Asqar Tatanaıuly 1906 jyly Qytaıdyń Shyńshań ólkesiniń Altaı aımaǵynda Qyran ózeniniń Ertiske quıǵanynda, Nádireke aralynda týǵan. Aýyl mollasynan oqyp saýatyn ashqan Asqar 1930 jyldan bastap óleń jaza bastaǵan. Sarsúmbeden 1934 jyly qysqa merzimdik muǵalimder kýrsyn oqıdy.
1934 jyly Sháriphan Kógedaev Zaısannan baspa mashınasyn aldyryp, Altaıda tuńǵysh ret baspa zavodyn qurady da, aýylda qolónerge jettik ósken Asqar alǵash baspa mashınasyn meńgerýshi tehnıktiń biri bolady. Eń aldymen «El ıesi el jaqsylaryna» degen Altaı halqyna arnalǵan úndeý hat basyp taratylady. 1935 jyldyń shilde aıynda gazet shyǵarý týraly osy úndeý shyqqannan keıin «Altaı» gazeti resmı basylyp shyǵady da, Asqar Tatanaıuly 1936 jyldan bastap gazette redaktor bolyp jumys isteıdi.
Asqar osy tustarda óleń jáne drama jazýmen aınalysady. 1936 jyly jazǵan «Talap» pesasy 1937 jyly «Jańa Altaı» jýrnalynda basylsa, 1938 jyly «Tań sholpan» ádebı jýrnalynda «Malbıkeniń ómiri» degen dastany jarıalanady. Ol jazǵan «Talap», «Qalyń mal» qatarly pesalary Altaı sahnalarynda art-artynan qoıyldy. Ol qytaı qazaǵynda jazba ádebıettiń qalyptasýymen jańa mádenıet, aǵartýdyń jalpylasýy úshin tyń bet ashty. Bul tusta Qytaı qoǵamy áli de birlikke kelmegen saıası kúshterdiń qyrqysqan kezderi bolǵandyqtan Qytaı qarmaǵyndaǵy Qazaq dalasy qarańǵy kúıde bolatyn. 1930-1940 jyldar ishinde Asqardyń óleńderi men «Batyrlar jyry», «Eki balýan», «Adasqan aıý», «Ótirikshi shal» qatarly dastandary «Erikti Altaı» gazeti, «Tań sholpan» jýrnaly basylymdarda jarıalanyp halyqty mádenıetke, jańalyqqa ǵylym-bilimge shaqyrady. Bul eńbekter Qytaı qazaǵyndaǵy alǵashqy ádebıet órkeni úshin qoldan-qolǵa túsirmeı oqıtyn tabylmas oqýlyǵyna aınaldy.
Bul kezderde Altaı aımaǵynda Ospan batyr syndy batyrlardyń dáýrendep, ult azattyq qozǵalysynyń etek alǵan kezi bolatyn. Osy taqyryptar da aqyn qalamynan qaǵys qalǵan joq. Elim dep emirenip el azattyǵy úshin shabytty jyrlar jazdy. Osydan keıingi jerlerde oqytýshy, mektep basshysy, oıyn-saýyq úıirmesinde jetekshi, mádenıet mekeme bastyǵy bolyp jumystar atqarǵan Asqardyń Qytaı qoǵamyndaǵy saıası qozǵalystardyń júrilýimen-aq basyna bult úıiriledi. 1958 jyly «Ultshyl», «Ońshyl» qalpaǵy kıgizilse, 1966 jyly óndiris maıdanyna súrginge aıdaldy. «Keri tóńkerisshil», «Ultshyl», «Ózgertimpaz» degen jalalarmen qýǵynǵa ushyraıdy.
1977 jyly jaladan qutylyp, zeınetke shyǵady. 1994 jyly sáýirde dúnıeden ótedi.
