Qarttardyń densaýlyǵyna zalaldy 5 ádet
  1. Uzaq júrý. Keı qarttar kóp júrse densaýlyqqa paıdaly dep eseptep, kúnine 6 shaqyrym júrýdi ádetine aınaldyrady. Shyn qýǵanda bul býyndy zaqymdaýy múmkin. Jasy ulǵaıǵan kisilerge kúnine 3-4 myń qadam jol júrý jetkilikti. Sondaı-aq tez júrmeı, sharshaǵanda demalyp otyrý kerek.
  2. Uzaq túregep turý. Uzaq ýaqyt túregep turý aıaqtyń qan aınalymyna keri áserin tıgizedi. Kóbinese mundaı jaǵdaıda kóktamyr túıiledi. Ásirese qany qoıý, dablenıesi joǵary, qant dıabeti bar qarttar uzaq ýaqyt túregep tursa qan aınalysy nasharlap, ınsýlt alýy múmkin. Sondyqtan jasy ulǵaıǵan kisiler 20 mınýttan artyq túregep turmaǵany abzal. Ár kúni keshte aıaqty jyly sýǵa malyp otyrǵan jón.
  3. Uzaq otyrý. Úlken kisilerdiń kópshiligi teledıdar kórgendi, shahmat oınaǵandy unatady. Bir orynda tapjylmaı otyrǵanda súıektiń kemiktenýin jedeldetedi. Kóp otyrǵanda moıyn omyrtqasy uzaq ýaqyt boıy qozǵalmaıtyndyqtan, bas aýrýlary men moıyn omyrtqa aýrýlaryna ońaı kiriptar etedi. Sondyqtan úlken kisiler jarty saǵat saıyn qozǵalys jasap turýy tıis.
  4. Uzaq ýaqyt jatý. Kóptegen qarttardyń qan aınalymy jaqsy emes. Uzaq ýaqyt jatqanda teri qantalap, eti oıylýy múmkin. Jatqan ýaqyt uzarǵan saıyn bulshyq etter qurysyp, ish qatý qaýpin týdyrady. Eger naýqas sebebinen uzaq ýaqyt jatýǵa týra kelgende teriniń tesiliýinen saqtaný kerek. Mundaıda jel bóstekti tósenishti paıdalanýǵa bolady.
  5. Uzaq ýaqyt tesile qaraý. Qarttar kózin kóp demaltpasa, kózdiń qaraýytýy, qurǵaýy, kórý qýatynyń zaqymdalýy, kózde sary daqtyń paıda bolýy sıaqty jaǵdaılarǵa tap bolady. Sondyqtan teledıdar kórip, gazet oqyǵan kezde 20 mınýt saıyn janardy taıdyrý nemese kózdi jumyp, 5 sekýndtan soń qaıta ashý kerek. Ádette kóbirek kirpik qaǵyp, kóz bulshyq etin árekettendirip otyrǵan jón. Sondaı-aq kóz janaryn aınaldyryp, joǵary, tómen, ońǵa, solǵa qarap jattyǵý jasaý kerek.                                                                                               

6alash usynady