ۇلار قۇسى ۇياسىن بيىك تاۋدىڭ قياسىنا، ۇشار باسىنا سالادى. قىسى-جازى تاۋ باسىن مەكەن ەتەتىن وتىرىقشى، دەنە تۇرقى كەكىلىككە ۇقساس كەلەتىن شاعىن عانا ۇلار ەشكىمنىڭ مازالاعانىن، تىنىشتىعىن بۇزعانىن قالامايدى. سوندىقتان دا كوزدەن جىراقتا، ادامنان تاسادا تىرشىلىك ەتەدى. ۇلار قۇس تورعا تۇسسە، دەرەۋ ءولىپ قالادى. الەمنىڭ بىردە-بىر حايۋناتتار باقشاسىنان ۇلار كورمەيتىنىمىز سودان بولار.
تاۋدا ويناعان كەكىلىكتىڭ، قالىڭدا جۇرەر بودەنەنىڭ، ءتىپتى قىرعاۋىلدىڭ جۇمىرتقالارىن ءۇي تاۋىعىنا باستىرىپ، بالاپاندارىن قولعا ۇيرەتۋگە بولادى. شوجەلەرى تەگىم، ءناسىلىم باسقا دەمەي، تەلمەڭدەپ، تاۋىقتىڭ سوڭىنان جۇگىرىپ جۇرەدى. ال ۇلار قولعا ۇيرەنبەيدى. جۇمىرتقاسىن تاۋىق باسىپ تا شىعارا المايدى، بالاپانىنا ادام قولى تيسە بولدى – ولەدى. قولعا تۇسپەستىگىن مەڭزەگەنى بولار، قازاقتىڭ قارا ولەڭىندە: «ۇلىتاۋعا شىقتىڭ با، ۇلار ەتىن جەدىڭ بە؟» دەگەن جولدار ساقتالعان.
التاي جانە گيمالاي ۇلارى كەزدەسەدى. كوبىنە 5-10 نان توپتاسىپ ءجۇرىپ، تەك كوكتەمدە عانا جۇپتاساتىن ولار وتە ساق كەلەدى. تاۋ بوكتەرىندە جايىلىپ جاتقاندا، بىرەۋى بيىك قۇزعا شىعىپ، جان-جاعىن باعدارلاپ تۇرادى ەكەن. ەگەر ءقاۋىپتى سەزسە، ايرىقشا ءۇن شىعارىپ، حابار بەرەتىن كورىنەدى. قالعان قۇستار مۇنى ەستىپ، ابىگەرلەنىپ، شۋلايتىن كورىنەدى. تىلىمىزدەگى «ۇلارداي شۋلاۋ» دەگەن تۇراقتى تىركەس وسىندايدان قالىپتاسسا كەرەك. «قىستىڭ ايازدى كۇندەرىندە تاس قۋىستارىنان پانا تاۋىپ، توپتاسىپ ءبىرىن-بىرى جىلىتادى. قار قالىڭ جاۋعان جىلدارى كوبىنە تاۋتەكەنىڭ سوڭىنان ەرىپ وتىرادى. سەبەبى تاۋتەكەلەر تەبىندەپ جايىلىپ، قىرات بەتكەيلەرىندەگى قاردى تازارتىپ، قاناتتىلاردىڭ ازىعىن تەز تابۋىنا كومەكتەسەدى ەكەن.
دەنەسىنىڭ شاعىندىعى مەن جاراتىلىسىنىڭ نازىكتىگىنە قاراماي، ەرىمەس قار جاتار سۋىق قۇز باسىن، ادام اياعى باسپاس جارتاس بەتىن تاڭداۋى بۇل قۇستىڭ تازالىعى مەن قيىندىققا شىدامدىلىعىن تانىتسا كەرەك.
ۇلار دەمەكشى، ۇلار ەتىن جەگەن ادامنىڭ دەنەسى تازارىپ، اۋرۋ-سىرقاۋدان جازىلادى دەيتىن ۇلكەندەر.
ۇلار – بيىك تاۋدىڭ باسىن مەكەندەيتىن قۇس. جايلاۋدا سورەگە دە كەلىپ قونعانىن كوزىمىز كوردى. وتە ساق، قورىم تاستاردىڭ اراسىندا جايىلىپ جۇرگەندە كورىنبەيدى. تاۋدىڭ قاراما-قارسى ەكى بەتىنە ەكى ادام شىعىپ، قۇستى ۇركىتىپ قارسى ۇشىرادى دا، ۇتىلاپ قۋىپ، شارشاتىپ قالىڭ قارعا كىرگەندە قۋىپ ۇستاعان دا كەزدەر بولدى. كەيدە، كوپ جايىلاتىن جولىنا ءشوپ سالىپ، تۇزاق قۇرىپ تا ۇستايدى.
ۇلاردىڭ ەتى پىسكەندە اپپاق بولادى. سورپاسى مەن ەتىن جەگەن ادامنىڭ دەنساۋلىعىنىڭ جاقسارعانى تۋرالى اڭگىمەلەر كوپ. كەيدە دالا دارىگەرلەرى ەم جاساعاندا «ومىرىندە ءبىر رەت بولسا دا ۇلار ەتىن جەگەن-جەمەگەنىن» سۇرايدى. سوعان قاراي ەم جاسايدى. بۇل ءۇردىس ءقازىر كەيبىر موڭعوليا دارىگەرلەرىندە دە بار ەكەن.
كەزىندە اتالارىمىز قىلىش-نايزادان جارالانىپ، ەتتەرى ورىلىپ كەتكەندە ساعىز توپىراقتىڭ ۇستىنە وت جاعادى ەكەن. وت كۇيدىرىپ قىزدىرعان توپىراقتى ىستىقتاي جاراعا سەۋىپ، باسىپ كۇيدىرەدى. سول كەزدە قان دا توقتايدى. سوسىن سول جەرگە ۇگىتىلگەن ۇلار ەتىن سەۋىپ تاستايدى جانە ۇلاردىڭ مايىن جاعادى. جارا ەش داقسىز جازىلادى ەكەن.
6alash ۇسىندى