Asqar Tatanaıuly ilgerindi-keıindi bolyp 10-nan astam dastan, 20-ǵa jýyq pesa, myńnan astam óleń jazady. «Arqalyq batyr» atty tarıhı dastany, «Úsh kezeń», «Azamat úni» óleńder jınaǵy, «Tarıhı derek, keleli keńes» atty 2 tomdyq derektik áńgimeler jınaǵy, «Bir ǵasyr» óleń romany, «Sháriphan» atty tarıhıı romany, «Ómir maıdan» sahnalyq shyǵarmalar jınaǵy, «El qorǵany – Abylaı» dastany jeke-jeke kitap bolyp shyǵady.
1989 jyly «Juldyz» jýrnalynda óleńderi men bir top tarıhı áńgimeleri jarıalanady. «Arqalyq batyr» kitaby qytaı tilinde basylym kórdi.
Qıly taǵdyrdyń soqpaǵynan ótken Asqar aqynnyń baspaǵa berip úlgirmegen áli de talaı eńbekteri bar.
Asqar Tatanaıulynyń elge tanystyrylýy men zerttelý jaǵdaıyna kelsek, qytaı qazaq ádebıetine qatysty oqýlyqtarda ortasynan oıyp oryn bergeni belgili. Aıtalyq, A.Kirishbaevtyń «Qazaq ádebıeti tarıhynan tańdamaly úlgiler» atty kitabynyń 8-taraýy jáne «4 mamyr qozǵalysynan keıingi qytaı qazaq ádebıeti» atty zertteýde Asqardyń ómiri men shyǵarmashylyǵy jurtqa tanystyrylǵan.
Al qytaı basylymdaryn alyp aıtsaq, tómendegideı:
«Orta Juńgo ulttar ınstıtýty» jýrnalynyń 1984 jylǵy 2 sanynynda «Asqar jáne onyń shyǵarmashylyǵy» degen atpen;
«Az ulttar jazýshylyǵy» 1987 jyly 1 sanynda «Zamana jyrshysy» degen atpen;
«Juńgo ulttar áleminiń» 1997 jyly 1 sanynda «Ol pánıden baqıǵa attandy» degen atpen;
«Batys júldeger qarttary» jýrnalynyń 1990 jylǵy 2 sanynda «Asqar Tatanaıuly» degen atpen tanystyrsa, «Qytaı ensıklopedıasynyń» 1 tomyna, «Juńgo az ult jazýshylar sózdigine» engiziledi.
A. Tatanaıuly tiri kezinde Qytaı jazýshylar qoǵamynyń múshesi, Qytaı az ult jazýshylar qoǵamynyń múshesi, Qytaı ulttar ádebıetin zertteý qoǵamynyń múshesi, Shynjań jazýshylar qoǵamynyń múshesi bolǵan.
Asqar eńbekteri qytaı tilinde de jarıalanyp turdy. «Tarıhı derek, keleli keńes» kitabynyń bir bólimi, «Ulttar jazýshylary» jýrnalynyń 1992 jylǵy 1 sanynda jarıalansa, «Arqalyq batyr» kitaby da qytaı tilinde basylym kórdi.
Asqar Tatanaıulynyń shyǵarmalary 1957 jyly «Juldyz» jýrnalynyń 8 sanynda basylsa, Járdem Tilekovtyń «Qytaıdyń jańa ádebıeti» atty maqalasynda Asqardyń týyndylaryna joǵary baǵa beriledi.
Al «Sovet qazaq ensıklopedıasynyń» 12 tomynda: «Shynjań qazaqtarynyń ádebıeti jáne óneri» degen túsindirmede Asqar esimi men shyǵarmalary atalady. «Qazaqstan muǵalimi» gazetiniń 1990 jylǵy 12 qańtar kúngi 3-shi sanynda «Asqar aqyn týraly sóz» degen maqala men (avtory Omarǵalı Qudyshuly) Asqardyń «Aǵa sultan Qunanbaıdyń Abaq kereıge kelýi» degen maqalasy qatarynan basyldy.
