UZYNMYLTYQ BAHADUR
(Uzynmyltyq Sherýshiulynyń 368 jyldyǵyna!)
Jalyn atqan júreginiń yntyǵy,
Rýly eli qorǵan tutqan myqtyny.
Kemeline kelgen shaǵy desedi,
Sherýshiniń batyr Uzynmyltyǵy.
Jánibekke úlgi bolǵan erligi,
Tobylǵy tor jarasqandaı - kerigi.
Shoıyn tulǵa, qaba saqal, eńsegeı,
Tań qaldyrǵan "bes qarýǵa" berigi!
"Batyr bolsyn, tası bersin qutym!" dep,
Áke qoıǵan óz aty eken - Qutymbet.
Qolyn bastap jaýǵa shapsa sol bala,
Qart batasyn dep beripti: "tuqymdy et!".
Shaıqastarda batyrǵa Alla baq berse,
Qaýmalap jurt jeńisimen ap kelse -
"Uzynmyltyq ata keldi!" deıdi eken,
Alaqaılap kelinder at tergese.
"Uzynmyltyq" aty solaı shyǵypty,
El kóripti terek bolǵan shybyqty.
Aıbatynan aı jasqanyp kóktegi,
Jaýy jasyp jalaýlaryn jyǵypty.
Jumyr tuıaq, beldemesi qanatty,
Tobylǵy tor asyratyn sanatty.
Arpalysta deıdi jaýyn janýar,
Julyp alyp, tistep, tarpyp tastapty.
Naızalardy, darytpaı jebelerdi,
Yrqyna Uzekeńniń kóne berdi.
Dep jurty ańyz qyldy janýardy,
Sógilip jaýlarynyń kóbeleri.
Batyrǵa asqaq edi alys arman,
Myltyq ap ań aýlaıtyn, qaıys arqan.
Aýyl máz kók súbeli ań etine,
Nar beli shydas berip qaıysardan.
Qara tas bes jigitke qozǵalmady,
Muny estip Uzekeńniń qozdanǵany!
Qapsyra qushaqtaýmen keýdege alyp,
Apardy áýdem jerge ozǵan baǵy!
"Tas shoqpar" siltegeni jaý japyra,
Ketkendeı gúrsilinen taý jaryla!
Ókinip Oırat sonda oıran boldy,
Ókirip attarynan aýdaryla.
Biltege ot tamyzsa qorǵasyn oq,
Ajaldy ysqyrtatyn sorlaryn uq!
Sıraqty shıti qoımas bekiniste,
Uzekeń jatsa jalǵyz joldasy joq.
Basym kúsh shý asaýdy shalmalasa,
Júgen - noqta salmaı - aq amaldasa -
Batyrdyń jaıdaq mingen taqymynan,
Jýasyr ózin asaý shamalasa!
Kisi edi ar - namysty, jóndi biler,
Qamshysy dyraý tıse kóndi tiler.
Jaý shapsa, qarýsyzda, qapylysta,
Qamshydan tiri Oırattar kózin iler!
Ádil bı qara qyldy qaq jaratyn,
Qaq jaryp, qaralyqty qańtaratyn.
Jer daýyn, jesir daýyn, qun daýlaryn,
Sheshkende jurty shulǵyp maqtanatyn.
Qanaty "Aqtabannan", "sulamadan",
Qaldyrmaı jaýdan ketken, qulamadan -
Otyz eki jasta ólip tobylǵy tor,
Batyr kózge jas aldy, jylamaǵan!
Qorlatar ápestikti maıqandapty,
Ár isinen menmendik baıqalmapty.
"Eline eńiregen er bolsyn!" dep,
Baýlypty Beıimbetti, Baıtaılaqty.
Baıtaılaq uran boldy rýyna,
Jońǵarǵa qarsy qaqpan qurýyna.
Uzekeń qart qyrandaı qonaqtady,
Alańsyz senim artyp tuǵyryna.
Kindigi Kóktoǵaıda kesilmegi,
Baqyt qoı balalyq shaq esindegi!
Kereıdiń batyr uly ótti ómirden,
Toqsan jeti jasaýmen esil eri!
Buıyryp Zaısan kólden topyraǵy,
Dastanyn jazyp eli otyrady.
Oǵlany eldiń búgin júreginde,
Paraǵyn tarıhtyń toltyrady!
El - jurtyń asyn berdi, asqan baǵy,
Bahadur, rýhyń ǵajap aspandady.
Ózińmen asqaqtaıdy ór eńsemiz,
Jón be edi azat qazaq jasqanbaǵy?!
Bolat Qurmanǵajyuly Ákejan
01.06.2021 j.
6alash usynady
