«تۇعىرىلحان-وڭ حان» كورپوراتيۆتىك قورى قازاق تاريحىنداعى اقتاڭداقتاردى جاماۋ ماقساتىندا «قازاق تاريحىنداعى رۋ-تايپالاردىڭ تاريحى» سەرياسىمەن شەجىرەلىك-دەرەكتىك 100 تومدىق كىتاپ شىعارۋدى قولعا الدى.
بۇل تۋرالى بۇگىن ەلوردادا وسى جوبا اياسىندا جارىق كورگەن «قۇلتايبولات شەجىرەسىنىڭ» تۇساۋكەسەرى راسىمىندە قور باسشىسى اسىلحان يگىبايەۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى 6alash.kz.
«بۇل كىتاپتارعا قازاق تاريحىنا بايلانىستى بۇرىن-سوڭدى جارىق كورمەگەن تىڭ دەرەكتەر ەنگىزىلدى. شەتەلدەگى قانداستار اراسىندا ساقتالعان مالىمەتتەر توپتاستىرلدى. ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ: «ۇلى دالامىز سان الۋان وركەنيەتتەر مەن مادەنيەتتەردىڭ كۋاسى. ەلىمىز الىپ قۇرلىقتىڭ باتىسى مەن شىعىسىن، كۇنگەيى مەن تەرىسكەيىن جالعاعان توعىز جولدىڭ تورابىندا ورنالاسقان. ءبىز ءبىر كەزدەرى ۇلى تۇركى قاعاناتىنان ميراس بولعان تۇركى تەگىمىزدى ساقتاي بىلگەن حالىقپىز. بۇگىنگى تۇركى جۇرتىنىڭ تەڭدەسسىز جەتىستىكتەرى سول داۋىرلەردەن قالىپتاسقان ۇلى مۇرالارمەن تىعىز بايلانىستى»، - دەگەن ەدى. جالپى شەجىرە، ۇلت-رۋ، تايپا تاريحى – اتانى ءبىلۋ، ارعى تاريحتى ءبىلۋ بولىپ قالماستانۇلتتىڭ ۇلت بولىپ قالىپتاسۋى جوللىنداعى باستان كەشكەن سان قىيلى وقيعالارى مەن اۋىر داعدىرىنان دا مول دەرەك بەرەدى. شەجىرەم-تۇتاس حالىق تاريحىنىڭ ىرگەتاسى عانا ەمەس، ۇلت پەن ۇلىس تانۋدىڭ الىپپەسى سانالادى»، - دەيدى اسىلحان يگىبايەۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، «قۇلتايبولات شەجىرەسى» وسى ۇلكەن جوبانىڭ II تومى. شاراعا، جازۋشى ءجادي شاكەن ۇلى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، جازۋشى-تاريحشى تۇرسىنحان زاكەن ۇلى، سونداي-اق باسقا دا قالامگەرلەر مەن باسپا ءسوز وكىلدەرى قاتىستى.
«ەرتەدەن كەلە جاتقان حالىقتاردىڭ بارىندە دە جەكە وتباسىنىڭ، اۋلەتتىڭ، حالىقتىڭ، جەكە تاريحي تۇلعالاردىڭ شەجىرەسىن جاساۋ، ونى وتكەن تاريحتىڭ تاڭباسى رەتىندە كەيىنگە قالدىرۋ ءداستۇرى بولعان. ايتالىق، بىلگە قاعان، كۇلتەگىن ەسكەرتكىشى، تونىكوك تاسى، «موڭعولدىڭ قۇپيا شەجىرەسى»، راشيد اد –ءديننىڭ «جاميع ات تاۋاريحى» ت.ب عۇلامالار شەجىرەسى سىندى تالاي دۇنيەلەر بار. قازاق تاريحىنىڭ قۇرامداس بولىگىن قۇرايتىن رۋ-تايپالار تاريى تۇتاس ۇلىتتىڭ وتكەن-كەتكەنىنەن دەرەك بەرىپ قانا قويماي، بۇگىنگى ەل بولۋدىڭ ءتۇپ تامىرىن بۇتارلاپ كورسەتەدى. سوندىق بۇگىنگى جارىق كورىپ وتىرعان «قۇلتايبولات شەجىرەسى» – ءبىر اۋلەتتىڭ شەجىرەسى عانا ەمەس، قازاق حالقىنىڭ باستان كەشكەن تاريحىنىڭ ءبىر پاراسى ەسەپتەلەدى. كىتاپتىڭ وتكەن اپتادا الماتىدا قالاسىندا تۇساۋى كەسىلدى. الماتىداعى 26 كىتاپحاناعا عىلىمي ينيستيتۋتتارعا تاراتىلدى. بۇگىن مىنە استاناداعى ورتالىقتاندىرىلعان 18 كىتاپحاناعا تاراتىلدى. بۇل قارلىعاشتىڭ قاناتىنداي بولسادا تاريحقا بولاشاق ۇرپاقتىڭ يگىلىگىنە قوسىلىپ جاتقان ۇلەس دەپ بىلەمىن»، دەيدى ءجادي شاكەن ۇلى.
ايتا كەتەيىك، شەجىرەنى جيناپ باسپاعا شىعارۋعا اتسالىسقان شىڭعىسحان جايىر ۇلى جانە ومىربەك كوكەن ۇلى.
ريزابەك نۇسىپبەك ۇلى
6alash ۇسىنادى