Asekeńniń Atajurttaǵy alǵashqy kitaby – «El qorǵany – Abylaı» Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵynyń Atajurt baspa ortalyǵynan jaryq kórdi. Bul kitapqa aqynnyń ár kezde jazǵan túrli óleńderi kirgen. Onda aqynnyń el-jurtyn bilim-ǵylymǵa, mádenıetke bastaǵan izgi júreginiń úni anyq kórinip tur. Ony «Nadandyqtyń belgisi», «Qala jigiti men aýyl jigitiniń aıtysy» sekildi birqatar óleńderinen kórýge bolady. Aqyn tabıǵat týraly jazǵan jyrlarynda da taý bulaǵyndaı taza sezimmen tógilip otyrady. «Altaı», «Jaılaý», «Qys», «Kóktem» óleńderi sonyń mysaly.
Aıtalyq «Kóktem» óleńinde:
Alysyp arnasyna syımaı týlap,
Kók ıirim kóbiktenip jatyr shýlap.
Jaǵada jel úıirip tolyqsıdy,
Jańadan kóterilgen jasyl quraq, – dese, «Gúl dala» óleńinde:
Taý bıik, bult qalyqtap kók aspanda,
Qaraǵaı taýǵa boılap talasqan ba?
Dalanyń salqyn lebi qarsy alady,
Quzardyń asýynan ary asqanda, – degen joldardy oqýǵa bolady.
Aqynnyń kemeline kelgen shaǵynyń jemisti eńbeginiń bireýi «El qorǵany – Abylaı» dastany. Munda burynǵy halyq ádebıetiniń ozyq úlgileri barynsha kórkem órnek tabýmen birge aqynnyń shabytty shaǵynyń izi anyq.
Máńgilik dos kóp emes,
Máńgilik dushpan bolmaıdy.
Jyly-jyly sóılegen,
Jylandy da almaı qoımaıdy, – deı kelip qazaq halqynyń uly jigerin, bas ımes rýhyn onan ary jyrlaıdy.
Sonda-daǵy bul halyq,
Arymaǵan, talmaǵan.
Hany ólip, qalasy,
Órtese de bolmaǵan.
Sonda daǵy bul halyq
Rýhyna daq salmaǵan.
Mine, bular búgingi shettegi júrgen baýyrlarymyzdy saqtap qalatyn ult boıyndaǵy asyl qasıettiń ólmestigin kórsetip beredi.
Halyq murasyn qadirleý jaǵynda erekshe eńbegimen kózge túsken A.Tatanaıulynyń jyrlarynan da halyqtyq sarynnyń qobyz únin estımiz. Aqynnyń jyraýlarsha tógiletin sáti de az emes.
Uly júzdiń Tólesi,
El qamqory, el esi.
Uly júzdiń aıdary,
Tóremen teń tóbesi,
Jaýyna júrdek jebesi.
Onsyz sheshim bolmaǵan,
Búkil qazaq keńesi… – dep bir tógilse,
…Ulan-ǵaıyr sar dala,
Saryarqanyń beli me,
Sar dalada sar bala,
Saǵym qýǵan eri me?
Saǵynyshpen kele me,
Saǵyndyrǵan eline, – dep taǵy da jol jorǵadaı taıpalady.
Halyqtyq til, ultymyzdyń aýyz ádebıetiniń máıekti máneri osy joldardan kórinedi. Jalpy sheteldegi qazaq ádebıeti sóz bolǵanda Asqar Tatanaıuly shoqtyqty tulǵalardyń biri esepteledi. Ol ádebıettiń bir janryna ǵana emes, poezıa, proza, drama janrlaryna qatarynan qalam terbegen kórnekti qalamger.
Onyń ádebıetimiz ben mádenıetimizge qosqan úlesi mol.
Asqar men Maǵazdyń sheri jáne «Quba dúzdiń qulany»
1989 jyly Úrimji qalasyna baryp, Shynjań oqý-aǵartý ınsıtýtyna oqýǵa tústim.
