احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ تاعى ءبىر كىتاپشاسى تابىلدى
ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ جۇرت بايقاماي جۇرگەن ءبىر كىتاپشاسىن تاۋىپ الدىق. بۇل كىتاپتىڭ تابىلۋى تىپتەن قىزىق. ات سابىلتىپ الىستان ىزدەمەدىك. وتكەن جىلى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 150 جىلى ءبىرشاما ولجالى جىل بولدى. عالىمنىڭ كۇنى بۇگىنگە دەيىن تابىلماي كەلە جاتقان «مادەنيەت تاريحى» باستاعان بىرنەشە كەسەك ەڭبەكتەرىن قوسپاعاندا، ونشاقتى ماقالاسى مەن ارىزحاتتارىنىڭ تابىلۋى ايتاقالسىن قۋانىشتى جاڭالىق. بەلگىلى عالىمدار توبى قۇراستىرعان ون ەكى تومدىق تولىق جيناعى مەن بەس تومدىق اكادەميالىق تولىق جيناعىنا بۇعان دەيىنگى كوپتومدىقتارىنا ەنبەگەن جازبالار قوسىلعان بولاتىن. ال، ءبىزدىڭ بۇگىنگى ءشۇيىنشىلى جاڭالىعىمىزدىڭ قۇندىلىعى سول – الاشتانۋشى، احمەتتانۋشى عالىمدار ۇلت ۇستازىنىڭ بۇل كىتاپشاسىن قاتپارى مول قالىڭ قالتارىستاردان سان رەت وتسە دە بايقاماي كەلگەن. 1988 جىلى عانا جازالانعانىنا ەلۋ ءبىر جىل تولعاندا اقتالعان احمەت مۇراسى جۇرتىمەن قايتا قاۋىشا باستادى. ونان بەرى سان رەت تولىقتىرىلىپ، سان رەت ىقشامدالىپ باسىلعان عالىم ەڭبەكتەرىنىڭ قاتارىندا بۇل شاعىن كىتاپشا ايتىلماي كەلدى. وقىرمان اسىعا كۇتىپ وتىرعان جاڭالىقتى العاشقى بولىپ ايتۋ – ءبىز ءۇشىن تەڭدەسسىز باقىت.
احمەت بايتۇرسىن ۇلى ي.ا. كرىلوۆ شىعارمالارىنان اۋدارعان «قىرىق مىسالى» امبەگە ايان. الايدا، وسى «قىرىق مىسالدىڭ» ىشىندەگى ءبىر مىسالى – «مايمىل مەن كوزىلدىرىك» اتتى شىعارما ءوزى جەكە ءبىر كىتاپشا بولىپ شىققانىن كىم بىلگەن؟! مىنەكي، عالىم اۋدارعان قۇندى ەڭبەكتىڭ ءبىر پاراسى باسىلىم كورگەنىنە 101 جىل وتكەندە تابىلىپ وتىر.
«مايمىل مەن كوزىلدىرىك» اتتى مىسال كىتاپشا 1922 جىلى تاشكەنتتە باسىلعان. تۇركىستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باسپا ءسوز شىعارۋشى مەكەمەسى جاعىنان باسىلىم كورگەن بۇل جادىگەر ۇلت ۇستازىنىڭ كوزىندەي قىمباتتى مۇرا دەۋگە بولادى. كىتاپشا وڭدى-سۋرەتتى ۇلگىدە باسىلعان. باس-اياعى 12 بەتتەن تۇراتىن كىتاپشانىڭ جوباسى كىسىنىڭ كوزىن تارتىپ، كوڭىلىنە ءتۇرلى وي سالادى.
كىتاپتىڭ مۇقاباسىندا جاپا-تارماعاي اعاش باسىنا ورمەلەگەن مايمىلدار بەينەلەنگەن. «مايمىل مەن كوزىلدىرىك» اتتى كىتاپ اتىنان كەيىن «ي. ا. كرىلوۆ حيكاياسىنان قازاقشالاپ جازۋشىسى ا. بايتۇرسىنوۆ» دەپ كورسەتىلگەن. بۇل بەتتىڭ ءبىر جاعى جىرتىلىلعان بولسا كەرەك، كەيبىر سوزدەردىڭ باسقى بۋىنى كورىنبەي قالعان.
