JAŃA KÚI - «AQYT TOLǴAÝY» Arshyn KÁSİMBAIULY

Sýrette: Ádilet Ahmetuly men kúıshi Arshyn kásimbaı

Bul shyn máninde úlken jańalyq. Aldymen kúı avtorynyń, jáne tóńireginde júrgen rýhanıat joqshylarynyń, ataqty ǵulama, aqyn, danyshpan Aqyt Úlimji urpaqtarynyń, arǵy-bergi bettegi aǵaıynnyń, tipti kúlli qazaq balasynyń uly qýanyshy deýge de bolady. Sebebi, óner atty uǵymdy ult ustazy Ahmet Baıtursynuly tirnek óneri, kórnek óneri dep ekige bóledi. Tirnek óneri – kúndelik tirshilikke arnalǵan kerek jaraq jasaý, astaý, shańyraq, yńyrshaq, ýyq, t. b. Al, kórnek óneri – búgingi tilmen aıtqanda kórkem óner. Sol kórkem ónerge ádebıettiń ár janry men kúı, sáýlet óneri, beıneleý óneri, músinshilik, sýretshilik, t.b jatady deıdi. Kúı – hıkmet dúnıe. Aqyndyqtyq kez kelgen adamǵa qonbaıtyny sıaqty, kúı de solaı. Kúı qazaqpen egiz janr. Kúıdiń bir artyqshylyǵy túıe botalaǵandaı óte sırek týady. Al, óleń eki kúnniń birinde jazyla beredi. Tutas qazaq ıdeıasynyń qoldaýshysy bolyp júrgen er tulǵaly azamattar eldiń shyǵysy men batysyn, teristigi men tústigin bóle qaramaıdy. Sodan da bolar, shyǵysta týǵan óner týyndylary, ata muralary búginde Qazaqstanda joǵary deńgeıde dáriptelýde. Árıne oǵan da úlken azamattyq júrek, parasatty paıymdar kerek. 

Mine, osylaısha, qurmetti aǵaıyn, qazaq rýhanıatyna jańa kúı kelip qosyldy, jaı ǵana qosylyp qoımaı úlken orkestrde oryndaldy. Eske sala keter bolsaq, osy kúıdiń avtory, ataqty kúıshi Kásimbaı Qusaıynulynyń balasy Arshyn kásimbaı budan buryn "Er Jánibek "atty aryndy kúı shyǵaryp, ony da Otyrar sazy orkestry oryndap shyqqan bolatyn. Qazaq óneriniń janashyry bolyp júrgen Qaırat Nábı Arshynnyń dombyrasynyń shanaǵyndaǵy sol "Er Janybekti " "Otyrar sazy" halqaralyq orkestrge tanysytyryp, osy bir ıgi jumystyń bastamasyn qolǵa alyp, joly ashylýyna sebepker bolǵan edi.  Orkestrdiń dırıjeri Músilim Ámze myrza. Qus qanatty ǵumyr keshken, altyn saýsaq, dáýlesker kúıshi Nurǵısa Tilendevtiń qyzy, QR Eńbek sińirgen Qaıratkeri, orkestrdiń kórkemdik jetekshisi Dinzýhyra Tilendeva basqaratyn bul ortalyq búgingi tańda talaı muramyzdyń túgendelýinde úlken rol oınap keledi. Al, búgingi áńgimemizge tıek bolǵan "Aqyt tolǵaýyn "óner janashyry, belgili kásipker Esen Baıtilulynyń dáneker bolýynda otyrar sazynan tyńdap otyrmyz. 

Táýelsiz Qazaqstan topyraǵyna kelgeli birneshe kúılerdi tyńdarman qaýymǵa usynyp úlgirgen Arshyn Kásimbaıulynyń budan basqa "Qojabergen batyr joryǵy" atty surapyl, daýyl minezdi kúıi de kóptiń kóńilinen shyǵýda. Aldaǵy kúnder de ol kúıde el qazynasy tańdaýly sahnalar arqyly qosylady dep úmittenemiz. 

Óner ıeleri men óner tanýshylarǵa, óner janashyrlaryna alǵysymyzdy bildiremiz !

 

A.Baıtursynuly atyndaǵy til bilimi

ınstıtýtynyń qyzmetkeri, aqyn

 Ádilet AHMETULY

«Arman» AKO saıtynan alyndy

6ALASH USYNDY