(ەر جانىبەك بابامىزدىڭ اق تۋى ساقتالعان قارا ساندىق)
جانىبەك بابانىڭ قارا ساندىعى
جانىبەك بەرداۋلەت ۇلى 1714-1792 ارالىعىندا جاساعان، ابىلاي حان داۋىرىندەگى ايگىلى باتىر. جانىبەك بابا 1792 جىلى كۇزدە 78 جاسىندا قالبا تاۋى بوكتەرىندە، شاروزەنىنە تاياۋ، قىزىلسۋ جانىنداعى اۋليە بۇلاق جاعاسىندا اۋىرىپ دۇنيەدەن وتەدى.
ول جوڭعارمەن ۇرىستا ەرەكشە ەرلىك كورسەتكەنى ءۇشىن، ابىلاي حان وڭ تىزەسىنەن ورىن بەرىپ، ونى كەرەي-ۋاق قولىنىڭ باس قولباسى دەپ جاريالاپ، باسىنا نايزالى شاشاق ورناتىلعان، قارا تاماق نايزا ساپقا ساپتالعان شىمقاي اق تۋدى ءوز قولىمەن جانىبەككە ۇسىنادى. قازاق حانى ابىلاي بەرگەن وسى تۋ، «جانىبەكتىڭ اق تۋى» اتالىپ، جانىبەكتىڭ قارا شاڭىرعىندا ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاسىپ، ەل اۋزىندا اڭىز بولىپ ايتىلىپ، حالىق قاستەرلەپ، تابىناتىن قاسيەتتى مۇرا، سيىناتىن كيەلى بايىراق بولىپ، تەمىرمەن قاپتالعان اعاش ساندىققا سالىنىپ ساقتالعان. 1940 جىلداردان باستالعان التايداعى ۇلت ازاتتىق قوزعالىسىندا وسپان، سۇلۋباي، سۇلەيمەن، نۇرقوجاي باتىرلار الىپ شىعىپ جاۋعا شاپقان. ۇرپاقتارى قولىندا 1958 جىلعا دەيىن ساقتالىپ كەلگەن اق تۋ قىتايداعى ساياسىي وزگەرىس كەزىندە بەلسەندىلەر جاعىنان بارىمتالانىپ جوعالادى. سول تۋدىڭ تۇعىرى بولعان قارا ساندىق، كونەنىڭ كوزى، تاريحتىڭ ءسوزى بوپ قىتايداعى التاي ايماعى شىڭگىل اۋدانىنداعى ساعدات مىرزاحمەت ۇلىنىڭ (جانىبەك بابانىڭ 7 ۇرپاعى) قولىندا ساقتالىپ كەلەدى.
(قارا ساندىقتىڭ قوس كىلتى)
قاراساندىقتىڭ كىلتى
بابانىڭ قارا ساندىعى،
وتكەن ءبىر تاريح قالدىعى.
قارايىن ساعان انىقتاپ،
تۇرما ەكەن قازاق حاندىعى؟
مۇراسىز ەتكەن ساندىقتى،
مۇڭلى كۇندەردىڭ جارلىعى.
سالىپتى سىزات بەتىنە،
ساناسىز پەندە تارلىعى.
تۇرعانىڭ امان ءتول مۇرام.
تەكتى ۇرپاقتاردىڭ بارلىعى!
قارا ساندىق
(جانىبەك بابانىڭ اق تۋى ساقتالعان ساندىققا)
قاي مۇڭىمدى ايتايىن قارا ساندىق؟
بيىك ەدىك، ءور ەدىك، الاساردىق.
ايىرىپ اق تۋىڭىنان، مۇرا، امانات،
ساعان سىزات، جۇرەككە جارا سالدىق!
جوعالعان اسقاقتىعىم تۋمەن بىرگە،
قالىم جوق، تىشقان مۇرنىن قاناتارلىق!
ەندى باتىر تۋمايدى تۇل عاسىرلار،
جايلاعان جۇرەكسىزدىك، سانا تارلىق!
جانىبەك، جانىبەك دەپ ۇراندايىن!
ەلىم ۇيىقتاپ، كەتتى عوي دالا قالعىپ.
كوكبورى ۇلىپ، كوك دونەن كىسىنەمەي،
باسسىز بولىپ بارادى بالا بارلىق.
جاقىنىم دا ازايدى بىرگە تۋعان،
جاتىرىنان كورگەسىن انا تارلىق!
قاناعات، يمان، يبا، قايىرىم جوق،
ءجونى بار ەل ەڭىرەپ، حان ازارلىق.
قايتەيىن قۇلىبىڭداي بەرىك ەدىك،
بوساتتى، بولبىراتتى داناسى ازدىق.
كەڭ جايلاۋ قۇلازىدى ەلىم كەتىپ،
بەلدەۋسىز، بەتپاق جەرگە قالا سالدىق.
اركىمنىڭ ويناعىنا بولدى اينالىپ،
باسىنان قۇس ۇشىرماس قارا سازدىق.
ىقىلاسى اۋەلدە تۇسكەن اللا،
تۋىپ ەدى-اۋ، دالاعا جاراسار قىپ.
جوعىم تۇگىل، بۇل كۇندە بارىما دا،
كەشىر بابا، شاما جوق، تالاسارلىق!
قارا جارتاس تىڭدارما ءداتىمىزدى؟
سەن مۇراسىز، مەن مۇڭلى قارا ساندىق.
قۋانىش ءىلياس ۇلى
6alash ۇسىنادى