كىتاپتىڭ ايقارا بەتىندە ءار جەرىنەن سىنعان سارى جاپىراقتى اعاش بۇتاعىنىڭ سۋرەتى ورنەكتەلگەن. بۇل بەتتەدە كىتاپتىڭ اتىمەن قوسا، «ي. ا. كرىلوۆ حيكاياسىنان قازاق تىلىنە الۋشى بايتۇرسىنوۆ» دەپ كورسەتىلگەن. مۇقابادا «قازاقشالاپ جازۋشى» دەسە، ايقارا بەتتە «قازاق تىلىنە الۋشى» دەپ بەرىلگەن. وسىدان كەيىن «تۇركىستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باسپا ىستەرىن باسقارۋ مەكەمەسى» دەپ شىعارۋشى ورىننىڭ اتى بەرىلسە، ونان تومەنىرەك ورىس جازۋىمەن «تاشكەنت، 1922 گ.» دەپ باسىلعان. كەلەسى بەتتەن مىسالدىڭ ءماتىنى سۋرەتتەرمەن قوسا باسىلعان.
كىتاپشادا سۋرەت پەن ءماتىن (ولەڭ) بىرگە بەرىلىپ وتىرعان. قوڭىر ءتۇستى مايمىلدىڭ قيمىلىنا احاڭ اۋدارعان ولەڭنىڭ مازمۇنىنىڭ ءدوپ كەلگەنىنە تاڭ قالماۋ مۇمكىن ەمەس. سۋرەتشىنىڭ شەبەرلىگى مەنمۇندالاپ، مايمىلدىڭ ءار ساتتەگى كوڭىل-كۇيىن بەت الپەتىنەن كورسەتىپ تۇر.
«مايمىل مەن كوزىلدىرىك» مىسالىنىڭ مازمۇنى دا كوپتەگەن وقىرمانعا بەلگىلى. مايمىل كوزىلدىرىك پايدالى دەگەن سوڭ الىپ، ءبىراق قالاي قولدانۋ جولىن بىلمەي الەككە تۇسەدى، سوڭىندا ونى سىندىرىپ تاستايدى. مىسالدىڭ ءمانى: اقىلى تاياز ادامدار وزدەرىن باسقادان اقىلدى ساناپ، ءار نارسەنىڭ پارقىن بىلەتىندەي كورىنۋگە تىرىسادى، وزدەرى تۇسىنبەيتىن جايتتاردى، قۇنى مەن قاجەتتىلىگىن ۇقپايتىن، ءوزى قولدانا المايتىن زاتتاردى سىناپ، جاماندايدى، سوسىن كۇش قولدانىپ جويۋعا كىرىسەدى. مايمىل عىلىمداعى نادان ادامدى بەينەلەيدى. ءبىلىم دە كوزىلدىرىك سياقتى دۇرىس قولدانا بىلسەڭ عانا پايدالى. تاجىريبەسىزدىك، الىستى كورە الماۋ سىرت كوزگە بايقالىپ تۇرادى. ەل بيلەۋشى ءبىلىمسىز بولسا، اينالاسىنا، ەلگە ءقاۋىپتى. ءار نارسەنىڭ ءمانىن ۇعىپ، تالداپ، سالىستىرىپ، ءتۇسىنۋ قاجەت، بىلمەستىكپەن ءاتۇستى قاراپ، تالقانداۋعا جول بەرۋگە بولمايدى.«جارىمدىق» دەگەن سوزگە ناداندىق، قاراڭعىلىق قاسيەتتىڭ ءمانىن سىيدىرعان. ي.ا. كرىلوۆ 1815 جىلى مامىر ايىندا قوعامداعى ناداندىقتى، بىلىمسىزدىكتى سىناپ «مارتىشكا ي وچكي» مىسالىن جازعان. مىسالدىڭ كولەمى ي.ا. كرىلوۆتا 21 جول بولسا، ا. بايتۇرسىن ۇلى ونى 28 جول كولەمىندە اۋدارعان.
كىتاپشاعا مىسال ولەڭنىڭ احمەت اۋدارعان 28 جولى تولىقتاي ەنگىزىلمەگەن. سوڭعى ءبىر شۋماقتاعى اۋدارماشىنىڭ قورىتىندى ويى (ءتورت تارماق) الىنىپ تاستالعان. ون ەكى بەتتىك كىتاپشادا سۋرەتتى بەتتەرگە ولەڭ شۋماقتارىن ورنالاستىرا سالماي ولەڭدە ايتىلعان مازمۇننىڭ سۋرەتپەن بىردەي شىعۋىنا اسا ءمان بەرىلگەنى بايقالادى.
