Danagóı Abaıdyń ákesi Qunanbaı Óskenbaıuly ataly sózge qurmetpen qarap, taǵatyn da, táýbesin de óz ýaǵynda istep, adamdyq paryzyn ada qylyp oryndaǵan. Barlyqty maqtan tutpaı, qolyndaǵy malyn adamdyq jolyna amanattap, halyqtyń ıgiligi úshin qarqaralyǵa mektep saldyrǵan. Jasy jetpisten asqan shaǵynda moınyndaǵy qajy paryzyn óteý úshin Ǵarabat taýyna baryp, óz qarjysynan qurban shalyp, mindetin ada qylǵan.
Salaýattylyq pen izgilik jolyna bekem bel býǵan jan el ishindegi ıgi jaqsylarmen únemi tonnyń ishki baýyndaı jaqsy qarym-qatynas ornata bilgen. Onyń ón boıynda retti jerinde salıqaly da salmaqty pikir aıtatyn ot aýyzdy, oraq tildilik qasıet de bolǵan.
Birde Jarqynbaı qudasynyń qolynda qyran qusy bar ekenin estip, Qunekeń arnaýly kisi jiberip qusty suratady. Qus bir týysy Aınabaıdyń qolynda eken. Jarqynbaı bı kelgen kisige: «Aldym dep qaıt. Ózim jetkizdirtip beremin», - dep ýáde etipti. Arada biraz ýaqyt ótkennen keıin Ómirbek degen kisini shaqyryp alyp, búrkitti qundaqtap, Qunekeńe aparyp berýge jumsapty. Bul kisi bılikti ádil aıtatyn bolǵandyqtan halyq «Baılaý» dep atap ketken eken. Qystyń kúni bolsa kerek. Baılaý qonaǵa Saǵyndyq aýylyna kelipti. Saǵyndyq qonaǵynyń jónin suraıdy.
– Atym – Baılaý. Jarqynbaıdyń bergen qusyn Qunanbaıǵa áketip bara jatyrmyn, - depti.
– Qane, qusyńdy kóreıikshi, mynaýyń qaljyr ǵoı (qustyń bir tegi). Beker beınet arqalap júr ekensiń. Myna meniń qusymdy kór, - dep maqtanypty ol.
Sonda baılaý:
– Sen aspanda ushyp júrgen eki qanat, bir quıryqty túz taǵysynyń jaqsy-jamanyn, qadyryn qaıdan bilesiń? Jerdegi eki aıaqty, bir basty Qunanbaıdyń qadyryn bilmeı otyrǵanda... Ustaǵanyń kúshigen, qusbegiń esim, baptaýshyń qarakúshik baltaı bolsa, ıesi kerme qoltyq sen bolsań, qusyńnan ne shyǵady? - depti.
– Bálem, aıaǵyńa kisen salyp baılap tastaıyn ba? - depti saǵyndyq kijinip.
– Ne qylsań da óziń bil. Aýzymnan shyqqan sózdi qaıtyp ala almaımyn! - deıdi qarsylasy.
Bul úıde baılaýdan Basqa eki meıman bar eken. Biraq olar tań atysymen erte qamdanyp júrip ketip, ózderiniń jeke basynyń sharýalary jaıynda Qunekeń aýylyna baryp áńgimelesip otyrǵanda Baılaý men Saǵyndyqtyń qaǵysqanyn aıtady. Qunekeń ezý tartyp, kúlimsirep: «Aıtqan jerden tabylý degen óte qıyn ǵoı. Jaqań meniń bir aýyz sózimdi syılap, ýaǵdasyn oryndaǵan eken», - depti. Sol kúni keshke sálem berip, Baılaý da Qunekeńniń úıine keledi.
– Tórlet, joǵary shyq, - dedi Qunekeń. Tórlep, jaılasyp otyrǵannan keıin baılaý el amandyǵyn surasyp, qustyń jaıyn, Jarqynbaıdyń sálemin aıtyp, áńgimelesip otyrǵanda sózin jalǵap: «Men osy qusty órdegi naıman teristańbaly eli aman, kósherden ákelgenmin. Bul – Altaıdyń aqıyǵy. Qyran qabaq, qaıqy tós. Sýdyr qanat, jýan topshy. Kórgenin jibermeı ilip tastap, ótkir tuıaǵymen búrip, otyra qalatynnyń naq ózi. Iesi kelgende ǵana oljasyn beredi. Toıatyn tanyǵanda da albaty jemtikke kóz salmaıdy», - dep qalady.
– Naǵyz qyran qustyń sıpaty ózinde eken. Naımannyń tórine, Altaıdyń shyńyna qolyń jetip otyrǵan saǵan qyranyna talasyp Saǵyndyqtyń aıtqany anaý. Saǵyndyqtyń seni baılap tastaýǵa da shamasy keledi. Bizdiń el tentektikti qolyna ustaǵan halyq qoı. Seniń ótkir sózińniń ajarynan jáne Jarqynbaıdan jasqanǵan ǵoı. Rahmet sizge, men júk aýǵan túıege baılaıtyn baılaý ma desem, sen anyq altyn sózdiń, aqyl oılaýdyń baılaýy ekensiń, - dep Qunanbaı meımanyn kútip, shyǵaryp salypty.
6alash usyndy
