(Buıra uly men Malabaı uly kim?)
«Uly adam» dep ataýǵa qaı qyrynan da laıyqty Ult ustazymyz Ahmet Baıtursynulynyń alashtyń myń jyldyq murasyna qosyp ketken ushan-teńiz eńbekteriniń qaısybirin qolǵa alyp, paraqtaı bastaǵan kisini danyshpannyń sharapaty sharpymaı qoımaıdy. Abaıy, Ahmeti men Álıhany bar osy qazaqty kimnen kem deýge bolady?! Búgingi jahandaný tasqynyna jutylyp ketpeı, óziniń dara joly bar ulttyq memleket qurýǵabaǵdarsham bolardaı keń dańǵyldy osydan bir ǵasyr buryn Alash orda tóńireginde bolǵan alyptar jazyp ketti. Ǵylym-bilim, saıasat, básekelestik jáne ulttyq múdde, t.b. jaqtardan tynbaı eńbektenip, urpaqtyń urpaǵyna jetetindeı ǵajap ta qazynaly muralardy qaldyrǵan da áne solar edi. Bıyl Alashtyń ult ustazy, aqyn, ádebıet zertteýshi ǵalym, túrkitanýshy, pýblısıs, pedagog, aýdarmashy, qoǵam qaıratkeri Ahmet Baıtursynulynyń týǵanyna 150 jyl tolyp otyr. Sońǵy demi shyqqansha qaımana qazaǵyna eńbek etken egeı tulǵanyń rýhanı mol muralary táýelsiz urpaqtyń sanasynda jańǵyryp, ult isiniń shynaıy ıgiligine tolyqtaı qaıtarylatyn mezgil jetti.
Ótken jazbamyzda Ahańnyń ár eńbegindegi ár áriptiń teńdessiz baǵaly ekenin aıtyp, ǵalymnyń ótken ǵasyr basyndaǵy saýatsyz úlkenderge arnap jazǵan «Saýat ashqysh» (1926) atty oqýlyǵynyń muqabasyndaǵy birneshe sózdi zerdelep, oqyrmanǵa oımaqtaı oı aıtqan bolatynbyz. Búgingi jazbamyzda da atalǵan oqýlyqtyń ishinen kezdesken eki óleńniń avtory tóńirignde Ahmettiń izin jalǵap, amanatyn arqalap otyrǵan sizben syr bólisemiz.
Ahmet Baıtursynuly ózi jazǵan, ózi sózimen aıtqanda tártiptegen oqýlyqtarynda avtory ózi bolmaǵan ádebı úlgilerge túgel eskertpe berip otyrǵan. Óz oqýlyǵyna qazaqtyń tarıhı kóne rýhanı muralarynan tartyp, baqsy saryny, jyrshy sózderi, jón surasý, jumbaqtasý, sheshendik sózder, qaljyń-qaǵytpalarǵa deıin engizip, qazaqtyń aýyz ádebıetinde kezdesetin ár janrdaǵy alýan mazmundardyń endigi kezekte kitabı turǵyda urpaqtar sanasynan óshpeýi úshin ólsheýsiz eńbekter jasaǵan. Budan syrt, ózinen buryn ómir súrgen Abaıdan, Ybyraıdan; óz turǵylastary: Álıhannan, Mirjaqyptan, Júsipbekten, Maǵjannan, tipti, búgingi jurt sanasynda bulyńǵyr tarta bastaǵan qazaqtyń sol tustaǵy aǵartýshy, qalamgerlerinen úzindiler alyp otyrǵan. Úzindi alynǵan avtorlardyń qajetine qaraı birde shyn esimderin, birde búrkenshik esimderin qosyp kórsetýdi dástúrge aınaldyrǵan. Basqa oqý quraldarynda da únemi kezdesip otyratyn osy bir tamasha ǵylymı dástúrdi Ahańnyń «Saýat ashqyshynan» da kóre alamyz. Aıtalyq «Saýat ashqyshta»: Altynsary ulynyń kitabynan, Beket, Azamat, Asaý tulpar, Buıra uly, Shorman jyıǵanynan, Ábýbakir Dúbaevten, «Qyryq mysal» (óziniki), Eldes, Agyranom, Qoı aıdar uly, Qyr balasy, Tel-jan, Sársembi uly, Jaǵypar, Ǵ. Sultan uly jáne Maǵyjan qatarly kóptegen qazynanyń kelý qaınaryn meńzeıtin esimderdi kezdestirýge bolady. Ótken ǵasyr basynda qalam ustaǵan árbir qaıratkerdiń bárinde búrkenshik esim bolǵany belgili. Tipti, keıbir belgili tulǵalar qalam attaryn birnshe ret ózgertkeni baıqalady. Bul týraly zerttep júrgen ǵalymdar bar. Aldaǵy ýaqytta múmkindigimiz bolsa, Ahań oqýlyqtarynda kezdesetin búrkenshik esimderdiń qupıasyn ashyp, «el búginshil, meniki erteń úshin» dep ózi aıtqandaı, «erteńgi eline» «tápsirlep berýge» tyrysamyz.
