ومارعازى ايتان ۇلى 1931-جىلى 20-قاراشادا تارباعاتاي ايماعى، تولى اۋدانىنىڭ مايلى تاۋىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1957-جىلى شىنجاڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن.
ارتىنا «قۇس جولى»، «تۇيە»، «ساۋكەلە» قاتارلى جىر جيناقتارىمەن بىرگە «اڭ شادىرىن وق تابار»، «تارازى» روماندارى جانە كوپتەگەن دراممالىق شىعارمالار قالدرعان ۇلكەن ۇلى قالامگەر. 1997 جىلى 26 مامىردا ءۇرىمجى قالاسىندا قايتىس بولادى.
ساعىنىپ كەلدىم
ايتشى سەن، جاسىل تابيعات،
ەسىڭدە مە،
ارناپ جاساعان ەدىڭ عوي بۇل جەردى
تۋ باستا ماعان.
سەن ءوزىڭ ەمەس پە ەدىڭ
قاراعاي ساياسىندا ۋاتىپ،
جەتەلەپ وتكىزگەن
سۋ اققان جىلعادان.
اقىن بوپ كەل دەدى مە ەكەن سوندا،
قاس سۋى
تار قىساڭدا اق كوبىك شاشىپ.
سونان بەرى – مىنەكي
ارەڭ تاپتىم مەن سەنى
ارادا كوپ جىل اداسىپ.
كەشىرەر ءوزى قۇز-سەڭگىرلەر
قۇس ەمەس ەدىم كەتكەن اۋىپ
جىلى ءبىر جاققا.
ساعىنىپ كەلدىم
ۇقسايدى تەرەڭ شاتقالدار كارى اجەمە.
قالسام دەيمىن مەن ماڭگىلىك
وسى مەيىربان قۇشاقتا.
تانىدىڭ با، اقىنىڭدى،
ءبىر ءتۇپ قايىڭ بەتتەگى
سارعىش قابىعىڭا ۋىسىمنىڭ تابى باتقان؟
ايرىلمايمىن مەن ەندى سەنەن
جۇلىپ الا الماس ەشكىم
ارىق قولدارىمدى تاستاي قاتقان.
تاستاپ كەتىڭدەر دوستارىم،
ءوز وڭىمە كەلىپ،
ادامى بوپ قالايىن وسى تاۋدىڭ.
تىنىستايىن سونان سوڭ
تازا بوياۋىمەن جاسىل قويناۋدىڭ.
ارمانىم – وسى.
ايتار ءوزى تابيعات ءوز ارمانىن.
ەكەۋىمىز قوسىلىپ –
تۋعان جەر،
وياتايىق وسىندا
اتا-بابا ارۋاعىن.
وسى تاۋلار – مەنىڭ تاۋلارىم
اتامىزدان قالعان اق ساۋىتتاي
وسى تاۋلار – مەنىڭ تاۋلارىم.
جانتايىپ جاتامىن كەيدە
جاتقانىنداي ءبىر جولاۋشى
باسىنا جاستاپ
التىن-كۇمىس اسىل قازىنالارىن.
قۇز مۇنارالارى مۇز كريستالدارىمەن
شوقيىپ تۇرعانىندا،
ايتپايمىن ەشكىمگە
نەندەي سىر جاتقانىن
تەرەڭ ساي، ادىر، قىرقالارىندا.
وسى تاۋلار – مەنىڭ تاۋلارىم،
مايلى ءسۇرى جامباس سەكىلدى
ءبىر ۇقىپتى قول مەيىزدەي باپتاعان،
كوكتەمگە – سيقوناعىنا ارناپ
تاريح – كەمپىر كەبەجەسىندە ساقتاعان.
وسى تاۋلار
پەشەتى بۇزىلىپ – بەتى اشىلماعان.
بەينە ءبىر قىمباتتى بۇيىمعا ۇقسايدى
سۋ جاڭا قىرى باسىلماعان.
بوعدانىڭ قاسيەتتى ءۇش شىڭى،
ەرەن تاۋدىڭ ۇزىن جۇلگەسى ؛
ءبارى مەنىكى وسى تاۋلاردىڭ
التايىمنىڭ التىن ىرگەسى.
ءار رەت قاراعانىمدا وسى تاۋلارىما،
اقشا بۇلتتاي جەلپىنىپ سول تاۋ باسىنداعى،
ەسىمە تۇسىرەمىن:
الدە كىمدەردىڭ ءبىر قيتۇرقى ساندىراعىن
وتكەن عاسىرداعى.