قارتايىپ، ناشار كوردى مايمىل كوزى،
ويلادى ەم ەتەرگە وعان ءوزى.
«كوز ازسا، كوزىلدىرىك – ەمى»، – دەگەن
تيەتىن قۇلاعىنا جۇرتتىڭ ءسوزى.
بەس-التى كوزىلدىرىك مايمىل تاپتى،
ءبىرازىن قۇيرىعىنا ءتىزىپ، تاقتى.
قارادى ءبىرىن يىسكەپ،
ءبىرىن جالاپ.
مىنە، وسىلاي مىسالدىڭ مازمۇنىن تولىق ءبىلدىرۋ ءۇشىن سۋرەتپەن قوسا كەيدە بىرەر ءسوز تىركەسى عانا بەرىلسە، ال بىردە بىرنەشە شۋماقتى تۇگەل قوسىپ وتىرعان.
قاراڭىز، مايمىل نە ەتتى سوندا تۇرىپ،
ءبىر تاسقا ۇردى ءبارىن لاقتىرىپ.
اشۋ مەن جارىمدىقتان پايدا بار ما؟
كۇل-كۇل بوپ كوزىلدىرىك قالدى سىنىپ.
اينالاسى 12 بەتتەن تۇراتىن كىتاپشانىڭ ءار بەتىن تولىقتاي تاپسىرلەپ جاتۋدى ارتىق جۇمىس دەپ سانادىق. دەگەنمەن، شاعىن دا بولسا شاناعىنا شارتاراپقا ۇلگى بولارلىق سالماعى قورعاسىننان اۋىر وي سىيدىرعان ۇستازدىڭ كىتابىنا قۋانا قايران قالۋدان جالىعار ەمەسپىز.
الاشتانۋشى عالىمداردىڭ كورسەتۋىنشە، احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 23 كىتابى جارىق كورگەنى بەلگىلى. بۇگىنگى تاڭدا عىلىمي اينالىمدا بارىنىڭ دا، تابىلماعان جوعىنىڭ دا قاتارىندا ءبىز تاۋىپ العان «مايمىل مەن كوزىلدىرىك» كىتاپشاسى جوق. دەمەك، جالعاننان جازىقسىز جالامەن اتتانعانشا ۇلتىنا قىزمەت ەتكەن ەگەي تۇلعانىڭ ءبىر مۇراسى تابىلدى دەپ جار سالۋدىڭ ابەستىگى جوق. احمەتتەي ارىستىڭ ءبىر كىتابىن قويعاندا ءبىر پاراق جازباسى، ءبىر سويلەمى دە ۇلت رۋحىنا ماڭگىلىك ازىق ەكەنى داۋسىز.
ءسوزدىڭ رەتى كەلىپ تۇرعاندا، احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «قىرىق مىسالى» تۋرالى دا تولعاقتى ويدى ورتاعا سالا كەتكەندى ءجون كوردىك.
ۇلت ۇستازى ا.بايتۇرسىن ۇلى الۋان تاقىرىپتاردا كىتاپ جازعان كەمەڭگەر ەكەنىنە ەشكىمنىڭ تالاسى جوق. جاسىنان-اق قالامگەرلىك پەن اۋدارماشىلىققا توسەلگەن ا.بايتۇرسىن ۇلى اعارتۋشىلىق جولىندا جازعان كوپتەگەن وقۋلىقتارىنا دەيىن دە تالايلاعان ەڭبەكتەر جازىپ ۇلگىرگەن.
