سوقىر تەكە – جاس جەتكىنشەكتەردىڭ كوزىن شۇبەرەكپەن بايلاپ وينايتىن قازاقى ورتادا كەڭ تارالعان قىزىقتى ويىندارىنىڭ ءبىرى. سوقىر تەكە ويىنى تۋرالى ەڭ العاشقى دەرەكتەردى ءا.ديۆايەۆ پەن م.گۋننەر بەرەدى.
سوقىرتەكە ويىنى. ق ر موم ماتەريالدارى بويىنشا سۋرەتتى سالعان ب. دوسىموۆ
ءا.ديۆايەۆ بۇل ويىننىڭ «سوقىر ەشكى» دەپ تە اتالاتىندىعىنا دەن قويادى. اتالمىش ويىندى ويناۋعا جينالعان بالالار اياقتارىن العا سوزىپ، قاتارلاسا جەرگە وتىرادى. سوسىن اركىم ءوز اياعىن، ناقتىراق ايتقاندا، ەكى قولدارىن تىزەلەرىنىڭ ۇستىنە قويىپ، بارىنشا ىسقىلاي باستايدى. وسىلايشا، تىزەلەرىن ىسقىلاپ وتىرىپ، ۋاقالا، ۋقالا نەمەسە ىسقىلاۋدا، ىسقىلاۋدا دەپ جامىراپ داۋىستاپ قايتالاي بەرەدى. ارادا ءبىراز ۋاقىت وتكەن سوڭ، ولار ءبارى بىردەي ورىندارىنان تەز تۇرەگەلەدى. ويىنشىلار وسىلاي جىلدام تۇرعاندا، كىمنىڭ اياعىنان سىقىرلاعان دىبىس شىقسا، سول ويىنشىنى سوقىر تەكە دەپ بەلگىلەيدى دە، ونىڭ كوزىن شۇبەرەكپەن بايلايدى. ال باسقا ويىنشىلار جان-جاققا بىتىراپ، شاشىلىپ سوقىر تەكەدەن قاشادى. ويىن شارتى بويىنشا سوقىر تەكە قاشقان ويىنشىلاردىڭ كەز كەلگەن بىرەۋىن ۇستاپ، ونىڭ كىم ەكەنىن ءدال تابۋعا ءتيىس بولدى. ەگەر ءدال تاپسا، ەندىگى جەردە ۇستالعان بالا سوقىر تەكە بولىپ ويىن جالعاسا بەرەدى.
جوعارىدا اتالعان ءا.ديۆايەۆتان باسقا اۆتورلاردىڭ ايتۋىنشا سوقىر تەكە ويىنى تومەندەگىدەي: ويىنشىلار اشىق، كوگالدى الاڭقايعا جينالعان سوڭ سوقىر تەكە ويىنىن جۇرگىزۋشى باستايدى. ول ويىنشىلارعا شەڭبەر جاساپ وتىرۋدى بۇيىرادى. ويىنشىلار جايعاسقان سوڭ، ول تۇرامىز نەمەسە تۇرىڭدار دەپ ايقاي سالعاندا وتىرعاندار تەز تۇرۋى كەرەك. ۇلگەرمەي ورنىنان باسقالاردان كەش تۇرعان ويىنشى سوقىر تەكە بولادى. جۇرگىزۋشى سوقىر تەكە اتالعان ويىنشىنى ورتاعا شىعارىپ، كوزىن ورامالمەن بايلايدى دا، جوعارىداعى نۇسقا بويىنشا ويىن جالعاسا بەرەدى.
سونىمەن، كونەدەن باستاۋ الاتىن سوقىر تەكە نەمەسە ءا.ديۆايەۆتىڭ ايتۋىنشا «سوقىر ەشكى» دەپ اتالعان ويىن ءداستۇرلى ورتادا قازاق بالالارىنىڭ قىزىقتى ويىنى بولعان. سوقىر تەكە ويىنى قازىرگى كەزدە دە جاس جەتكىنشەكتەردىڭ سۇيىكتى ويىندارىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى.
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر:
- ديۆايەۆ ا. دريەۆنيە يگرى كيرگيزسكوي مولودەجي // تۆ. 1907. №54. س.346-547؛
- گۋننەر م. سبورنيك كازاحسكيح ناسيونالنىح يگر ي رازۆلەچەنيي. الما-اتا: سك لكسم كازاحستانا، 1938؛
- توتەنايەۆ ب. قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارى. الماتى: قازاقستان، 1978؛
- ساعىندىقوۆ ە. قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارى. الماتى: راۋان، 1991؛
- ق ر موم – ماتەريالدارىنان؛ ومەە – ماتەريالدارىنان.
«قازاقتىڭ ەتنوگرافيالىق كاتەگوريالار، ۇعىمدار مەن اتاۋلارىنىڭ ءداستۇرلى جۇيەسى» ەنسيكلوپەديا 5 توم، PDF نۇسقاسىنان الىندى
6alash ۇسىنادى
