Baýyr - organızm denesindegi eń iri bez. Ǵylymnyń dáleldeýinshe, baýyr organızmdegi zat almasý prosesine qatysyp, qorektikterdi óńdeıdi. Túrli ýytty, bıologıalyq belsendi zattar da baýyr arqyly súzilip, zalalsyzdandyrylady eken. Baýyrdyń qandy rettep, onyń turaqty quramyn saqtaýdaǵy mańyzy da óte zor. Qorshaǵan ortamyzdyń buzylýy jáne tamaq sapasynyń nasharlaýyna saı, búgingi tańda baýyr aýrýlaryna shaldyqqan adamdardyń sany kún sanap kóbeıip keledi.
«Aýyryp em izdegenshe, aýrmaıtyn jol izde» degendeı, densaýlyqty qorǵaýǵa, baýyr qyzmetin jaqsy ustaýǵa erterek mán bergen durys.
Medısına salasynyń qatysty derekterine júginsek, baýyrdy qorǵaýdyń jáne onyń qyzmetin jaqsartýdyń, baýyr syrqattarynyń aldyn alýdyń eń qarapaıym joly retinde myna bir qansha tásildi usynypty.
- Bir kese taza sýǵa lımonnyń teń jartysyn qosyp ishińiz. Lımon shyryny baýyrdaǵy barlyq zıandy zár, ýytty shyǵarýǵa kómektesedi. Sonymen qatar, lımon denedegi artyq maıdyń ydyraýyn tezdetip, semirýdiń de aldyn alady.
- Sarymsaq pen jýany jıi jeýge tyrysyńyz. Bul ekeýiniń ısi sizge unamaýy múmkin. Alaıda, sarymsaq pen jýanyń quramynda adam aǵzasyndaǵy artyq zattardy syrtqa shyǵaratyn paıdaly elementter bar. Sonymen qatar, sarymsaqtyń bakterıalardy óltiretin qasıeti de bar.
- Alatiken ósimdigin qaınaǵan sýǵa shylap ishýdi ádetke aınaldyryńyz. Alatiken baýyr kletkalaryn ýly zattardan qorǵaıdy. Qazaq, Tıbet medısınasynda alatiken baýyrdyń ystyǵyn qaıtaryp, erin kebersý, ish qatýdyń aldyn alady delingen.
- Kókónisti, S dárýmenine baı organıkalyq azyqtaqtardy kóbirek tutynyńyz. Qulpynaı, lımon, jasyl burshaq, apelsın, qyzanaq, búldirgen, jalbyz, askók, qyryqqabat, kókónisterdiń quramynda S dárýmeni jáne baýyrǵa paıdaly elementter kóp.
- Baqbaq japyraǵyn qaınaǵan sýǵa shylap ishińiz. Qytaı medısınasynda (shóppen emdeý) baqbaq baýyr qyzmetin jaqsartyp ǵana qalmaı, raktyń da aldyn alady delingen.
- Dárini betaldy ishpeńiz. Árqandaı dáriniń aýrýǵa shıpa bolýymen qatar, keri áseri de bar. Ásirese, aýrýdy basatyn dárilerdiń baýyrǵa zalaly kóp.
- Kúnine bir alma jeńiz. Almanyń quramyndaǵy gılıkoza adam denesindegi energıany tolyqtap qana qalmaı, baýyr qyzmetin retteýge orasan zor paıdasyn tıgizedi eken.
Munan syrt, araq-sharaptyń, túnde jáı uıyqtaýdyń, sportpen aınalyspaı, artyq salmaq qosýdyń da baýyrǵa salar salmaǵy erekshe. Sondyqtan, salaýatty ómir saltyn ustanyp, baýyr qyzmetin qorǵaýǵa qashanda mán bergen durys.
Qalıakbar ÚSEMHANULY
6alash usynady