ورىس تىلىندەگى كەيبىر باسىلىمدارعا تىرناقالدى ماقالالارىن جاريالاپ شىعارماشىلىقتا شىڭدالا تۇسكەن ا.بايتۇرسىن ۇلىنىڭ تۇڭعىش اۋدارما كىتابى «قىرىق مىسال» (ولەڭدەر) 1909 جىلى سانكت-پەتەربۋرگتە جارىق كوردى. ءسوز يەسى كرىلوۆ يۆان اندرەيەۆيچ (1768-1844) دەگەن اقىننىڭ مىسال ولەڭدەرىنەن تاڭداپ قازاق تىلىنە اۋدارىپ، «قىرىق مىسال» دەگەن اتپەن جيناقتادى. كىتاپ 1909 جىلى باسپادان شىققانىمەن، باسىلىمنىڭ ايقارا بەتىندە بەرىلگەن «ورىسشادان قازاقشاعا 1901-1904 جىلداردا تارجىمە ەتكەن: احمەت بايتۇرسىن ۇلى» دەگەن ەسكەرتۋگە قاراپ، قالام يەسىنىڭ بۇل كىتاپتى مۇنان الدەقايدا ەرتە اۋدارىپ، باسپاعا دايىنداعانىن شامالاۋعا بولادى. بۇل كەزدە اقىن 28-30 جاستار شاماسىنداعى تەپسە تەمىر ۇزەتىن جالىندى جاس ەدى. ا.بايتۇرسىن ۇلىنىڭ بۇل كىتابىنىڭ باسپادان شىعۋىنىڭ ءوزى نەبىر بۇرالاڭ جولداردى باسىپ وتكەن. ارادا ون جىلعا جۋىق باسىلماي تۇرعان كىتاپ، اقىرى 1909 جىلى جۇرتقا جاريا بولعان.
كەمەڭگەر عالىمنىڭ جاستىق داۋرەنىندە تارجىمەلەگەن بۇل ەڭبەگى ءوزىنىڭ كوزى تىرىسىندە ءۇش رەت باسىلىم كورگەن. اتاپ ايتقاندا، العاش 1909 جىلى سانكت-پەتەربۋرگتەگى يمپەراتورلىق عىلىم اكادەمياسى باسپاحاناسىنان جەكە جيناق ەتىپ جاريالادى؛ كەيىن 1913 جىلى ورىنبوردا «كاريموۆ، حۋساينوۆ» باسپاحاناسىندا جانە 1922 جىلى قازاندا «تاتارستان» باسپاحاناسىندا جارىق كوردى.
ا. بايتۇرسىن ۇلى تەك ي. ا. كرىلوۆتىڭ عانا ەمەس، «كاليلا مەن ديمنا»، «پانچاتانترا»، ال-مۋكاففا، ەزوپ، فەدر، ج. لافونتەن مىسالدارىنا ورتاق سيۋجەت جەلىسىن قازاق ۇعىمىنا تۇسىنىكتى تىلمەن جەتكىزگەن، عيبراتتى، كوركەم، تاربيەلىك ءمانى باسىم ساتيرالىق نۇسقالاردى دا اۋدارعان. ال بۇل كىتابى ارقىلى قالىڭ ۇيقىدا جاتقان قاراڭعى ەلگە جار سالىپ، ولاردىڭ وي-ساناسىن وياتۋعا بار جىگەر-قايراتىن، ءبىلىمىن جۇمسايدى. اقىن ءاربىر اۋدارماسىنىڭ سوڭىنا ءوزىنىڭ نەگىزگى ويىن، ايتايىن دەگەن ءتۇيىندى ماسەلەسىن حالقىمىزدىڭ سول كەزدەگى تۇرمىس-تىرشىلىگىنە، مىنەزىنە، پسيحولوگياسىنا سايكەس قوسىپ وتىرعان.
احمەت بايتۇرسىن ۇلى رەپرەسسياعا ۇشىراپ، ونىڭ ەسىمىن اتاۋعا تىيىم سالىنعان 1930-1940 جىلدارى دا ونىڭ كەيبىر شىعارمالارى بالالارعا ارنالعان جيناقتاردا، وقۋ قۇرالدارىندا ەسىمى كەيدە كورسەتىلىپ، كەيدە كورسەتىلمەي جاريالانعانىن ايتادى زەرتتەۋشىلەر. ال ۇلت ۇستازى «حالىق جاۋى» اتانىپ، اتىلىپ كەتكەننەن كەيىن دە، تۇركيا رەسپۋبليكاسى تۇگەل تۇرىككە ورتاق وسى ءبىر تۇلعانىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋىن توقتاتقان جوق. قىتايداعى قازاقتاردىڭ وقۋلىقتارىندا ا.بايتۇرسىن ۇلى اقتالماي تۇرعان وتكەن عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا دا ول اۋدارعان مىسالدار كوپتەپ ەنگىزىلىپ وتىردى.