Dál osy shaq Beıjińde, Úrimjide «19 mamyr» oqıǵasyn eske alǵan demokrıatıashyldar qozǵalysynyń dúmpýleri týǵan kezeń edi. Ári sol jyly jazýshy Qajyǵumar Shabdanuly «shetel tyńshysy, otan satqyny» retinde qolǵa alynǵan bolatyn. Úrimji qalasynda, ásirese biz sekildi jańadan barǵandarǵa, arnaıy ashylǵan kórmeler kórsetildi. Sonyń ishinde «Qajyǵumardyń paıdalanǵan tyńshylyq quraldary da» kórsetilgen. Endi-endi es jıyp, etek jaýyp, kóz jasyn qurǵata bastaǵan Shynjań zıalylaryna bul jaǵdaı aıtpasa da túsinikti rýhanı soqqy bolyp edi.
Sóıtip, qalamgerler qaýymy taǵy da «bir eli aýzyna eki eli qaqpaq qoıyp» aıbaılap sóıleı bastady. Bul rasynda zıalylar basyndaǵy rýhanı buǵaý bolatyn. Saıası saqtyq pen qysym osylaısha kúsheıip turǵanda «josparly týyt» atalatyn saıasat ta bas kótergen-di. Anyǵyn aıqanda hanzý ulty bir, az sandy ulttar eki baladan artyq bala kórmeıdi. Aýyldy qyr jerlerde úsh bala alýǵa bolady. Kóterip qalsa, zorlyqpen túsiredi. Bul saıasat ta az-shaǵyn ulttarǵa, sonyń ishinde qazaqtarǵa kóptegen qyspaq ákeldi. Tipti týýdan shektelý jolyn bilmeıtin jas kelinderdiń ishtegi balasyn mezgilsiz túsik qyldyryp, jylap týǵan sábıdi sýǵa tunshyqtyryp óltirgen sumdyqtar da beleń berdi. Bul da manaǵy ult zıalylarynyń sharasyz, miskin kúıimen qanattasqan, qabattasqan qasiret edi.
Osyndaı qyspaq kezinde, ıaǵnı, 1989 jyly Keńes odaǵy men Qytaı arasynda jylymyq týdy. Ekige bólinip, qan jylaǵan týystar qaıta kórisý múmkindigine ıe boldy. Roza Rymbaeva jáne «Araı» ansambly Úrimjide konserttik saparda boldy. 1991 jyly táýelsizdik jarıalanbaı turyp-aq, eldiń Qazaqstanǵa degen eleńdeýi bastaldy. Biraq, jol joq edi. Armany bolǵanymen dármeni joq, «usharǵa qanaty joq» zarly kúıde bolatyn.
Atalǵan almaǵaıyp kúnderdiń oı toǵystyrýymen meniń qalamymnan «Quba dúzdiń qulany» atty shaǵyn ballada týdy. Tolyq mátini tómendegideı:
Qaǵyrly alap saǵymy eles pe edi,
Jupar lebi dalanyń nege espedi.
Jortqan mynaý japannyń jandysyna,
Qaı qylyǵy taǵdyrdyń egeskeni.
Buırat qumdar buıyqqan mylqaý dala,
Kóz uyshynda kólbeıdi shyrqaý dara.
Shaqyrmaıdy shalqar kól jaǵasyna,
Nege qushaq ashpaıdy bir Taý – ana.
Aspanynda ańdyǵan qus qyrany,
Janarynda mergenniń susty jany.
Qursaǵynda tyń tirlik bulqynysta,
Qulaǵynda oq úni ysqyrady.
Bulań qaǵyp shyqpaıdy qosaǵy aldan,
Tura almaıdy tusalǵan josa qannan.
Japan kezip keledi jalǵyz qulan,
Tasalaǵan, talyqqan, boshalaǵan.
Keń dalanyń kesikti tarlyǵyma,
Tarlan kóńil, taldy aıaq, qaldy muńǵa.