Joǵaryda aty atalǵan, qazaqtyń basynan ótken aýyr kúnderde, aspannan boraǵan oq pen jerde júrilgen sana tóńkerisi arasynda Ahańdardyń janynan tabylǵan birneshe tulǵanyń jazǵan-syzǵan, jınaqtaǵan jazbalaryn ult ustazy óziniń oqýlyqtaryna engizip otyrǵany baıqalady. Solardyń qatarynda Malabaı uly Raqymjan da bar. «İzdegenge suraǵan kezigipti» degendeı, Malabaı ulynyń kim ekenin izdep otyryp, biz Buıra uly degen tarıhı tulǵanyń da kim ekenin anyqtap aldyq. «Bir joq bir joqty tabady» degen osy da. Endeshe, Malabaı ulynan buryn, sýsap otyrǵan oqyrmanǵa Buıra ulynyń kim ekenin aıta ketkenimiz artyq bolmas.
«Saýat ashqyshtyń» 36 betinde «Jatyrsyn nege uıyqtap» (túpnusqa boıynsha alyndy. Á.A.) atty óleń bar. Óleń sál uzaqtaý bolǵandyqtan, qysqasha úzindi bere keteıin.
Jatyrsyn nege uıyqtap qara shekpen?
Jaryq jaz qaıta keldi byltyr ótken.
Qarashy, anaý seniń kórshileriń,
Áli júr qyzmetinde erteńgi etken.
.........
Tap-taqyr sharbaǵyń tur bosqa jaınap,
Ketkendeı sholanyń tur peri jaılap.
Atyńdy aldaqashan borysh aldy,
Aqyrda jaıaý qaldyń soryń qaınap.
.........
Qar jaýyp shanamen jurt júrip jatyr,
Bazarǵa ne satasyn jalqaý paqyr.
Arbalap astyq satyp kórshileriń,
Qarashy, paıda kórip ońyp jatyr.
(Buıra uly )
Oıly oqyrman óleńniń mazmunyn túsinip otyr. «Jurt eńbekte, erte tur, kesh qaıt, qarashekpen, uıqydan oıan, el qatarly tirlik et» deıdi árıne. Ultty oıatý maqsatynda urandaǵan ulyly-kishili ǵajap týyndylar sol kezeńde molynan jazyldy emes pe?! «Tolqynnan tolqyn týyp, tolqyndy tolqyn qýyp», biz osy shýmaqtardaǵy «sholan» atty sózgede toqtala ketken edik: Sholan – 1. (Res., Oryn.; Gýr., Esb.) aýyz úı. Sholanǵa esik salynǵan joq (Oryn., Ad.).2. (Qost., ob.) as-sý saqtaıtyn bólme. Et sholanda (Qost., ob.). Sholanda qamaýda otyrǵan Boranbekti tysqa shyǵaryp tastańdar dep buıyrdy (S. Seıf., Shyǵ., V, 2).
Minekı, Qazaq jeriniń soltústik aımaqtarynda qoldanylatyn «sholan» sóziniń sózdikterdegi maǵynasy osy. Degenmen, osy oraıda Qazaq eliniń shyǵysy men arǵy bettegi Ór Altaı qazaqtary arasynda qoldanylatyn «toshala úıdiń» de tóbesi kórine bastaǵan sıaqty. Toshala úı – formasy kıiz úı sıaqty, biraq kıizden emes, kirpishten jıyp, joǵarǵy jaǵyn syrǵaýyl aǵashtarmen súıirlep kelip, tóbesinen shańyraqtan sál kishirek dóńgelek tesik qaldyryp, syrǵaýyldyń syrtyn qamyspen jaýyp, onyń syrtyn topan qosylǵan laımen sylap jabady. Soǵym soıylǵannan keıin toshala úıdiń ishine kóldeneń aǵashtardan arsa jasap, qystyq etti jáne ózge de sýyqta saqtaýǵa tıisti as-taǵamdardy sol úıde saqtaıdy. Endi osy toshala men sholannyń qandaı jaqyndyǵy bar degende, ekeýiniń de et sekildi mańyzdy taǵamdardy saqtaıtyn bólme bolǵany-aq osy eki ataýdy týystastyra túsetindeı. Onyń ústine, toshalany aýyz eki tilde shoshala dep ataıtyny belgili. Endi qazaqtyń sholandy shoshala dep ataýy, shoshalany yqshamdap sholan dep ataýy, uzaq ýaqyttyq dybystyq ózgerister negizinde, birte-birte teristikte sholan, shyǵysta shoshala (toshala) atalyp ketýi de ábden múmkin.
