كۇنى كەشە پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت كەمەل ۇلىنىڭ «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسى جارىق كوردى. ماقالادا ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك العان جىلدان باستاپ بۇگىنگە دەيىنگى جەتىستىگى مەن كەمشىلىگى ساراپقا سالىندى. ءوز سوزىندە پرەزيدەنتىمىز «ەلىمىزدىڭ باستى نىشاندارىنىڭ ءبىرى – مەملەكەتتىك ءتىل» ەكەندىگىن ورىندى اتاپ ءوتىپ، مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرگىسى كەلەتىن ادامعا قاجەتتى نارسە «نيەت پەن ىنتا» عانا ەكەندىگىن باسا ايتتى.
ماقالادان كەيىن عالامتوردا كەيبىر ازاماتتار ءتىل ۇيرەنۋ ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ مەن جاعدايدىڭ كەمشىن ەكەندىگىن العا تارتۋدا. ارينە، بۇل تەك قانا ءتىلدى ۇيرەنگىسى كەلمەيتىندەردىڭ كەزەكتى سىلتاۋى دەپ ويلايمىن. ولاي دەيتىنىم، مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ قورى تەگىن ءارى ىڭعايلى فورماتتا قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋگە ارنالعان جوبالاردىڭ ىرگەسىن قالاپ، جۇيەلى ىسكە اسىرىپ كەلە جاتىر.
«ماسەلە - نيەتتە»
ءبىز ونلاين وقىتۋدىڭ كوپتەگەن مۇمكىندىكتەرىن اشاتىن سيفرلىق داۋىردە ءومىر ءسۇرۋ باقىتىنا يە بولدىق. بۇل فورمات قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋدى جەڭىلدەتىپ، ونى كەز-كەلگەن ۋاقىتتا ىڭعايلى ءارى قولجەتىمدى ەتەدى.
وسى باعىتتاقازاق ءتىلىن ۇيرەتەتىن ەڭ العاشقى ءارى تەگىن سايت- Soyle.kzجوباسىن قۇردىق. بۇل رەسۋرس قازاقستاندا قازاق ءتىلىن ينتەرنەت ارقىلى وقىتۋدىڭ ءىزاشارى بولدى. ءموبيلدى قوسىمشاسى دا ىسكە قوسىلدى. كەيىننەن سايتتىڭ اعىلشىن-لاتىن نۇسقاسى ەنگىزىلدى، تۇرىكشە-قازاقشا نۇسقاسى دا جاسالىپ جاتىر.ءدال قازىرگى ۋاقىتتا ءتىل ۇيرەنۋشىلەر سانى 140 مىڭنان استى.
ءبىزدىڭ Soyle.kz قازاق ءتىلىن ۇيرەنگىسى كەلەتىندەردىڭ بارلىعىنا ارنالعان. قازاقستاندىقتار دا، شەتەلدىك ازاماتتار دا كەز-كەلگەن ۋاقىتتا ءبىزدىڭ قىزمەتتى پايدالانا الادى.سايت ۇنەمى جاڭارتىلىپ، جاڭا بولىمدەر قوسىلىپ، تولىقتىرىلىپ وتىرادى.
كۋرس بارىسىندا ءار ساباققا گرامماتيكادان، ورفوگرافيادان، تىڭدالىمنان وتۋگە جانە ايتىلىمدى جاتتىقتىرۋعا 30 مينۋت ۋاقىتىڭىزدى بولسەڭىز جەتكىلىكتى.كوپ ۇزاماي ناتيجەسى بايقالا باستايدى.
بۇعان قوسا، قاراپايىم اۋىزەكى تىلدە سويلەپ ۇيرەنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن روليكتەردى يۋتۋب پلاتفورماسىنداعى Soyletube كانالىمىزدان كورۋگە بولادى. قازىرگى تاڭدا روليكتەردىڭ قارالىمى 1ملن-نان استى.
ق.كەمەل ۇلى: «مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋ – قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ پارىزى. مىندەتى دەپ تە ايتۋعا بولادى. وسى ورايدا مەن بارشا قازاقستاندىقتارعا، ونىڭ ىشىندە قازاق ءتىلىن ءالى جەتە مەڭگەرمەگەن وتانداستارىما ۇندەۋ تاستاعىم كەلەدى. جاستار اعىلشىن ءتىلىن نەمەسە باسقا دا تىلدەردى از عانا ۋاقىتتا مەڭگەرە الاتىنىن كورىپ وتىرمىز. تۇتاس بۋىن الماسقان وسى جىلداردا قازاق ءتىلىن ۇيرەنگىسى كەلگەن ادام ونى الدەقاشان ءبىلىپ شىعار ەدى. ەڭ باستىسى، ىنتا بولۋى كەرەك» - دەپ قازىرگى قوعامنىڭ كەمشىلىگىن ءدوپ ايتىپ وتىر.