اقىننىڭ ەسىمى رەسمي اقتالعاننان كەيىن «قىرىق مىسال» ءماتىنى 1989 جىلعى «شىعارمالارى» جيناعىنا، 1991 جىلعى «اق جول» جيناعىنا، 2003 جىلى بەستومدىق شىعارمالار جيناعىنىڭ 1-تومىنا، 2013 جىلعى التىتومدىق شىعارمالارى جيناعىنىڭ 1-تومىنا ەنگەن. احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «قىرىق مىسالى» 2022 جىلى عالىمنىڭ ون ەكى تومدىعىنا جانە اكادەميالىق تولىق جيناعىنا ەندى. وزگە دە كوپتەگەن جيناقتاردا «قىرىق مىسال» بارىنشا قالىس قالماي كەلەدى. 2004 جىلى جانە 2008 جىلى دا جەكە جيناق رەتىندە جارىق كورگەن.
ا. بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «قىرىق مىسال» جيناعى ءا. بوكەيحان، م. اۋەزوۆ، ب. كەنجەبايەۆ، ش. ەلەۋكەنوۆ، ج. ىسماعۇلوۆ، ب. بايعالييەۆ، ر. سىزدىقوۆا، ش. ساتبايەۆا، ر. نۇرعالي، ءو. ءابديمان ۇلى، ق. مۇحامەدحانوۆ، س. قيرابايەۆ، د. ىسقاق ۇلى، ر. يماحانبەت ت.ب. ءبىرقاتار عالىمداردىڭ ەڭبەكتەرىندە قاراستىرىلادى. ال ت. شاڭبايەۆ، م. كوپبوسىنوۆ كانديداتتىق ديسسەرتاسيا كولەمىندە زەرتتەدى. سونشاما كوپتەگەن جيناقتاردا «قىرىق مىسال» سان قايتارا باسىلدى. سونشاما عالىمدار توبى احاڭنىڭ بار مۇراسىن باپتاپ، جوعىن تۇگەندەۋمەن اينالىسۋدا. عاسىردان استام ۋاقىت قۇپيا قويناۋدا جاتقانداي بولعان بۇل كىتاپشا وزگەنىڭ ەمەس، اينالىپ كەلىپ ءبىزدىڭ الدىمىزدان شىققانى ءبىر عانيبەت.
وسىلايشا، ۇلت ۇستازى، الاشتىڭ تەڭدەسسىز كوشباسشىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «قىرىق مىسالىنىڭ» ءبىر قيقىمى ىسپەتتى ءبىر كىتاپشاسى تابىلدى. كىتاپتى الىستان ات تەرلەتىپ ىزدەمەي-اق، عالامتوردان تاۋىپ الدىق. انىعىراق ايتقاندا، قازاقستاندىق ۇلتتىق ەلەكتروندى كىتاپحانانىڭ رەسمي سايتىنان «https://kazneb.kz/kk» احمەت مۇرالارىنىڭ الدەبىر نۇسقالارىن قاراپ وتىرىپ تاۋىپ الدىق. كىتاپتىڭ ءتۇپنۇسقاسى ق ر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ سيرەك كىتاپتار مەن قولجازبالار بولىمىندە ساقتاۋلى.
ات باسىنداي التىنعا ايىرباستاۋعا قيمايتىن عالىمنىڭ كوز جانارىنداي قۇندى اۋدارمانى اتالعان سايتتان بىزدەن باسقا ەشكىمنىڭ كورمەگەنى ءارى قۋانىش ءارى جۇبانىش سىيلايدى. قۋاناتىنىمىز – قالاي دەگەن كۇندە دە عالىمنىڭ ءبىر مۇراسىن باسىلعانىنا ءبىر عاسىر اۋناعاندا ءبىز تاۋىپ، وقىرماننان ءشۇيىنشى سۇراپ وتىرمىز. قىنجىلاتىنىمىز اتالعان رەسمي سايتتان بۇل جادىگەردىڭ بەتىن اشىپ كورۋشى ەشكىمنىڭ بولماعانى. تۇلعاتانۋعا كەلگەندە كوشىمىزدىڭ باياۋلىعى دا جاسىرۋعا كەلمەيتىن ولقى تۇسىمىز. وزگە ەلدەردە بولسا، احمەتتەي كوشباسىشىسىنىڭ ءاربىر پاراق ەڭبەگى مەن جارىق دۇنيەدەگى ءاربىر ءساتى جۇيەلى زەرتتەلەدى. ال بىزدەگى جاعداي ايتپاساق تا بەلگىلى.