Endi osy óleńniń avtory Buıra uly kim edi degenge toqtala keteıik. HH ǵasyr basynda kóptegen qaıratkerler búrkenshik esim qoldanýmen birge, kóp jaǵdaıda aty-jónderin tolyq jazbaı ákesiniń uly dep qoldanǵany da eskerýge turarlyq is. Altynsary uly, Qunanbaı balasy, Abaı oǵly, Omar uly, Shonan uly, t.b. bolyp jazylýy sol kezde kózge esh sóleket kórinbeıtin. Tipti, tekti atanyń balalaryn aýyl arasynda úlkender attaryn atamaı-aq «Bálensheniń uly», «Túgensheniń tuqymy» dep ataýy qazaqy sóz saltta ǵasyrlar boıy saqtalǵan ádet emes pe?!
Sonymen, Buıra uly degen atpen Ahańnyń oqýlyǵyna engen atty izdeýge kiristik. «Qazaq» gazetinen (1913) bergi birtalaı basylymdardy aqtara otyryp, izdegen tulǵamyz Ahańnyń zamandasy, rýhtas, murattas azamattarynyń biri – Eleýsiz Buırauly ekenine kóz jetkizdik.
Eleýsiz Buırın (1874, Batys Qazaqstan oblysy, Jańaqala aýdany — 1933, Tájikstan Respýblıkasy, Dýshanbe) — alǵashqy qazaq jýrnalıseriniń biri, aqyn, qoǵam qaıratkeri.
Minekı, alǵyshqy qazaq jýrnalıseriniń biri, syndarly kúnderde Ahmettiń mańynan tabylǵan Buıra balasy Eleýsiz marqumnyń deregin biz ult ustazynyń «Saýat ashqyshyn» paraqtap otyryp, sap ete túsken oıdyń jetegimen, aqyry taptyq.
Endeshe bizge Ahańnyń oqýlyǵyndaǵy «Jatyrsyń nege uıyqtap» atty óleńimen oı salǵan, qazaqtyń súıikti uldarynyń biri Buıra balasy Eleýsiz týraly málimetti de oqyranǵa qosa berelik.
Bókeı ordasyndaǵy Jáńgir han mektepteriniń birinde oqyǵan. Osyndaǵy mektepte alty klastyq oryssha bilim alǵan ol Qazan qalasyna oqýǵa baryp, sondaǵy muǵalimder semınarıasyn bitiredi (1896). Semınarıadan keıin Astrahan qalasyna kelip, mektepte orys tili men ádebıetinen sabaq beredi. Osynda júrip túrli qoǵamdyq-saıası ómirdiń qyr-syryna boılaıdy, alǵashqy qalamgerlik qabiletin synap baıqaıdy. Eldi mádenıetke, órkenıetke jetkizýge shaqyratyn kóshbasshy qural — baspasóz ekendigin ańǵaryp, jańa sıpattaǵy gazet shyǵarýǵa bel baılaıdy. Bul maqsatyn iske asyrý úshin qazaq zıalylary — Sh.Bókeev, Ǵ.Qarashev, B.Qarataev, M.Shombalov, S.Meńdeshovtermen birigip, 1911 j. Ordada “Qazaqstan” degen gazet shyǵardy. 1911 — 13 jyldary gazettiń redaktory bolyp turdy.
Ol “Qazaqstan” sózin tuńǵysh ret resmı tilge engizdi.
1920 jyldarǵa deıin Buırın týǵan jerinde túrli qyzmetter atqarǵan. 1921 jyly mamyrda Keńesterdiń Bókeı gýbernıalyq birinshi sezine delegat bolyp qatysqan. 1920 jyldardyń orta sheninde advokat, keıinirek Qazaq AKSR Aǵartý halkomynda qyzmet isteıdi. 1930 — 32 jyldary Almaty qalasyndaǵy ortalyq mýzeıde ǵylymı qyzmetker bolady.
