە بۋ ءبولىپ شىعارىپ، كورپە ءتۇرلى دەڭگەيدە دىمقىلدانادى. ادامنىڭ دەمى مەن تەرىنەن 145 ءتۇرلى حيميالىق زات ءبولىنىپ شىعادى، دەنەدەن شىققان تەر بۋلانعاندا 151 ءتۇرلى حيميالىق زات بولىنەدى. كورپە سۋمەن گازدى وزىنە سىمىرەدى، ەگەر قۇرعاتپاسا كورپە حيميالىق زاتتان لاستانادى.
2. تاڭعى استى ىشپەۋ. تاڭعى استى ىشپەگەندە دۇرىس تاماقتانۋ داعدىسى بۇزىلىپ، وڭاي قالجىراپ، باسى اينالىپ، دارمەنسىز كۇي كەشەسىز. بۇل ادەت ۇزاق ۋاقىتقا جالعاسسا ادام اعزاسىندا قورەكتىكتىڭ جەتىسپەۋى، قانازدىق (انەميا)، يممۋنيتەتتىڭ تومەندەۋى، ۇيقى بەزى قىزمەتىنىڭ السىرەۋى، وتتە تاس پايدا بولۋ سياقتى اۋرۋلارعا كىرىپتار ەتەدى.
3. تاماقتان سوڭ دەرەۋ ۇيىقتاۋ. تاماق ىشە سالىپ ۇيىقتاعاندا ۇلكەن ميداعى قان اسقازان بولىگىنە قاراي اعىپ، قان قىسىمىن تومەندەتەتىندىكتەن ۇلكەن ميعا وتتەگى جەتىسپەيدى. ءسويتىپ ادامدا السىرەۋ، قالجىراۋ، كەۋدەسى قىزۋ، اس قورىتۋى ناشارلاۋ بەلگىلەرى پايدا بولادى جانە بۇل ادەت تەز سەمىرۋگە جولا اشادى.
4. تويا تاماقتانۋ. تاماقتى تويىپ جەۋ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن تومەندەتىپ، زەيىنىڭ شوعىرلانۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزەدى. اسىرەسە، كەشكى استى شامادان ارتىق جەۋ قانداعى مايدى ارتتىرىپ، ۇلكەن مي قانتامىرلارىندا ترومبتىڭ پايدا بولۋىنا اكەلەدى. سونداي-اق وتكە تاس پايدا بولۋ، ءوت قابىنۋ، قانت ديابەتى سياقتى اۋرۋلارعا شالدىقتىرادى، قارتايۋدى تەزدەتىپ، عۇمىردى قىسقارتادى.
5. ۇستەلدە جانتايىپ ۇيىقتاۋ. كوپ ادامدار ۇستەلگە جانتايىپ ۇيىقتاعاننان كەيىن كوزى بۇلدىرايدى. بۇل كوز الماسىنىڭ قىسىمعا ۇشىراۋىنان بولاتىن جاعداي. سونداي-اق ول كوز ءمۇيىز قابىعىنىڭ ءپىشىنىن وزگەرتەدى. ەگەر ءار كۇنى وسىلاي بولسا، كوزگە تۇسەتىن قىسىمدى ارتتىرىپ، كورۋ قۋاتىن السىرەتەدى.
6. كوپ ۇيىقتاۋ. كوپ ۇيىقتاۋ ۋاقىت ۇزارا كەلە ۇلكەن مي قۋاتىنا ىقپال جاساپ، ءتۇسىنۋ جانە ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن السىرەتەدى. سونداي-اق يممۋنيتەتتى تومەندەتىپ، دەنەنىڭ بيولوگيالىق ءتارتىبىن بۇلدىرەدى، بويكۇيەزدىككە اكەلەدى. كوپ ۇيىقتاۋ بۇلشىق ەت، بۋىن جانە نەسەپ جولى جۇيەسىنە دە زيان. قان اينالىمىن توسقاۋىلعا تاپ بولىپ، زات الماستىرۋ ناشارلايدى. تۇندە ەسىك-تەرەزە جابىق تۇراتىندىقتان بولمەنىڭ اۋاسى لاستانىپ تۇماۋ، جوتەل جانە تىنىس جولى اۋرۋلارىنا تەز شالدىقتىرادى.
7. ىستىق سۋدا ۇزاق جۋىنۋ. حلوروفورم مەن 3 حلورلى ۆينيل سۋدا زياندى زات پايدا قىلادى. سۋعا تۇسكەندە سۋ تامشىلارى اۋادا وسى ەكى زياندى زاتتىڭ مولشەرىن مولايتادى. سوندىقتان ىستىق سۋدا ۇزاق ۋاقىت جۋىنۋدان ساقتانعان ءجون.
8. قۇمار ويناۋ. قۇمار ويىنى ادام دەنساۋلىعىنا وتە زيان. ويتكەنى ول ادامدى ەلىكتىرەدى، ۇزاق ۋاقىت قۇمار ويناعاندا ورتالىق نەرۆ جۇيەسى ۇنەمى قاربالاس كۇيگە ءتۇسىپ، گورموننىڭ ءبولىنۋى تەزدەيدى. قان تامىردىڭ تارايۋى، قان قىسىمىنىڭ جوعارىلاۋى جانە جۇرەك سوعىسى مەن تىنىس الۋدىڭ تەزدەۋىن كەلتىرىپ شىعارادى. قۇمار ويناۋ جۇرەك-قانتامىر اۋرۋلارىنا تەز شالدىقتىرىپ، اسقازان جاراسى مەن باس اۋرۋىنا كىرىپتار ەتەدى.
9. قاربالاستىق – يممۋنيتەتتى السىرەتەدى. وي ەڭبەگىمەن شۇعىلداناتىن جانە ساۋدامەن اينالىساتىندار فيزيولوگيالىق جانە پسيحولوگيالىق جاقتان قاتتى قىسىمعا ۇشىرايتىندىقتان وڭاي كۇيزەلىسكە تاپ بولادى جانە يممۋنيتەتتىڭ تومەندەۋىنەن اۋرۋشاڭ بولادى.
6alash ۇسىنادى
