اقپان ايىنىڭ 17-25 ارالىعىنا ءدوپ كەلەتىن ءبىر امال بار. ول – «ءبورىسىرعاق». قازاق ۇعىمىندا ات قۇلاعى كورىنبەيتىن بوراندار وسى ايدا كۇش الادى دەگەن بولجام بار. سول سەبەپتى اقىرعان اقپاندى «ءبورىسىرعاق» دەپ اتاعان. ياعني، اي اياعىنداعى سىرعاق پەن قاتتى بوراندى كۇندەرىندە قاسقىرلاردىڭ ۇيىعۋى باستالادى ەكەن. سىرعاق دەپ – بۇرشاقتان كىشى، مۇزدى قار تۇيىرشىكتەرىن ايتادى. كونە كوز قاريالار بۇل امالدىڭ اتاۋى وسى بورىگە بايلانىستى ەكەنىن ايتادى.
ءبورىسىرعاقتا كۇن سۋىتىپ، ىزعار كۇشەيىپ، قار جاۋىپ، اۋا-رايى بورانداتىپ كەتەدى. امالدىڭ «ءبورىسىرعاق» اتالۋىنىڭ سەبەبى: قاسقىردىڭ «جەرىك ايىندا» بولۋى. بۇل امال باستالعاندا قانشىعى كۇيلەپ، ارلانى مەن قانشىعى جۇپتاسادى.
قاسقىرلار ءبىر-اق رەت جۇپ قۇرادى. جۇپقا تۇسەتىن قاسقىردىڭ ارلانىن – ءبورى دەيدى. ءبورى ءوزىنىڭ ءۇيىرىن قۇرايتىن قاسقىرلاردىڭ انالىعىن تاڭداۋدا جاڭىلىسپاۋى كەرەك. ول ءوزىنىڭ جۇپاساتىن قانشىعىن جازباي تانۋى كەرەك. ءبورىنىڭ تاڭداۋى تۇسكەن قانشىقتى «بورتە» دەيدى. بورتە كۇشىگىن 63 كۇن كوتەرەدى. قاراقۇلاقتارىن ءساۋىر ايىنىڭ اياعىندا تۋادى. قىس ىشىندە قاسقىر (بورتە) كۇشىكتەمەيدى.
قاسقىردىڭ ءۇيىرىن – اۋەك دەيدى. وسى اۋەكتە شامامەن جيىرما-وتىز قاسقىر بولادى. سول قاسقىرلاردىڭ بارلىعى بىردەي ءبورى بولا بەرمەيدى ەكەن. قاسقىرلاردىڭ تۇقىم شاشاتىنى بىرەۋ بولادى، سول بىرەۋدى «ءبورى» دەيدى.
ءبورى مەن بورتە باسقا ماقۇلىقاتتار سىندى اشىق، كەز كەلگەن جەردە جۇپتاسپايدى. ولار اۋەكتەن (ءۇيىر) ءبولىنىپ، كوزدەن تاسا جەردە جۇپتاسادى. قاسقىرلاردىڭ ۇيىعۋى ءبىر جەتىگە سوزىلعان ات قۇلاعى كورىنبەيتىن اقپاننىڭ اقىرعان بوراندى كەزىندە بولادى. وسى «ءبورىسىرعاق» امالى اقپان ايىنىڭ 17-25 ارالىعىندا وتەدى.
بۇل كۇندەرى قاسقىرلار كوزگە تۇسكەندەردى ايامايدى. باسقا كۇندەرى مال مەن ادامعا كوپ سوقتىعا بەرمەيتىن، ادام كورسە جاقىنداي قويمايتىن دالا تاعىلارى وسى امالدا كوزدەرى قانتالاپ، بىلايعى «ادەپتەرىن» ۇمىت قالدىرادى. ادام بولسىن، مال بولسىن جولىنان شىققاندى جايراتىپ سالىپ، كەتە بەرەدى. كونەكوزدەر بۇل امال كەزىندە مالىن الىسقا ۇزاتپاي، ادامدارىنا دا ساق بولعان ەكەن.
«ءبورىسىرعاقتى» ۇمىتقان قازاق، بورىلىگىن دە ۇمىتادى...
6alash ۇسىنادى