Jaýtańdaıdy qos janar, joq janashyr,
Qaqtap barad qara jer – jalyn qum da.
«Qınadyń», – dep, – «ana jan, munsha meni!», –
Tepkileıdi qulyny tumsa eneni.
Qysyp janyn tynysyn taryldyryp,
Qulazytyp júregin qumsha egedi.
Beý, qulynym, tynysh jat asyqpa sen,
Japan dala – jalpaq shól basyp kelem.
Bul tirliktiń nesine qumartasyń,
Kóz ben suqtan seni alyp qashyp kelem!…
Áýreleme qulynym, teppe meni,
Talaı tirlik tekke kep tekke óledi.
Qyzyǵyń ne, qyzyqqan ǵumyryń ne?
Kóresiń ǵoı taǵdyrdan shektemeni!
Tirligińniń tilegin, bil erteńin,
Adamǵa olja – bizge olja kúnelter kún.
Eneń tappaı esh pana jortqanynda,
Qaıdan, qalaı, sen meıir tiler ediń?
Serik alyp janyma nur saǵymnan,
Quba túzde kelemin qum sabylǵan.
Jatqan jeriń jánnát bop eseptelsin,
Bul dalany keń kórme qursaǵymnan… –
Quba dúzdiń sony oılap ker qulany,
Qulynyna ishtegi sher qylady.
Týmaý jón be, tolsa kún, týsa úmit,
Biraq, biraq…
Belgisiz jer turaǵy.
Ný orman ba, ondada or qazýly,
Taý ishi me, onda bar zor azýly.
Kól boıynda júr mergen myltyq asyp,
Qaǵyr jondar tek qana qulazýly.
Jas pa, qan ba, qos janar botalady,
(Artta qansha bile me jota qaldy?)
Ońaı eken dalanyń qulazýy,
Qıyn eken kóńildiń jutamaǵy.
Darıǵa- aı, bolat tuıaq ne keshpedi,
Jeńil kúnde janary nege óshpedi.
Qaıter eken ishtegi qulyn jany,
Kóz aldyna shyn ólim elestedi…
Balladany sıasy keppegen kúıde «Shuǵyla» jýrnalynyń redaksıasyna joldadym. Kóp ótpeı jýrnal ujymy meni shaqyrtypty. Onda redaktor, aqyn Sálı Sadýaqasulynyń kabınetine bas suqtym. Ol kisi atalǵan balladanyń qandaı maqsaty, artqy kórinisi barlyǵy jóninde egjeı-tegjeıli suraı kelip:
– Munyń bárin surap otyrǵanym, ótken jyly Asqar Tatanaıulynyń «Jońǵar jarnamasy» degen tolǵaýyn basamyz dep basymyz pálege qala jazdap edi, – dep biraz áńgime qozǵady. Aıtpaǵy, qazirgi saıası jaǵdaılarǵa baılanysty partıanyń gazet-jýrnal, baspasózdi qadaǵalap otyrýy men olardyń «shıqanyna tıetin» dúnıelerden saq bolý kerektigi jóninde boldy.
Men sol kezdegi stýdenttik ómirdiń saqtyǵymen óz shyǵarmamda eshqandaı astarlaý, «bóten kózqaras» joq ekenin aıttym.
Sóıtip, Sálı aǵa meniń sózime sendi me, álde, rasynda «saıası astar» joq boldy ma, álde batyldyq tanytty ma, «Quba dúzdiń qulanyn» jarıalaýǵa ýáde berdi. Ýádesinde turyp, shyǵarma 1991 jyl mamyrda «Shuǵylada» jaryq kórdi. Ańysy da jaman bolmady.
Endi, A.Tatanaıulynyń buryn oqyp kórmegen «Jońǵar jarnamasyna» nazarym aýdy. Shynjańda «Jońǵar oıpaty» – «Jońǵar qumdyǵy» degen jer aty bar. Jońǵar dalasy Shynjań ólkesine qaratylyp, jalpylyq ataý retinde de aıtylady. Sol dala haqyndaǵy Asekeńniń tolǵaýyn taýyp aldym. Oqydym, tolqydym.