مازاقتاپ كۇلگەن ەكەن ولار وندا:
– وسى تاۋلار،-دەپ-
سەندەردى مەشەۋ قالدىرعان،
ەسىرىپ تۇرعان كەزى عوي بۇل –
ۇزىن-ۇزىن جولدارىمەن
تەگىستىكتەگى ءتۇپ-تۇزۋ تارتىلعان.
كۇلكىم كەلەدى ەندى ويلاعانىمدا:
مۇناي قۇبىرالارىنىڭ قاڭسىپ جاتقانىن.
ەش ايىبى جوق شىعار
قالجىڭعا قالجىڭمەن جاۋاپ قاتقاننىڭ.
ويلاماعان عوي ولار وندا
ءدال بۇگىن موينىنا قورجىن سالىپ
قايسى ەسىكتىڭ الدىندا تۇراتىنىن.
جۇعىنى دا جوق ءقازىر
جىلماقتاي بەتتەرىندە
جاي ءبىر قايىرشىلار مەن توناۋشىلار ۇياتىنىڭ.
كورگەندەرىڭ بار شىعار
اشىلاعان ءبىر وگىزدى
تۇرعانىندا شىلدە دە
اتان تۇيەنىڭ سورتاڭ تىرسەگىن جالاپ.
ۇقسايدى وسىعان سول مىرزالار
سىلەكەيىن شۇبىرتقاندا
قوماعايلانا قاراپ.
– بولادى،-دەيدى بۇرىنعىلار،-
ءبىر جاقسىلىقتىڭ دا ءبىر جامانى.
وسىلاي ايتقىم كەلەدى كەيدە
بولماسام دا سۇڭعىلا ءپالساپانىڭ تاقۋا مامانى.
قاقتىعىسپاي ما قوشقارلار دا مۇيىزدەسىپ
تاۋسىلعاندا جەم-شوبى وقىرداعى.
قانداي بولۋشى ەدى ءبىر كارى دويبىشى
ەڭ سوڭعى جالعىز تاسىمەن
زاحودقا وتىرعانداعى؟ !
قۇدايعا شۇكىرلىك،
وكىنبەيمىن كەنجە قالعانىما.
جەتىلەدى كەنجە قوزى سۇتپەنەن.
نە تارىعۋ بار ماعان
قابات-قابات وسى تاۋلارىم تۇرعاندا
ەشكىمنىڭ ماڭدايىنا بىتپەگەن.
وسىنى ويلاعانىمدا –
ءوزىمنىڭ اقىلدى اتا-باباما قاناعات ەتىپ،
وتىرامىن الاڭسىز ءوز تورىمدە
ءوز مۇلكىم وزىمە جەتىپ،
قايتا-قايتا ايتقىم كەلەدى سوندا
وسى ءبىر ءسوزدى:
– وسى تاۋلار – مەنىڭ تاۋلارىم!
بيىك شىڭداردا تۇرىپ
سالماقتاعانداي بولامىن
اسىل قازىنا – بايلىعىمنىڭ اۋماعىن.
كوكشىل مۇنار ەمەس القاپتاردا جاتقان،
قايماعى عوي ول قويۋ مۇنايدىڭ.
قۇز جارتاستاردىڭ جاقپار سىنىعىنا ءۇڭىلىپ،
كومىر جاتقان قىرقالاردى توپىراعىنان-اقسىنايمىن.
كۇن نۇرىمەن شاعىلىسىپ سارعىش بۋ كوتەرىلسە،
لەبى تىيگەندەي سەزىنەمىن دەنەمە
تازا التىننىڭ.
كورگەندەي بولامىن
قىپ-قىزىل جاڭقا كەرىشتەر اراسىنان
الدە ءبىر كەن تاسىنىڭ قۇپيا جارقىلىن.
اسىعىسى نە يگىلىكتىڭ،
قازاندا بولعان سوڭ
ىلىنەدى شومىشكە اقىر ءبىر كۇنى.
قىلداي سىزىق – تارىداي نۇكتەلەرگەجان ءبىتىرىپ
قايتارامىز ءبىز دە ءالى كۇلكىگە – كۇلكىنى.
تاۋلار، ءوزىمنىڭ تاۋلارىم،
ولشەيمىن مەن وسى تاۋلارمەن
ولەڭىمنىڭ سالماعىن.
جەر قىرتىسى قاتىپ،
پلانەتا ءدال وسىلاي مۇسىندەلگەندە
ماڭدايىما بىتكەن
وسى تاۋلار – مەنىڭ تاۋلارىم!
تاس ىلگەك
اق تاماق سول قارعامنىڭ اسىل جەرى،
تەزىرەك بەيىتىم بول، جاسىر مەنى!
سول مەنىڭ قۇلىپتاسىم حات جازۋلى
كوك ءمارمار التىن بالداق تاس ىلگەگى.
