«Qustar qaıtyp barady» ániniń shyǵý tarıhy

«Qustar qaıtyp barady» 

sózi: Tumanbaı MOLDAǴALIEV

áni: Nurǵısa TİLENDEIV

oryndaǵan: Sáken MAIǴAZIEV 


Aǵash japyraqtary sarǵaıyp, kún nuryn sırek shashyp, kúńirenip kúz jetkende qustar jyly jaqqa qaıtyp ketedi. Osy bir tabıǵı qubylysty dara tulǵa nurǵısa Tilendev «Qustar qaıtyp barady» ánge salǵan edi.

1965 jyly ol kezde QR eńbek sińirgen óner qaıratkeri degen ataǵy bar uly sazger Nurǵısa Tilendev qazaqfılm kınostýdıasynda mýzykalyq baǵdarlamalardyń bas redaktory qyzmetin atqarǵan eken. Birde jumystan shyǵyp, kóńilsiz kúıde úıine qaraı tartady. Sirá, jumysta bir dúnıege kóńili tolmasa kerek. Almatydaǵy 28 Panfılovshylar saıabaǵyna aıańdaı kelip, oryndyqqa otyryp, aınalasyna qaraı bastaıdy. Kenet kózine ushyp júrip, aǵashqa kelip qonǵan tyrna túsedi. Jańa qonǵan tyrnaǵa aǵashta otyrǵan ózge qustar, onyń ishinde qarǵalar tynyshtyq bermeıdi. Qaıta-qaıta kelip, shoqyp, mazasyn alady. Qustardyń bul áreketin kórgen sazger: «Adam men qustyń ómiri qandaı uqsas» degen oıǵa keledi. «Jer betinde adam balasy bir-birine sustana qarap, qyzyl sózge jol berip, bir-birin kóre almaı, qýdalap jatady. Bul áreket qustardyń da ómirinde bar eken-aý. Tyrnany qarǵalar otyrǵyzbaı qoıdy. Men bolsam, kózge jas alyp, úıge qaraı bettedim» dep úıge kelgen boıda saıabaqtaǵy jaǵdaıdy jary Darıǵa Tilendi kelinine aıtyp beredi. Saıabaqtaǵy oqıǵa sazger júreginde qalyp, kóńiline tıgeni sonshalyqty, ol «Qustar qaıtyp barady» ánin dúnıege ákeledi.

Keıin Tumanbaı Moldaǵalev baýyryn shaqyryp alyp, ánniń shyǵýyna yqpal etken jaǵdaıdy baıandap, kóńili bosaǵanyn aıtyp beredi. Aqyn inisi aǵasyn muqıat tyńdap, án mátinin jazýǵa bel býady. Osylaı «Qustar qaıtyp barady» áni halyq nazaryna usynylady.

Bul ánniń alǵashqy oryndaýshysy QR halyq ártisi Roza Jamanova. Keıin qos daýysta sol kezde ónerge endi ǵana qadam basqan Baqyt Áshimova men Sholpan Toqsanova degen jas ánshiler shyrqady. Osy án arqasynda jas ánshilerdiń esimderi keńinen taraldy.

Án tanymaldylyqqa ıe bolyp, «Qustar áni», «Bara jatyr qus qaıtyp», «Qustar qaıtyp bara jatyr» degen ataýlarǵa Ie boldy. Sazgerdiń júreginen shyqqan áýendi syryn buzbastan tek sheber oryndaýshy ǵana jetkize alady. «Qustar qaıtyp barady» ánin QR halyq artıseri Maıgúl Qazturǵanova, Ermek Serkebáev, Nurǵalı Núsipjanov sıaqty saz óneriniń maıtalmandary shyrqady. Nurǵısa Tilendev kózi tirisinde óz kontsertteriniń barlyǵyn osy ánmen aıaqtaıdy eken. Ózi shyǵarǵan týyndylardyń ishinen bul ándi janyna jaqyn tartyp, erekshe sanaǵan.

Qaıtpas saparǵa attanar sátinde: «Meni «Qustar qaıtyp barady» ánimen shyǵaryp salyńdar» dep amanat etken eken... 

Qustar qaıtyp barady

Sózin jazǵan: Tumanbaı Moldaǵalev
Ánin jazǵan: Nurǵısa Tilendıev

Jaz ómirin, máz ómirin qysqartyp,
Bara jatyr, bara jatyr qus qaıtyp.
Zymyraıdy meniń bala kezimdeı,
Bir jalt etip óte shyqqan, óte shyqqan sezimdeı.

Qustar, qustar syzyltyp án salady,
Sol ánimen terbetedi dalany.
Al, adamdar kúlip bastap ómirin,
Keterinde jylaı da almaı, jylaı da almaı qalady.

Bizdiń jaqqa baýyr basyp ketken be,
Tamasha ánmen kelip edi kóktemde.
Ósken jerge sımaı ketip barady,
Ósken jerin qımaı ketip, qımaı ketip barady.

6alash usyndy