…
Jońǵar talaı shańdady,
Uly dúbir – tasyrdan.
Tarǵyl-tarǵyl tasynda,
Talaı qan bar shashylǵan.
…
O, sary jon, sary dala,
Ańyń qaıda júgirgen!
Aırylypsyń gúlińnen,
Aırylypsyń túrińnen.
Qaraly bir jandaısyń
Adamdardan túńilgen.
Sýyq túspen qaraısyń,
Apyraý sen qalaısyń?!
…
O, sary jon, sarǵaıyp,
Qalamyn ba demeısiń,
Bara jatyr mújilip,
Jasyl dala, egeı shyń.
Ormanyńa talasty,
Qorǵanyńa talasty,
Aldaǵyńa talasty,
Armanyńa talasty,
Seniń ystyq qoınyńa,
Sýyq qolyn salady.
Jamylǵyńdy ap jap-jasyl,
Jalańashtap barady…
Ne aıtasyń zamanǵa?
Ne aıtasyń ǵalamǵa?
Ne isteısiń, ne deısiń,
O, sary jon, egeı shyń!…, – degen joldar bar edi onda.
Bul tolǵaý 1988 jyly jazylyp, «Shuǵyla» jýrnalynda jarıalanǵan. 1991 jyly aqynnyń «Azamat úni» jınaǵyna kirgen.
Men «Quba dúzdiń qulanyn» jazǵanda qytaılyq senzýradan qorǵalap, ult zıalylarynyń taǵdyryn, josparly týýdyń qasiretin shaǵyn balladama syıdyrǵan bolyp edim. Endigi urpaqtyń erteńi janymdy mújip, kúızele kúńirengen sharasyzdyqtyń sýretin jasaǵym kelgen.
«Jońǵar jarnamasyn» oqyǵannan keıin, men ǵana emes atalarym men aǵalarymnyń da qabyrǵasyn qaıystyryp, ishin qaınatqan talaı sherdi ańǵardym.
Dál qazirgi qytaıdaǵy qazaqtardyń, Shynjańdaǵy shaǵyn ulttardyń qasiretin kóz aldyńyzǵa keltire otyryp:
Ormanyńa talasty,
Qorǵanyńa talasty,
Aldaǵyńa talasty,
Armanyńa talasty,
Seniń ystyq qoınyńa,
Sýyq qolyn salady.
Jamylǵyńdy ap jap-jasyl,
Jalańashtap barady…
Ne aıtasyń zamanǵa?
Ne aıtasyń ǵalamǵa?… degendi qaıtalaı oqysańyz, kókirek kólińiz taǵy da shaıqalady, tumandaıdy; qasiret, sher qalyńdaı túsedi, qabyndaı túsedi.
Shynjań zıalylarynyń aýyr taǵdyrynyń sherli mysaly aqyn, jazýshy Maǵaz Razdanulynan da tabylatyn. 1970 jyly jazyqsyz jalaǵa ushyrap, óziniń 20 jylǵa sottalǵanyn estigende aqyn:
Er jasyp muńaıama ajyrǵyǵa,
Nemene aýyr beınet sabyrlyǵa.
Jeti myń úsh júz túnniń basta uıqysyn,
Jaılap sal tósegińdi abyrjyma, – dep kete barǵan eken. Bult aıyǵyp, aqtalyp, aýylyna qaıta oralǵanda:
Sálem saǵan Altaıym,
Tentegiń sonsha saǵyndy.
Joǵalyp ketken bir taıyń,
Tarlandap baryp tabyldy, – dep aǵynan jarylypty.
Keıinnen, ıaǵnyı, 1994 jyly shildede Altaıdyń Býyrshynynyń áıgili «Úshtas» jaılaýynda ótken Altaı aımaqtyq 10-retki aqyndar aıtysynda Maǵaz Razdanulynyń óz aýzynan da talaı jyr tyńdap edim. Sonyń biri: «Týǵan jer» atalatyn óleńi.
