Aınur Orazbaıqyzy «Perishte jyryma senemin»

Ór Altaıdyń týmasy, aqyn Aınur Orazbaıqyzynyń «Perishte jyryma senemin» atty jyr jınaǵy Almatyda baspadan shyqty. Avtordyń bul tuńǵysh jınaǵy kırıll jáne tóte jazýda – eki nusqada basylǵan. Almatydaǵy «Mereı» baspasynan shyqqan alqyzyl tondy poezıa tamshylarynyń aldaǵy ýaqyttarda tusaýkeseri ótedi. Aınurdyń tuńǵysh jınaǵyn aqyn Ádilet Ahmetuly qurastyryp, redaksıalap baspaǵan usynǵan. Aqjarma lebizimen qosa asa úlken senim artyp alǵy sóz jazǵan – belgili aqyn, jazýshy, respýblıkalyq «Móldir bulaq» jýrnalynyń bas redaktory Dáýletbek Baıtursynuly.

 

Aǵabýyn qalamger D.Baıtursynuly kitap avtory týraly jazǵan «Tasadaǵy talant» atty maqalasynda:

«Aqyn Aınur Orazbaıqyzynyń óleńderin oqyǵan saıyn oıym alysty sharlap, ár jolynyń shyryn dámine tamsanǵandaı kúı keshemin. Baıqaımyn, Aınur aqyn birinshiden, taza qazaqy ortadan túlep ushqan, sóz qadirin biletin, ata-baba salt-dástúri súıegine sińgen qyz. Ekinshiden, jeńil-jelpige qyzyqpaıtyn, tereńge telmirip qaraıtyn, tuńǵıyq sezimge baı, tyńnan jol salýdy kózdep júretin suńǵyla jan. Úshinshiden, bos sózi az, aýzyna kóbinde erik bermeıtin, salmaqty minezdi ustanatyn, alaıda júregi sóıleı biletin júırik oıly aqyn. Tórtinshiden, ol oqıǵanyń jyrshysy emes, sózben sýret salatyn oı ormany qalyń, syryn ishine búkken astarlap aıtatyn adam», – deı kelip ári qaraı aqynnyń óleńderinen mysal keltire otyryp, súbeli sóz aıtady:

«.... Qyzyǵyna jurtynyń qanbaı qalǵan,

Alyp tósin taýynyń sharlaıdy arman.

Qaıtalaýly qarasha qyrbaǵymen,

Erip keter erke ómir qandaı jalǵan, – minekı, ómirdiń kúzi jetkende qarashanyń qyrbaq qary sekildi, yzǵarymen qosylyp qylaýlaıdy, sóıte tura, jylt etken kúnniń jylýymen erip ketetin qar beınesi, jalǵan ómirdiń jalt ete qalatyn ótpeli kúıin kóz aldyńa keltiredi. «Erip keter erke ómir qandaı jalǵan!» degen ókinishti óksikpen aıaqtaıdy.

Bizdegi arman ári batyl, ári ańǵal keledi,

Sonan shyǵar, daýyldar men jaýyndy kóp kóredi.

Sheksizdikke shebin jaıǵan qasıetti ólkemde,

Aq tarydaı aqtalatyn aqıqatqa senedi. – bul óleńdegi jyrdyń ulttyq shyraıyn ashyp turǵan «ári batyl, ári ańǵal», «sheksizdikke shebin jaıǵan qasıetti ólkemde», «aq tarydaı aqtalatyn»... sózderi qazaq aqyny ǵana aıta alatyn, qoldana alatyn tól sózderimiz. Aqıqatty aqtalǵan taryǵa teńegenin kórmeısizbe!.. Tary qazaqqa jeńsik as, aqıqat qaýyzynan arshylǵan, topanynan ajyratylǵan taza dán sekildi kóz aldyńa keledi». ...

Qalamger Dáýletbek Baıtursynulynyń bul maqalasy keıingi býynǵa izgi tilek qana emes, ǵylymı paıymy, júlgesi uzyn júıeli syn-sarap deýge bolatyndaı. Biz oqyrmanǵa tek úzindi keltirip otyrmyz.

Atalǵan kitaptyń aıqara betinde mynadaı bir kóńil qýantar sóz bar.

«Elimiz táýelsizdik alǵannan keıin alys-jýyq shetelderdegi qandastardy otanǵa shaqyrý jumysy qolǵa alyndy. Sol bir uly bastamanyń nátıjesinde Qazaqstanǵa bir mıllıonnan astam qandastarymyz oralyp, otanymyz topyraǵynda ósip-ónip, týǵan jurtymyzben birge órkendep keledi. «Elge el qosylyp qut bolǵan» osyndaı sarabdal saıasattyń arqasynda qandas baýyrlarymyz atajurtqa salt-dástúrlerdiń sarqytyn, ulttyq bolmystyń umytylyp bara jatqan qundylyqtaryn jáne qazaqy qaımaǵy buzylmaǵan taza tildi, ushan teńiz sózdik qordy alyp keldi. Búgingi tańda Qazaq eliniń aqparat-baspasóz, mádenıet, t.b. salalarynda qandastarymyzdyń kóbirek boı kórsetip júrgeni áne sonyń aıǵaǵy. Qazaqtyń rýhanı qazynasyna arǵy betten kelgen nebir zańǵar aqyn-jazýshy, etnograftar, óner adamdary úlesterin qosty. Solardyń biri retinde Aınur Orazbaıqyzyn ataýǵa bolady. Eldik, birlik, otansúıgishtik, ulttyq tutastyq, t.b. alýan taqyryptarda qalam tartatyn, óz ortasynda belgili aqyn, turǵylas qalamdastar arasynda jaqsy baǵa alyp júrgen Aınurdyń tuńǵysh jyr jınaǵy aldaryńyzda. Kitap ádebıetsúıer, óleńsúıer kópshilik qaýymǵa arnalady».

Minekı, osylaısha búgingi tańda Jetisý ólkesinde qonys tepken Aınur aqynnyń jyr jınaǵy oqyrmandaryna jol tartý aldynda tur. Arǵy-bergi bettegi qandastardyń oqýy úshin tóte jazýdaǵy nusqasyn da shyǵarǵanyna dán rıza boldyq. Biz aqynǵa shyǵarmashylyq tabys tileımiz! 

6alash usynady