كىم كورىپ قىزىقپاسىن كوزى ءتۇسىپ،
تۇرسا ءبىر سۇلۋ سۋرەت-سەزىم ءپىسىپ.
قوزدىرىپ ەلىتەدى اسەم كامزول،
كورسەتىپ قۋىرشاقتاي بەلىن قىسىپ.
نە دەگەن تاپ-تازا ءتان كەلىستى ەدى
توپ-تولىق كوكىرەگىڭنىڭ ەڭىس جەرى؟ !
سول جەر عوي بەكىتىلگەن تاس ىلگەكپەن،
ناپسىدەي بەكىتىلگەن بەيىستەگى.
كوك ءمارمار تاس ورناتقان ەسىمىمە
الدە سول زيراتىمنىڭ ەسىگى مە؟
قۇشاقتاپ جىلايىنشى بوساعاسىن
ءبىر باقىت بولار ما ەكەن نەسىبەمە؟
قۇداي-اي، ەتە كورشى ءوزىڭ ءناسىپ،
اعىتىپ اق يحرام ءتوسىن اشىپ،
باس قويىپ اق تاماعى ساجدەسىنە
ازىراق جاتار ما ەدىم بەتىم باسىپ!
ەمەس پە كور توپىراعىم ءبىر تومپەشىك،
الدە وسى جاس كەۋدە دە تولعان ءوسىپ.
ايمالاپ قينالام سول ءاپپاق ءتاندى،
ماحاببات مەحرابى-قايدا ەسىك؟
ا، قۇداي، اشىلا گور تاس ىلگەگى،
تەزىرەك ءمايىتىمدى جاسىر ەندى.
كەلگەندەي بەيىس لەبى تۇرسىن كەلىپ،
سول جەرگە كوكىرەگىڭنىڭ اسىل لەبى!
قارا ولەڭىم
ەجەلگى اڭقاۋ، مومىن قارا ولەڭىم،
تومسارىپ تامىرشىداي تابار ەمىن.
ىستىعىم اسا قالسا جالبىزعا وراپ،
تيگىزگەن تىنىسىما جىلى دەمىن.
كارى اجەم تاعىپ قويعان تۇمار قايدا؟
بەيۋاقىت جاس ءتوسىمدى اشىپ ايعا.
جاتقان جىر تەپكىشەكتىڭ كەستەسىندە،
بايلانعان قوس قولتىرماش اشامايعا.
جازعىرما، جات ەمەسپىن، انام مەنى،
قوزىداي قۇلاعىنا سالعان ەنى-
جوعالىپ كەتسەم ەگەر جاڭا جۇرتتا،
اق ءسۇتىڭ سول بەلگىمە تابار مەنى.
ازىراق بولسا دا ەگەر، جىن-شالىعىم،
بولار-اۋ، قانعاندىقتان جىر سارىعىم.
جوعالماس قىل ۇيقاسىڭ موينىمداعى
جالعىز تال كوگەنىڭنىڭ بۇرشاعىنىڭ.
ۋاقىت
ۋاقىت جاقسى جولاۋشى تاۋ اينالىپ،
كۇن قىزۋىن كۇتەدى جەر تابانى.
تاۋلار اۋىر ۇيقىدان ەرتە ويانىپ،
اسپان-تەڭىز بەتىنە نۇر تولادى.
ءومىر-تامشى، عاسىر ءبىر قىزىق ەلەس.
كىم مەزگىلدى ۇيىقتاپ ويلايتۇعىن؟
جىل ەشكىمنىڭ بالدىزى، جەزدەسى ەمەس،
ەتەگىنەن تارتىپ قاپ وينايتۇعىن!
ءبىر-اق سەكۋند نە بارى: ولسەڭ ەگەر،
توگىلەدى نسىبەك ىرىس تولى.
تىرلىگىڭدە قادامىڭ كۇندە ولشەنەر،
ەرتەڭ قايتا تىگىلەر ۋاقىت تونى.
تاستاپ ارتقا عاسىردى تاۋ تۇلعالى،
جىل زۋىلداپ بارادى بولاشاققا.
مەزگىل-جۇيرىك ارعىماق استىڭداعى،
تالىپ بەلى كورمەيدى، تاسىرقاپ تا.
توقتاتا الماس بۇيىردەن جاناي شاپقان،
سوعىپ وتەر جىلداردىڭ نيكەل ءتوسى!
قوزعالىستىڭ زاڭى بۇل-سۋ بوپ اققان؛
ۋاقىت-تەنتەك مەزگىلدىڭ ءبىر ەركەسى.
6alash ۇسىندى
