Almatyda «Kek» atty jańa roman baspadan shyqty. «Bilge» baspasynan shyqqan toǵanaǵy mol tomnyń avtory Asqap Janqara. Kitaptyń aıqara (tıtýl) betinde mynadaı anyqtama berilgen:
Ótken ǵasyrdyń orta sheni qaı eldegi qazaqqa da ońaı soqqan joq. İlgerindi-keıindi aspan astyn qyrǵynshylyqqa ushyratqan eki retki jahandyq soǵystyń jasyl shardyń astynda sharpymaǵan aımaǵy qalmady. Alpaýyt elder arasyndaǵy bul qıan-keski arpalystyń shalyǵy shaǵyn elderge, ásirese, tolyqqandy táýelsizdik almaǵan ulttarǵa aýyr tıdi. Qazaq halqy da qaımaǵy ketip, qaımanasy qalǵan qasiretti ǵasyr boıy tartty. Shyǵystaǵy tarıhı kórshimiz ǵalamdyq teketireske tótep berýmen birge óz eliniń ishindegi saıası qaıshylyqtarymen arpalysyp jatty. Qytaıdaǵy bılik basyna talasqan eki partıa – Gomındań men Gonchandań (Qytaı komýnıstik partıasy) arasyndaǵy múdde qaqtyǵysynan bolǵan qantógister Shyǵys Túrkistandaǵy qazaqtardy aýyr qyrǵynǵa ushyratty. Shyǵys Túrkistan respýblıkasyn qurý men qurtý jolyndaǵy ishki-syrtqy kúshterdiń dúmpitýiniń áserinen ondaǵy qazaqtar aýyr jaǵdaıda qaldy. Eldiń bilikti basshylaryn, bılerin, kózi ashyq el aǵalaryn ustap túrmege tyqty. Sol kezde erkindik pen ese teńdik úshin atqa mingen Altaı qazaqtary bastaǵan uly kúres kúlli Shynjańdy sharpyp, tipti shekara syrtyna deıin alqyp ótti.
Babadan qalǵan baıtaqty jat qolyna bermeý jolynda shaıqasqan qazaqtardyń birbólimi Shynjańnyń shyǵysyndaǵy Barkól óńirnide qonystanǵan bolatyn. Barkóldegi el aǵasy Álip úkirdaıdyń aýylyn jaý shaýyp, jazyqsyz júzdegen adam qyryldy. Áliptiń uly qyzyl qyrǵyn ishinen elin bastap, áke kegin, baba jerin qaıtarýǵa bel sheshe soǵys ashty. Birneshe jyl esepsiz jaýmen shaıqasyp, qyrǵynnan aman qalǵan eldi bastap, qurbandyq bere júrip, soǵys salyp, álemniń jotasy atanǵan Gımalaı taýynan asyp, Pákistan jerine el qondyrdy. Keıin bul eldiń kóp bólimi Túrkıa jáne Eýropa elderine jetti.
Asqap Janqara osy qıyn taǵdyrdy bastan keshken eldiń týmasy. Qandy tarıhtyń kónekóz kýágerleri aıtqan áńgimeler men kitabı derekter negizinde, Elisqan batyr Álipuly bastaǵan qaýymnyń kekke toly kúresin taqyryp etip, osy romandy jazyp shyqqan. ǵumyrynyń jarty bólimin osy romandy jazýǵa arnaǵan avtordyń bul kitabyndaǵy tarıhı oqıǵalar shyndyqqa jaqyndyǵymen qundy. «Kek» tutas qazaq tarıhynyń bir qanatynan syr shertetin, oqyrmanǵa bereri mol, aıtary aqıqatqa toly roman.
Kitap jalpy kópshilik oqyrmanǵa arnalady.
Iá, ótken ǵasyr basynda tórkil dúnıeni sharpyǵan alapat saıası tolqýlar qazaq balasyna da aýyr syn boldy. Ásirese, Altaı men Erenqabyrǵa eteginen eseteńdik jolynda Bulanaı taýyn baǵyndyryp, Pakistan men Úndistan arqyly Eýropaǵa jetken eldiń qaraly kóshi jóninde de qalam tartqan jazýshylar men tarıhshylar bar. Qazaqtyń tutas tarıhynyń qandy betteriniń paraǵy syndy El bastaǵan Elisqan tóńiregindegi shyndyq negizinde jazylǵan iri kórkem shyǵarmanyń ómirge kelgeni qýanyshty jańalyq sanalady. Al, kitaptyń qaı deńgeıde jazylǵany jóninde baǵa aldaǵy ýaqyt pen keler urpaqtyń enshisinde.
On jyl boıy osy taqyrypty qaýzaǵan avtor kitabynyń alǵashqy nusqasyn qolyna alǵanda kózinen qýanysh tamshysy syrǵanap tústi deıdi baspa qyzmetkerleri. Aldaǵy ýaqytta atalǵan jańa roman – «Kektiń» tusaýkeseri Almatyda ótedi.
Mıras Altaı