Onda:
Altyn ba týǵan jerdiń topyraǵy,
Kúmis pe taldarynyń japyraǵy.
Mujylǵan molalardyń qulaǵynda,
Altaıdyń aq ıyǵy otyrady, – dep tolǵaıtyn aqyn.
Keńestik qyzyl ımperıanyń qylyshyn jalańdatqan kezindegideı, qytaılyq qyzyl saıasattyń borany soǵyp turǵanda aqyn-jazýshylar amalsyzdan astarlap jetkizý, basqasha beıneleý tásilin qoldanatyn edi. Ashyq jazǵan dúnıeni baspa da, zaman men zań da kótermeıtin.
Ýaqyt ótti, zaman aýnady. Qytaıdaǵy tar zamanda – «mádenıet tóńkerisinde» ońbaı taıaq jegen, sherli kókirek qarıalar búgin joq. Asqar men Maǵazdyń da aramyzdan ketkenine uzaq jyldar boldy.
Degemende, dál búgingi kúni Qytaıda sol «mádenıet tóńkerisinen de» aýyr taǵy bir «mádenı emes tóńkeris» týdy. Halyq qan jylady, aýzyna qaqpaq qoıylǵan, basyna toqpaq oınaǵan shaǵyn ulttar quldyqqa ıtermelenýde. Ejelgi mekenniń eńsesi túsip, erteńi buldyr tartty. Taýlary buǵyp, taǵdyry tumandandy.
Endi, Arqadan alysqa, munarly belder men bozǵyl kókjıektiń kómeskilengen shalǵaıyna muńdana kóz tastap, Altaıdy izdeımin, aǵalardy izdeımin.
«Jońǵar jarnamasyn» oqyp turǵan alyp Asqar da, «týǵan jerdiń tuǵyrynda» otyrǵan mańǵaz Maǵaz da joq. Olar bir ret «tozaq otynan» tirideı qutylyp edi. Ekinshi «tozaqty» kórgileri de kelmegen shyǵar. Bizden alys, beıishtiń tórinde shalqydy.
Tek kóz aldyńa qańyraǵan, qan jylaǵan jońǵar dalasynyń jetim jotalary keledi; babalardyń baǵzy mekenindegi mujylǵan molalardyń qulaǵynda otyrǵan Altaıdyń aq ıyǵy keledi. Urpaǵyn, ishindegi qulynyn qaıda apararyn bilmeı, jan ushyra shaýyp júrgen Jońǵar tósindegi «quba dúzdiń qulany» keledi kóz aldyńyzǵa.
Qos tamshy – janaryńnyń bulaǵy tómen syrǵıdy.
«Týǵan jer, týǵan jer… !» dep álde neshe ret kúbirlegenińdi de bilmeısiń. Munyń aty – júrek sheri, ǵasyr qasireti!
Kúndelik paraǵynan bir úzik:
1992 jyly 18 shilde tústen keıin Altaı qalalyq mádenıet saraıynyń 4 qabatynda Shynjań ýaqyty 15:00-de «Asqar Tatanaıulynyń 87 jasqa tolý» baılanysymen estelikke alý áńgime otyrysy boldy. Meni ustazym Baqythan Taǵaıuly arnaıy sonda ertip bardy. Qala bastyǵynyń orynbasary Aǵzam, partıa sekratarynyń orynbasary Qasen jáne aqyn Báıtik Dúısebaı, Kázim Máńkeıuly, Mıthat Razdanuly, Ýálıolla Sadýaqasuly, Rústem qatarlylar, oblystan Kenjehan Kármenuly qatysty. Bul týraly «Eki retki kezdesýdi eske alǵanda» maqalam «Altaı gazetinde» jaryq kórgen.
Jádı Shákenuly
"Tuǵyrylhannan" alyndy
6alash usynady
