قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى (1818-1889) – قازاقتىڭ ۇلى كۇيشى-كومپوزيتورى. قازاقتىڭ اسپاپتى مۋزىكا ونەرىنىڭ كلاسسيگى.
تۋىپ-وسكەن جەرى بوكەي حاندىعى، قازىرگى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ جاڭاقالا اۋدانىنا قاراستى جيدەلى دەگەن جەر. توپىراق بۇيىرعان ورنى – استراحان وبلىسىنىڭ بۇرىنعى «شايتاني باتاگا»، قازىرگى «قۇرمانعازى توبە» دەپ اتالاتىن جەر.
قۇرمانعازىنىڭ بالا كەزىنەن-اق ەڭ ايتقىش ءتىلى، ەڭ سەزىمتال ءتىلى قوس ىشەكتى دومبىرا كومەيىنەن شىعاتىن كۇي ءتىلى ەدى. سوندىقتان دا، ول ساحارانىڭ داڭعىل كوكىرەك داۋلەسكەر كۇيشىسى سوقىر ەسجاندى العاش كوpiپ تىڭداسىمەن-اق دومبىراسىنىن ءتىلىن مەن ءدىنىن ءتۇسىنىپ، ۇيىپ تىڭدايدى. سوندىقتان دا، ءوزىنىڭ زامانداستارى شەركەش، بايجۇما، بالامايساڭ سياقتى كۇيشىلەردىڭ كۇيىن قۇنىرا تارتىپ، سول كۇيلەردەن ۋاقىتتىڭ ەڭ شىنشىل سىرىن ۇعادى. ال قۇرمانعازىنىڭ ۇستازى – ۇزاق بولاتىن. 1830 جىلى بەرىشتەن شىققان يساتاي تايمان ۇلى جانە ونىڭ جان دوسى، داۋىلپاز اقىن، داۋلەسكەر كۇيشى ماحامبەت وتەمىس ۇلى باستاعان جاڭگىر-حانعا شارۋالار كوتەرىلىسىندە قۇرمانعازى دا بولادى. سول جىلدارىندا «كىشكەنتاي» دەگەن كۇي شىعارادى. 1857 جىلى قۇرمانعازىنى تۇرمەگە وتىرعىزادى. سىبىرگە ايداتايىن دەپ جاتقان جەردەن ول قاشىپ قۇتىلادى. ەكىنشى رەت ونى ورىنبور تۇرمەسىنە قامايدى، ءبىراق گەنەرال-گۋبەرناتور پەروۆسكييدىڭ قولداۋىمەن قۇتقارىلادى. تۇرمە تاقىرىبىنا ءبىرتالاي كۇي شىعارادى: «قايران شەشەم»، «ەرتەڭ كەتەم»، «كىسەن اشقان»، «تۇرمەدەن قاشقان»، «اربا سوققان»، «پەروۆسكيي مارشى»، «نە كريچي نە شۋمي»، «ماشينا». 1880 جىلى استراحان تۇبىندەگى ساقمار ەلدى مەكەنىنە قونىس اۋدارادى.
6alash ۇسىندى