ءيا، ۇيرەنگىسى كەلگەن ادام الدەقاشان ۇيرەنىپ شىعار ەدى.ءسوزىمىزدىڭ دالەلى رەتىندە دوستارى ءۇشىن قازاق ءتىلىن Soyle-دەن ۇيرەنىپ جۇرگەن كانادالىق رومان كوۋلعاتىل ۇيرەنۋگە ەشتەڭە كەدەرگى بولماعانىن، بار-جوعى 6 ايدا ۇيرەنىپ شىققانىن مىسالعا الا الامىز. شىنتۋايتىنا كەلسەك، شەتەلدىكتەرمەن سالىستىرعاندا ءبىزدىڭ ازاماتتار ءقازاقتىلدىورتادا ءومىر ءسۇرىپ جۇرەمەس پە؟! «ماسەلە نيەتتە».
«ءتىل يگەرۋ ءۇشىن بالالار ادەبيەتىنىڭ اتقاراتىن ءرولى زور»
«بالا ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز».ءتىل ۇيرەنۋدە بالالارعا ەرەكشە ءتاسىل ويلاپ تابۋ كەرەك، ولاردىڭ جاس شاماسىن، قىزىعۋشىلىعىن ەسكەرە ءبىلۋىمىز قاجەت. وسى ورايدا، قورىمىز كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرگە ءتىل ۇيرەتۋگە ارنالعان balasoyle.kzسايتىن، ءموبيلدى قوسىمشاسىن اشتى.
پرەزيدەنتىمىز جاس بۇلدىرشىندەرگە ءتىلدى مەڭگەرتۋدە ادەبيەتتىڭ ءرولى باسىم بولاتىنىن دا تىلگە تيەك ەتتى. بۇل ورايدا،ەلباسىمىزدىڭ قولداۋىمەن جارىق كورگەن، بالالار ادەبيەتىنىڭ وزىق ۇلگىلەرىن جيناقتاعان، ونىڭ ىشىندە – ەرتەگىلەر، ولەڭ-تاقپاقتار، ساحنالىق قويىلىمدار توپتاستىرىلعان «ءتاتتى الما» جيناعىنىڭ بۇگىندە 6 تومدىعى باسپا بەتىن كورگەندىگىن، ارنايى tattialma.kz سايتى اشىلىپ، ءموبيلدى قوسىمشاسىمەن تولىققانىن ايتا كەتكەنىمىز ءجون.
«...جۇتىلىپ كەتپەۋدىڭ بىردەن ءبىر كەپىلى»
مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ قورى قازاق حالقىنىڭ مادەني، ادەبي جانە رۋحاني جەتىستىكتەرىن دامىتۋعا باعىتتالعان جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلەدى. ادەبيەتتىڭ، مادەنيەتتىڭ وزىق ۇلگىلەرىن جاڭا زامانعا لايىقتاپ شىعارۋ دا، ۇلتتىق سالت-داستۇرلەردى سيفرلاندىرۋ دا - قازىرگى زامان تالابى.
وسىعان وراي، قورىمىز «ۇلى دالا اڭىزدارى» ونلاين جوباسى اياسىندا كوميكستەر ازىرلەۋدى قولعا الىپ، قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىندەگى «Qazcomics.kz» ۆەب-سايتى مەن ءموبيلدى قوسىمشاسىن ىسكە قوستى. ال بيىلعى جىلى كوميكستەردى ءۇش تىلدە باسپا بەتىنە شىعاردى.
«ەڭلىك-كەبەك»، «ايشا ءبيبى»، «الپامىس باتىر»، ت.ب. كولەمدى اڭىز-جىرلاردى وقۋعا جەڭىل كوميكستەرگە اينالدىرىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى زامانعا ساي جەتىلدىرىپ، فورماتىن وزگەرتىپ، ەڭ باستىسى نەگىزگى وزەگىن سول قالپىندا ساقتاپ، جاس ۇرپاققا جەتكىزىپ وتىرمىز. پرەزيدەنتىمىز دە ءوز ماقالاسىندا: «ۇلتتىق بولمىسىمىزدان، ءتول مادەنيەتىمىز بەن سالت-داستۇرىمىزدەن اجىراپ قالماۋ – بارلىق وركەنيەتتەر ميداي ارالاسقان الاساپىراندا جۇتىلىپ كەتپەۋدىڭ بىردەن ءبىر كەپىلى" – دەگەن بولاتىن.
سونىمەن قاتار، «قازاقستاننىڭ ۇلى تۇلعالارى»، «مەنىڭ قازاقستانىم»، «جەتى قازىنا»، ت.ب. قوسىمشالارى دا وسى ماقساتتا جاسالعان جوبالار.