1932 jyly elde saıası qýǵyn-súrginniń alǵashqy tolqyny bastalyp, qazaq zıalylary ustala bastaǵan soń, Buırın kúzge salym Tájik AKSR-ne, Dýshanbe qalasyna qonys aýdarady. Sonda Tájik AKSR-niń Ortalyq arhıv basqarmasyna ınspektor bolyp qyzmetke ornalasady. Alaıda Buırın NKVD-niń quryǵynan qutyla almaıdy. 1933 jyly 16 sáýirde qyzmetinen qýylyp, kóp uzamaı ashtyqtan dúnıe salady.
Maqalany jazyp otyrǵan men óz basym Eleýsiz Buırauly syndy osyndaı kemeńger tulǵalardy búgingi jimile jurt túgel biledi degenge senbeımin. Demek, qalaı degen kúnde de, Alashtyń Ahmetiniń «Saýat ashqyshynyń» arqasynda 1911 jyly «Qazaqstan» degen gazet shyǵaryp, «Qazaqstan»degen elimizdiń qazirgi ataýyn tuńǵysh ret baspasózge resmı engizgen Buıra uly Eleýsizdi tanı bastadyq. Kósh bastaǵan erlerdiń basyna bult úıirilgende alystaǵy Tájik elin panalap, aqyry ashtyqtan kóz jumǵanynyń ózi talaı syrdy aıtyp turǵan joq pa? Eleýli ǵumyr keshken Eleýsiz atty erdiń ómiri sońǵy demi shalǵaıda úzilgen Mustafa Shoqaı, Zıat Shákárimuly sıaqty arystardy eske salady.
Tilimizge tıek bolǵaly turǵan ekinshi bir tulǵa – Malabaı uly Raqymjan. Malabaı balasynyń kim ekenine kóz jetkizerden buryn taǵy da Ahańnyń «Saýat ashqyshyna» kóz tigeıik. Oqýlyqtyń 42 betinde «Qyz ákesine» atty óleńniń avtory osy kisi. Oqyrmanǵa óleńnen úzindi kórsetken jón:
Sózime, qyz ákesi, kulaǵyń sal!
Byıyl sen is jasadyń bir aqyýal.
Qyzyńdy bir soqyrǵa berdiń ustap,
Qaramaı obalyna, aqymaq shal.
........................
Qor qyldyń Kúlaıymdy qyz saýyry,
Tek jandy, baǵyn tappaı, baq dáýiri.
Qanyń mal, janyń da mal, maldyń quly,
Qadyrsyz, maqyluqsyn joq baýyry.
(Malabaı uly Raqymjan )
Óleńniń mazmunyna toqtalýdyń qajeti joq. «Qyzdyń quny qyryq baıtal» dep, qyzdaryn jasy kelgen baıǵa da beretin eski qazaq saltyn synap otyr. Avtor bul óleńdi Keńestik ıdeologıamen jazǵan dep sógýge de quqymyz joq. Ondaı jaǵdaı boldy ma, boldy. Jyrdyń arǵy astaryn indetpeı, osy jerde biz sóz reti kelgende óleńniń sońǵy shýmaǵyndaǵy «Qyz saýyry» degen sózdiń mánine de kidire ketelikshi: mundaǵy saýyr sózi minezdi degendi bildiredi. Sonda bul jerde Minezdi, minsiz qyz Kúlaıymyńyz edi deıdi avtor. Muny bilý úshin de biz sózdikke júgindik:
Saýyr – (Alm., Tald.) minezdi, peıili keń. Qojbanbaı teńi kelmes saýyr edi (Alm., Tald.). Qazaq tiliniń aımaqtyq sózdigi /Qurast. Ǵ.Qalıev, O.Naqysbekov, Sh.Sarybaev, A.Úderbaev jáne t.b. – Almaty: «Arys» baspasy, 2005. - 824 bet.
Endi biz osy óleńniń avtoryn tabý úshin, taǵy da talaı muralardy aqtarýymyzǵa týra keldi. Bir qyzyǵy, qoljetimdi materıaldardan Malabaı uly Raqymjan týraly derekterdi tabý qıynǵa soqty. Sóıtsek, onyń syry basqada eken. Malabaı uly Raqymjan atyna baılanysty ushqyndap qana kezdesetin derekter mynalar:
- «Egemen Qazaqstan» gazetinde (2019j. 16 jeltoqsan kúngi nómiri) jarıalanǵan «Basylym basshylary – Sáken SEIFÝLLIN (1922-04.1924)» atty maqalada: «Sákenniń qoldaýymen Sholpan Imanbaeva, Jaqan Syzdyqov, Májıt Dáýletbaev, Sabyr Sharıpov, Rahymjan Malabaev, Qaıyp Aınabekov, Amanǵalı Segizbaev, Taýtan Arystanbekov jáne basqalary eń alǵash ádebı tvorchestvolyq jumysqa aralasady»,– degen derekter kezdesedi.
