Ǵalym úsh túrli – nan ǵalym, tán ǵalym, jan ǵalym.
Nan ǵalymnan – talap áýel basta oqýdy Qudaı úshin izdegen emes, moldalarynyń tórde otyryp, syıly bolǵanyn kórip, tamaq toıǵyzý úshin, tegin as, tegin tamaǵy bar meshit, medreseni qydyryp, qaı jerde qaı ıshannyń kójesi mol dese, soǵan qańǵyra beredi. Esi- derti tamaqta bolyp júrip, oqyǵan oqý, ómir boıy oqyǵan-bilgenin qarnynyń qamyna jumsaıdy. Ondaılyqpen oqyp, molda bolǵandar: «Kimniń tarysy pisse, sonyń taýyǵy bolyp», at tezegin qalaısha tóńkerip, aýdarýdyń ǵylymyna ábden máhir bolady.
Tán ǵalym – maǵyna bilýmen jumysy joq, sarafa, nahý, mantyq oqyp, talas- egeske ábden usta bolyp: «Suǵyry qaısy, kúbiri qaısy, muzyǵ ne nárse, muhmol ne nárse?»- dep, májiliste ózinen basqany sóıletpeske usta bolyp, munymen baryp bir jerge halfe, ne bir jerge haziret bolyp turyp, nahý, mantyqtyń qaǵıdasy dep eki kisini araz qylyp, ǵumyrynda birin-biri kórmesteı jolǵa salyp jiberedi. Haq jolǵa, taýpyq, hidáıtke jurtty bastaýmen jumysy joq. Bir máhallany eki partıa qylyp ustap: «Quran hatymda solaı degen, hadıs sharıfta bulaı degen» - dep, nadandardy qara sózben mas qylyp, adastyryp, esinen jańylystyryp áýre qylady da júredi.
Jan ǵalym – Alla taǵalanyń fazyl ýa qaramaǵyna alynǵan pendesi. Nanmen de jumysy joq, at kóterip, ataq shyǵarýmen de jumysy joq. Ońasha halýat jaı tabylsa, jany sonda saıa taýyp, kitabyn oqyp, maǵynasyn tápsir qylyp, «ishpeı – mas, jemeı – toq». Onyń qasynda baı da bir bas, kúshik te bir bas. Eshkimdi lytǵatyna almaı: «On segiz myń ǵalamdy jaratýshy Qudaıym bar, ne qamym bar?!» - dep, otyra beredi. Ǵylym, bilim degen, maǵyna degen osyndaı kisiden tabylady!
6alash usynady