«ءبىز نە ىستەسەك تە، ءبارىن كەلەر ۇرپاق ءۇشىن جاسايمىز»
«جاستار – قاشاندا تىڭ يدەيالاردىڭ قاينار كوزى، وڭ وزگەرىستەردىڭ قوزعاۋشى كۇشى. سوندىقتان وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ وسىنداي الەۋەتىن دۇرىس ارناعا باعىتتاپ، ءتيىمدى پايدالانۋىمىز كەرەك». بۇل دا پرەزيدەنتىمىزدىڭ ءوز ماقالاسىندا توقتالعان تاقىرىبى.
بۇل رەتتە ءبىزدىڭ قور جوبالارى، اتقارعان ءىس-شارالارى جاستاردى تاربيەلەۋدە، قولداۋدا جەمىستى قىزمەت اتقارۋدا.
وقۋشى-جاستاردىڭ سمارتفوندى ءبىلىم الۋعا ءتيىمدى پايدالانۋعا جۇمىلدىرۋ ماقساتىندا 2016 جىلى «كىم بىلگىش؟» ينتەللەكتۋالدى-تانىمدىق ءموبيلدى ويىنى ىسكە قوسىلدى. جىل سايىن ءار وڭىردەن ەڭ اقىلدى وقۋشىلاردى انىقتايتىن ونلاين تۋرنير وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن شىڭداۋعا كومەكتەسەدى.
ستۋدەنتتەر مەن ماگيسترانتتار اراسىندا جاس عالىمداردى قولداۋ ماقساتىندا، ۇلى ابايدىڭ 175 جىلدىعىنا وراي «اباي الەمى» بايقاۋى ۇيىمداستىرىلدى. بۇل بايقاۋ اباي شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋدا، عىلىمدى دامىتۋدا، جاستارعا قارجىلاي قولداۋ كورسەتۋدە بىردەن ءبىر جوبا بولدى.
جاس اقىن-جازۋشىلار دا ءبىزدىڭ قولداۋىمىزدان تىس قالعان جوق: جاستاردى شابىتتاندىراتىن، قاناتتاندىراتىن «التىن توبىلعى» بايقاۋى دا ءداستۇرلى تۇردە 2015 جىلدان بەرى ۇيىمداستىرىلىپ كەلەدى.
جاستاردى قولداۋ، اسىرەسە تالانتتى دا تالاپتى شىعارماشىل جاستاردى قولداۋ – ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز.
«جەر ءجانناتىن الىستان ىزدەۋدىڭ قاجەتى جوق»
«ەلى مەن جەرىن ءسۇيۋ ءۇشىن جاس ۇرپاق بايتاق قازاقستاننىڭ عاجايىپ جاۋھارلارىن بىلۋگە ءتيىس. ...كورىكتى جەرلەرىمىز جەتىپ ارتىلادى. جەر ءجانناتىن الىستان ىزدەۋدىڭ قاجەتى جوق. ءبارى وزىمىزدە بار. جاستارعا وسىنداي كەرەمەت تابيعاتىمىزدى تانىتىپ، ونى قادىرلەۋگە باۋلۋىمىز كەرەك».
ءوز ەلىمىزدىڭ جاستارىنا، بۇعان قوسا شەتەلدىك تۋريستەردى وتاندىق تۇمسا تابيعات كەرەمەتتەرىمەن تانىستىرۋ ماقساتىندا دا جوبالار جاسالدى. وسى باعىتتا قولعا الىنعان «Qazaqstan 3D» جوباسى قازاقستاندى تانىستىرۋداعى ەرەكشە مۋلتيمەديالىق جولسەرىك دەۋگە بولادى.
سونىمەن قورىتا كەلە ايتارىم: بىرگە قازاق ءتىلىن ۇيرەنەيىك ءتىلىمىزدى قۇرمەتتەپ، قازاقشا سويلەيىك جانە جەرىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن تىنىشتىعى ءۇشىن كۇرەسكەن اتا-بابالارىمىزدىڭ ءۇمىتىن اقتاۋعا تىرىسايىق. قورىمىزدىڭ بارلىق جوبالارى تەگىن ءارى ىڭعايلى ونلاين فورماتتا ەكەندىگىن ەسكەرسەك، ءتىل ۇيرەنۋگە قاجەت تەك قانا ءسىزدىڭ نيەتىڭىز. ءبىز قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋ ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاسادىق، جاساپ جاتىرمىز جانە جاساي دا بەرەمىز.
وسى جوبالاردىڭ بارلىعى باس قۇرىلتايشىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قورى مەن باس سەرىكتەسىمىز «Samruk-Kazyna Trust»الەۋمەتتىك جوبالاردى دامىتۋ قورىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلعانىن ەرەكشە اتاپ وتكىم كەلەدى.
ازات شاۋەيەۆ
مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ قورىنىڭ ديرەكتورى
6alash ۇسىنادى