كىتاپشانىڭ بەت-بەينەسىنە قاراپ، بۇل ەڭبەك قازاق باسىلىمدارىنىڭ ىشىندەگى وڭدى-سۋرەتتى باسىلىمداردىڭ العاشقى قارلىعاشتارىنىڭ ءبىرى دەۋگە بولادى. سەبەبى، باسقا ارىستار مەن زيالىلاردىڭ ەڭبەگىن ايتپاعاندا، احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ كوزى تىرىسىندە جارىق كورگەن ونداعان كىتابىن ءتۇپنۇسقادان زەردەلەگەن ازامات رەتىندە، بۇل قازىرگە دەيىن تابىلعان احاڭ ەڭبەكتەرىندەگى جالعىز-اق وڭدى-سۋرەتتى باسىلىم ەكەنىن كەسىپ ايتامىز. وڭدى-سۋرەتتى باسىلىمدار وتكەن عاسىر باسىندا قازاق باسپاسوزىندە مۇلدەم بولمادى دەۋدەن اۋلاقپىز. دەگەنمەن، وزگە اۆتورلاردىڭ وڭدى-سۋرەتتى باسىلىمدا شىققان كىتاپتارى 1929-جىدارى توتە جازۋدان لاتىن الىپبيىنە زورلىقپەن كوشۋ بارىسىندا كوزگە تۇسە باستايدى. ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ 1929 جىلى لاتىن ارپىندە جارىق كورگەن «بالالارعا بازارلىق» اتتى كىتابى وسىعان مىسال. ال، بۇگىن عانا وقىرمانمەن قاۋىشىپ وتىرعان احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «مايمىل مەن كوزىلدىرىگى» 1922 جىلى عالىمنىڭ 50 جاسقا تولعان كەزىندە تاشكەندەگى جاستار جاعىنان ۇسىنىلعان توسىن سىيى بولماسىنا كىم كەپىل. اعا دا، ءىنى دە احاڭ دەپ اتاپ، الدىنان كەسە وتپەگەن بىرەگەي كەمەل تۇلعانىڭ ءىزباسار ءىنى دوستارى ارىسى ۋفادان، بەرىسى تاشكەننەن الاشتىڭ احمەتىن ەمىرەنە ءسۇيۋشى ەدى. ول تۋرالى جازبالار دا، قاعازي قازىنالار دا جەتكىلىكتى. تىپتەن، عۇلامانىڭ شۇعىلالى ەلۋ جاس كەزىندە كىتاپتارى قايتا-قايتا ءجۇز مىڭداعان تارالىممەن ءار قالادان باسىلىپ تۇرعان كەزدە، تۇركىستاندىقتار ۇستاز اۋدارعان «قىرىق مىسالدى» بالالارعا ۇعىنىقتى ءارى قىزىقتى بەينەدە قىرىق بولەك شاعىن كىتاپشالار ەتىپ شىعارۋعا تالپىنىس جاساعان جوق پا ەكەن دەگەن دە بولجام وزدىگىنەن كوكەيىمىزگە كەلەدى.
«ەل بۇگىنشىل، مەنىكى ەرتەڭ ءۇشىن» دەپ پاراسات تۇنعان جۇرەگىمەن ءۇن قاتقان ۇلت ۇستازىنىڭ ەڭبەگى ساپ التىنداي جارقىراپ عاسىردان سوڭ قايتا قاۋىشقان ساتىندە وقىرمانعا، كۇللى الاش بالاسىنا قۋانىش قۇتتى بولسىن، ارىستار مۇراسى تۇگەندەلە بەرسىن دەپ ىزگى تىلەكپەن اقجارما جازبامىزدى اياقتاتامىز.
ادىلەت احمەت ۇلى
اقىن، الاش مۇرالارىن زەرتتەۋشى،
احمەت بايتۇرسىن ۇلى مۋزەي-ۇيىنىڭ مەڭگەرۋشىسى
"جاس الاش"
https://zhasalash.kz/ruhaniyat/ahmet-bajtursynulynyn-tagy-bir-kitapshasy-tabyldy-24938.html
