Sýrettegi hansha – Jáńgir han Bókeıulynyń qyzy Zylıha Tevkeleva. Jalpy Jáńgirdiń Fatımadan týǵan úsh qyzy bolǵan: Zylıha, Hadısha jáne Taısha. Úsheýi de Orynborda oqyp, joǵary bilim alǵan.
Zylıha Jáńgirqyzy Tevkeleva
Zylıha Jáńgirqyzy 1851 jyly Sálimgereı Tevkelevke (1805-1885) turmysqa shyqqan. Ekeýinen tórt qyz dúnıege keldi: Mádına, Gúlsim, Sýfıa, Ǵaınýsh. Gúlsim Tevkeleva qumyqtan shyqqan Reseıdiń general-maıory Álı Sheıhalıevke uzatylǵan. Sýfıa Tevkeleva Alash arystarynyń biri Sálimgereı Jantórınniń jary bolǵan.
Shıhabeddın Marjanı kitabynda Sálimgereıdi Orazmuhammed sultannyń urpaǵy dep jazady. Bylaısha taratady: Ondan – Orazmuhammed – Dáýletmuhammed – Mamash – Táýekel – Qutlyǵmuhammed – Shahıngereı – Sálimgereı. Sonda bulardyń Tevkel dep júrgeni Táýekel áýleti bolyp tur ǵoı ıá?
Sálimgereı Tevkelev 1828-1829 jyldary orys-túrik soǵysyna, 1830-1831 jyldary polák kóterilisin basýǵa qatysty, 1848 jyly otstavkaǵa shyqty. 1865 jyly Orynbor musylmandary dinı basqarmasynyń múftıi boldy. Qaıyrymdylyqpen aınalysyp, meshit, mektep saldyrdy.
Aıtpaqshy, dál osy Sálimgereı Orynbor musylmandary dinı basqarmasynyń múftıi bolǵan ýaqytta 1868 jylǵy ákimshilik reformaǵa sáıkes Oral, Torǵaı, Aqmola jáne Semeı oblystary qazaqtary atalǵan múftılik quramynan shyǵyp, jergilikti bılik qaraýyna berilgen bolatyn. Munyń sońy orys otarshylarynyń qazaqtardy shoqyndyrý saıasatyna ulasty. Bul endi bólek áńgime...
Serikbol HASAN
6alash usynady
