ابدىكەرىمگە ازاقىپ ولگەن اقتاڭگەر اتى
شىڭعىستايداعى ابدىكەرىم بولىس اتىنداعى مۇراجايدىڭ الدىنا كەرى قاسقا اتتىڭ، باسىن تومەن سالىپ تۇرعان ءمۇسىنى ورناتىلعان. مۇراجاي قىزمەتكەرى ۇلپان بۇل ءمۇسىن جايىندا اسەرلى تانىستىرۋ جاسادى.
الاش قايراتكەرلەرىنڭ ءبىرى ابدىكەرىم ەرەجەپ ۇلى 1928-جىلى جان ساۋعالاپ، كورشىلەس جۇڭگو جەرىنە ءوتىپ كەتەدى. سول كەزدە جان سەرىگىنە اينالعان كەرى قاسقا اتى اڭدۋشىلاردىڭ قولىندا قالادى. «ابدىكەرىم قاشسا وسى اتىمەن كەتەدى» دەپ ويلاعان ولار، اتتى كۇزەتىپ قالا بەرەدى. يەسىن ىزدەگەن قاسقا ات تالاي كۇن، ابدىكەرىم ۇنەمى ەرىن الىپ، قاڭتارىپ سۋىتىپ قوياتىن ۇلكەن تەرەكتى اينالسوقتاپ، كىسىنەپ كەتپەي ءجۇرىپ الادى. ارادا جىلدار وتەدى. يەسىنەن ايىرىلعان كەرى قاسقانىڭ كۇيى كەتە باستايدى. باياعى ءجۇرىس، شابىس ءبارى دە ساعىنشقا اينالىپ، ارباعا جەگىلەدى…ءوتقا قويا بەرسە، ۇنەمى قارت تەرەكتىڭ تۇبىنە كەلىپ مۇلگىپ تۇراتىندى تاپقان. قازاق جىلقىسىنىڭ ەستىلىگى كەرى قاسقانىڭ بويىندا كورنەكتى ەدى. ات قادىرىن بىلەتىن ۇلكەندەر، ابدىكەرىمنىڭ زامانداستارى جانۋاردىڭ مىناۋ ىسىنە قايران قالىپ:
– ابدىكەرىمگە حايۋان قۇرلى وپالى بولا المادىق-اۋ-دەپ كوزىنە جاس الاتىن.
1935-جىلدىڭ ءبىر كۇنى ورىستە جۇرگەن كەرى قاسقا باياعى قارت تەرەكتىڭ تۇبىنە كەلىپ، باسىن جەرگە سالىپ تۇرىپ الادى. بەينە بايلاپ قويعان اتتاي، ءشوپ جەمەي، سۋ ىشپەي، ايداسا كەتپەي، جانارىنان جاس سورعالاپ تۇرعان قالپى ولەدى. كەرى قاسقانىڭ مىناۋ توسىن ارەكەتى ءدۇيىم ەلدى قايران قالدىرادى. كوپتى كورگەن ۇلكەندەر:
– ءاي، حايۋان بولسا دا بۇل بىزدەن اقىلدى. ءبىر سۇمدىقتى سەزدى-اۋ. ابدىكەرىم امان بولسىن-دەپ دۇعا-تىلەك جاسايدى. راسىندا وسى جىلى التاي اسىپ كەتكەن ابدىكەرىم بولىس باقيلىق بولعان ەدى. مۇنى ەلدەن بۇرىن كەرى قاسقا ات ءبىلىپ، ازا تۇتىپ، يەسىنە دەگەن ادالدىعىن ولىممەن دالەلدەپ كەتكەن دەسەدى. بۇل ۋاقيعا اڭىز ەمەس. ەل ەسىندە ساقتالعان تاعىلىم. مىنە، قاسقا اتتىڭ سول قاسيەتى، قۇرمەتىنە بولا مۇراجاي الدىنا ءمۇسىنى ورناتىلعان ەكەن.
تەبىرەنىسىمدى باسا المادىم…ات قۇلاعىندا ويناعان ۇرپاقتىڭ ءبىرى رەتىندە جىلقىعا دەگەن قۇرمەتىم ەرەن ەدى. ال، كەرى قاسقا اتتىڭ ەرلىگى مەنى قازاق جىلقىسىنا ونان ارى عاشىق ەتتى! بۇل قاسقانىڭ كەندەبايدىڭ كەرى قۇلاسىنان قاي جەرى كەم، ەرتوستىكتىڭ شالقۇيىرعى دا وسىنداي بولار-اۋ!
ەستى جىلقىنى ەتكە، ەسسىز جىلقىنى بەتكە ۇستاي باستاعان مىناۋ تۇستا كەرى قاسقاداي جىلقى تۇقىمىن ساعىناسىڭ…جاتىرىن تانىمايتىن، تاماق تالعامايتىن، شاۋىپ بەرەتىن، شاماسى جەتسە تىيىن-تەبەن تاۋىپ بەرەتىن، ەسسىز، تەكسىز جىلقى ءار قورادا توپانىن مولايا باستاعانى تىم وكىنىش ھام قورقىنىش…قورقىنىش بولاتىنى، سونى ءمىنىپ، قىمىزىن ءىشىپ، ەتىن جەگەن ۇرپاق تا تەكسىز بولىپ كەتپەسىنە كىم كەپىل…شەرقانشا كۇرسىنسەك تاعى سول " ءبىر كەم دۇنيە ". . . . .
قۋانىش ءىلياس ۇلى
20،07،2021
اراۋ ۇسىندى
