الماتىدا «قازاقتىڭ قازىنالى ءعازيزى ەدى» اتتى كىتاپ باسپادان شىقتى. «Bilge» باسپاسى ارقىلى وقىرمانعا جول تارتقان كىتاپقا عازيز رايىستىڭ ءومىر جولى مەن عىلىمي ەڭبەكتەرى جونىندە جاسالعان باياندامالار، ەستەلىكتەر، ارناۋلار توپتاستىرىلعان. كىتاپتى باقىتجان زيادا ۇلى قۇراستىرعان.
جيناقتىڭ ءبىرىنشى بولىمىنە بەلگىلى ادەبيەتتانۋشى، عالىم-ۇستاز عازيز رايىستىڭ جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىندا وتكەن 70 جاس مەرەيتويىندا، سول ەلدە تۇراتىن قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ، قالامداس دوستارىنىڭ، عالىمداردىڭ جانە ارىپتەستەرىنىڭ باياندامالارى؛ ەكىنشى بولىمىنە اتامەكەنى قازاقستانعا قونىس اۋدارعاننان كەيىن، وسى جەردەگى جوعارى وقۋ ورىندارى مەن عىلىمي زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىندا بىرگە قىزمەت اتقارعان ارىپتەستەرىنىڭ ع. رايىس دۇنيەدەن وزعان سوڭ ايتقان، جازعان ەستەلىك سوزدەرى ەنگىزىلدى.
جيناقتا عازيز رايىستىڭ باسىپ وتكەن ءومىر جولى، ەڭبەككەرلىگى، ۇلتجاندىلىعى سەكىلدى ادامي قاسيەتتەرى عانا ءسوز بولىپ قالماستان، ونىڭ قازاق ادەبيەتى، ادەبيەتتانۋ، ەستەتيكا، پەداگوگيكا جونىندە جازعان عىلىمي زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىنە جاسالعان تالداۋلار بار. سوندىقتان، اتالعان كىتاپتى عازيز رايىستىڭ ءومىرى مەن عىلىمي ەڭبەكتەرىنە، ادەبيەتكە، ادەبيەتتانۋعا، ەستەتيكا عىلىمىنا، وقىتۋ مەتوديكاسىنا قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن، وسى سالانى زەرتتەيتىن، ىزدەنىس جاساپ جۇرگەن جاس عالىمداردىڭ – دوكتورانتتار مەن ماگيسترانتتاردىڭ، ستۋدەنتتەردىڭ پايدالانۋىنا بولادى.
عازيز رايىس 1944 جىلى 10 قىركۇيەكتە تولى اۋدانىنىڭ بۇعىتى وزەنىنىڭ بويىندا دۇنيە ەسىگىن اشقان. 45 جىلدىق اعارتۋشىلىق ومىرىندە 68 ماقالا، 34 وقۋلىق، 5 عىلىمي كىتاپ جازدى. 1978 جىلى لەكتور، 1987 جىلى دوسەنت اتاعىن العان. فاكۋلتەت دەكانى بولعان. ول جۇڭگو جازۋشىلار وداعىنىڭ، جۇڭگو فولكلورشىلار قوعامىنىڭ، جۇڭگو از ساندى ۇلتتار ادەبيەتىن زەرتتەۋ عىلىمي قوعامىنىڭ، شىنجاڭ جازۋشىلار وداعىنىڭ، شىنجاڭ اۋىز-ادەبيەتى قوعامىنىڭ مۇشەسى. ونىڭ ءومىر جولى مەن ونەر جولى، ءاتى-جونى، جازعان شىعارمالارى «قىتايدىڭ الەمگە ايگىلى ادامدار»، «جۇڭگو عالىمدارى»، «جۇڭگو ازساندى ۇلت عالىمدارى»، «جۇڭگو تالانتتارى» قاتارلى ءتورت ەنسيكلوپەديالىق سوزدىكتەردە تانىستىرىلعان-دى.
عازيز 13 كىتاپتىڭ، 97 ماقالانىڭ اۆتورى. ءار دارەجەلى وقۋ ورىندارى ءۇشىن 34 وقۋلىق قۇراستىرعان. «بابالار ءسوزى» اتتى 100 تومدىق ءىرى عىلىمي جۇمىستىڭ جەتى تومىن جاساۋعا قاتىسقان. اراب جازۋىمەن جازىلعان 29 باتىردىڭ سيپاتتامالارىن قازاقشا كيريلل جازۋىنا اۋدارعان جانە قازاق فولكلورىنىڭ ەلەكتروندىق جيناعىنىڭ 34-تومىن دايىنداۋعا قاتىسقان كورىنەكتى مامان، بەلگىلى مادەنيەت قايراتكەرى.
ءعازيزدىڭ قازاقستاندا جاريالانعان ەڭبەكتەرى:
- «سامۇرىق» (تاريحي رومان،«ءۇش قيان» باسپاسى، 2007)
- «شىڭىراۋدان شىڭعا» (ماقالالار جيناعى، «ميراس» باسپاسى، 2010)
- «ءسوز ونەرى تەورياسى» (وقۋلىق، «تاڭبالى» باسپاسى، 2010) بۇل وقۋلىق تۇرىك، قازاق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تالابى بويىنشا 2011 جىلى قايتا باسىلعان.
- «ەستەتيكا» (وقۋلىق، 2012 جىلى «ونەر» باسپاسى)
- «قاراعايباستاۋ» (ولەڭدەر جيناعى، «ونەر» باسپاسى)
- «بارلىعى ۇرپاق ءۇشىن» (ماقالالار جيناعى، «ونەر» باسپاسى).
سانالى عۇمىرىندا ۇلت ءۇشىن ۇشان تەڭىز شارۋا تىندىرعان سان قىرلى تۇلعا وتكەن جىلى قايتىس بولعان ەدى. مارقۇمنىڭ جاقىندارى بىرەگەي قالام يەسىنىڭ مۇرالارىن الداعى ۋاقىتتا حالىق قازىناسىنا قوسۋعا دايىن.
ميراس التاي