- «Aıtys» atty kóptomdyqtyń İİİ tomynyń 367 betinde: «Raqymjan Malabaıuly men Ybyrash Myrzalyuly jaıynda ázirge derekter tabylmady»,–dep berilgen.(Aıtys, III tom, «Kúltegin», –Astana, 2014).
- https://zhaikpress.kz/ saıtynda jarıalanǵan Muqat Arystanovtyń «Mektep tarıhy – el tarıhy» atty maqalasynda, Batys Qazaqstan oblysy, Syrym aýdany Jympıty mektebiniń ǵasyrlyq tarıhyna úńiledi. Maqalada atalǵan mektepte oqyǵan kónekóz qarıa Sálim Qajıymuly (1921-2001) óziniń esteliginde «1933-1939 jyldary bizge Malabaev Rahymjan ustaz bolyp sabaq berdi», – degen deregin keltiredi.
- https://kzdocs.docdat.com/ saıtyna júktelgen «Parsysha sózdikte» qazaqtyń kisi aty – Rahmetjan ataýy arab, parsy tilinen kelgenin, Ráhmátdjan, Raqmetjan, Rahmetjan (ráhmát + djan) dep túsindire kelip, osy sózge kórkem ádebıetten mysal retinde myna sóılemdi keltiredi: Men ádebıetshi emespin. Biraq ádebıetshi ardagerlerdi eske túsirý kezinde ózimniń aǵaıym Malabaev Rahmetjan jóninde aıtqym keledi (S. Malabaev).»
Osy birneshe aıtylymdardan biz oı qoryta kele, Malabaı uly Raqymjan pen Rahmetjan Malabaevtyń bir adam ekenine kóz jetkizdik. Endi oqyrmanǵa atalǵan tulǵa týraly málimetti kórsetemiz:
Malabaı uly Raqymjan – Rahmetjan Sársenbaıuly Malabaev (1884, Oral gýbernıasy Jaqsymbaı oblysy №7 aýyly - 1961, Almaty) - aqyn, jazýshy, dramatýrg, fólklor jınaýshy. Orynbordaǵy oqytýshylar daıarlaıtyn mektepti bitirgen (1910). Uzaq jyl muǵalim bolǵan. Birqatar óleńderi men pýblısısıkalyq maqalalary, ocherkteri "Aıqap" jýrnalynda, "Qazaq" gazetinde jarıalanǵan. 1922 jyly "Týra tıgen qarǵys" úsh aktili komedıasy. "Oshaq tutqyny", "Nadandyq qurbany", "Sharıǵat qurbany", t.b. bir aktili pesalary jaryq kórgen. "Ashtyq qurbany" povesi 1929 jyly "Jańa ádebıet" jýrnalynda jarıalanǵan. 1934 jyly Tashkentte "Atamandar joryǵy" áńgimeler jınaǵy basylyp shyqqan. Aýyz ádebıetiniń úlgilerin jınaýmen aınalysqan. Kóptegen dastandar, tolǵaý-jyrlar, óleń-termeler jınap, 4 qoljazba tigindisin Ádebıet jáne óner ınstıtýtyna tapsyrǵan (1946).
Atalǵan derekterden keıin biz Almatydaǵy Ortalyq ǵylymı kitaphana men M.O.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń qoljazbalar qoryna kóz júgirtýimizge týra keldi. Eki qordaǵy Malabaıuly usynǵan qoljazbalardyń tizimin kórip tańdanbasqa sharasyz qaldyq. Saralap, salystyra kele, aqyn, jazýshy, dramatýrg, fólklor jınaýshy Malabaı uly Raqymjan asa mol qundy murany Keńes kezinde-aq túpnusqa kúıinde qoljazbalar qoryna óz qolymen bergenin kórdik. Atap aıtqanda, qalam ıesiniń M.O.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń qoljazbalar qorynda túrli janrdaǵy tórt býma qoljazba materıaldary; Ortalyq ǵylymı kitaphananyń qoljazbalar qorynda jıyrmashaqty dápterden turatyn qundy muralary saqtalǵan. Folıklor jınaýshy Rahmetjan Sársenbaıuly Malabaevtyń kóbirek jınaqtaǵany budan eki ǵasyr burynǵy aqyndardyń jyrlary, aıtystary, halyqtyq jyrlar kórinedi. Keıbiri neshe júzdegen betten turatyn, tóte jazýmen jazylǵan kóneniń kózindeı jazbalar. Bul mol qazynany zerdeleýge osy jazbamyzdy oqyp otyrǵan árbir oqyrman qyzyǵýshylyq tanytary sózsiz.
Biz izdep júrgen Malabaı balasynyń deregin tabý birshama qıynǵa soqqan sebebi de belgili bola tústi. Eki qoljazba qoryndaǵy atalǵan tolaǵaı jazbalardy tapsyrýshynyń (avtor, jınaýshy, qurastyrýshy) esimi Rahmet Malabaıuly, Rahym Malabaıuly, Rahymjan Malabaıuly, Raqymjan Malabaıuly jáne R. Malabaev bolyp birneshe túrli jazylǵan.
Endi mine, Ahańnyń «Saýat ashqyshynan» bastaý alyp, bir ǵasyr boıy qordalanǵan sarǵaıǵan qaǵazdardy, elgezek saıttar men zamanaýı derekterdi aqtara otyryp, talaı shıyrǵa bastaǵan syrdyń qupıasy ashyldy. Bir dáýirde bir kisiniń esimi birneshe túrli jazylǵanymen, ultynyń uly murasyndaǵy qoltańbasy óziniki bolǵandyqtan, aqyry týǵan eline eseli eńbek etken R. Malabaıulynyń urpaqqa amanattap ketken qazynasy zerdelene túserine senimdimiz.
Áıteý uzaq shıyrlaǵan soń, R. Malabaıulynyń joǵaryda atap ótken jıyrmaǵa jýyq qundy derekteriniń ishinen birnesheýiniń tizimin de aıta ketelik:
- Kenishbaı men Aısa qyzdyń aıtysy. Kenishbaı men qyzy Saranyń aıtysy. №2 / Aıtýshy: Kenishbaı Jubandyqov; Jınaýshy: Rahym Malabaev. - 1946. - 15 b. - Arab árpinde. Qaraǵandy ekspedısıasy.
- Aımaǵambet molda men Fathollaqyzy Nurqıanyń aıtysqany. №2 / Jınaýshy: R. Malabaev. - 1946 j. - 25 b. - Arab árpinde.
- Dáribaı aqynnyń jyry / Jınaýshy: R. Malabaev. - 9 b.
- Daırabaı aqynnyń ómir tarıhy jáne óleńderi / Jınaýshy: R. Malabaev. - 9 b. - Arab árpinde.
Bul R.Malabaıuly jınap, qorǵa ótkizgen muralardyń az bólimi ǵana. Sondaı-aq Rahymjan Malabaıulynyń "Atamandar joryǵy" atty kitaby 1934 jyly Tashkentte baspadan shyqqan. Kitap sol kezdegi qazaq latyn jazýymen basylǵan.
Bul muralar búgingi tańda Almatydaǵy Ortalyq ǵylymı kitaphananyń qoljazbalar qorynda saqtaýly.
Qurmetti oqyrman, osylaısha biz A.Baıtursynulynyń «Saýat ashqysh» atty oqýlyǵyna shyǵarmalary engen Eleýsiz Buırauly men Rahymjan Malabaıulynyń kim ekenin kóptegen tarıhı jáne zamanaýı materıaldarǵa zertteý jasaı otyryp, ǵylymı turǵyda turaqtandyrdyq. Arasynda qazaqtyń «sholan» men «saýyr» sóziniń de tórkinin tapqandaımyz. Alashtyń Ahmetimen úzeńgiles ómir súrip, ǵumyrynyń sońyna deıin Alashqa qyzmet etken qos arysty qaıta tanyǵandaı boldyq. El bolyp oıanyp, biriniń kemin biri tolyqtap, qara tuıaqtarynan hal ketkenshe el júgin arqalaǵan erlerdi tolyqtaı zerttep, urpaq enshisine syılaıtyn kez jetti.
Jaqsy kitaptyń ólmes rýhy, shaıqalmas sharapaty bolady. Al, búgin osyny jazyp otyrǵan biz ben oqyp otyrǵan sizdi Ahańnyń «Saýat ashqyshynyń» sharapaty sharpydy.
Ádilet Ahmetuly
