الماتىدا اقىن مۇرات كالاپ ۇلىنىڭ (1986-2022) ولەڭدەر جيناعى باسپادان شىقتى. جارىق دۇنيەدە جاسىنداي-اق عۇمىر كەشكەن اقىننىڭ كىتابى تۇڭعىش رەت وقىرمان قاۋىمعا جول تارتقالى وتىر. م. كالاپ ۇلىنىڭ بۇل جيناعىنىڭ اتى - "جاپىراق كوڭىل" دەپ اتالادى. كىتاپ الماتىداعى "Bilge" باسپاسىنان شىقتى.
مۇرات كالاپ ۇلى بالا شاعىن ارعى بەت التايدا وتكىزىپ، بوزبالا كۇنىندە اتا جۇرتقا دەگەن ۇلكەن ماحابباتىن ارقالاپ ەلىمىزگە كەلگەن جاستاردىڭ ءبىرى ەدى. ادەبيەتكە بالا كۇنىنەن اۋەس بولىپ وسكەن مۇرات قازاق ەلىندەگى ءومىرىن وزىنشە جىرلاي ءبىلدى. بىرنەشە قوسپا جيناقتاردا، باسپاسوزدە جاريالانعان شىعارمالارى زيالى قاۋىمنىڭ جاقسى باعاسىن الىپ ءجۇردى. اقىن ازامات بولىپ تولىسقان دەر شاعىندا تۇتقيىل كەلگەن ناۋقاستان ارامىزدان كەلمەس ساپارعا اتتاندى. جارىق دۇنيەنى، جاقىن-جەكجاتتى كوزىندەي سۇيە بىلەتىن اقىننىڭ قوڭىر ولەڭدەرى جيناق رەتىندە وقىرمانعا تۇڭعىش رەت ۇسىنىلىپ وتىر. انا وتان، تۇلەگەن توپىراق، كىرشىكسىز سەزىم، تىرلىكتەگى سىيلاستىق، ت.ب. تاقىرىپتاردى ونەرىنە ارقاۋ ەتىپ وتكەن مۇراتتان مۇرا بولعان بۇل كىتاپتى وقىرمان جىلى قابىلدارى داۋسىز. كىتاپ جالپى كوپشىلىك وقىرمانعا ارنالعان.
اۆتوردىڭ تۇڭعىش رەت جيناقتالىپ وتىرعان ولەڭ مۇراسى مارقۇمنىڭ جىلدىق اسى قارساڭىندا جاريالانىپ وتىر. مامىردىڭ 21 جاڭاسىندا تالدىقورعان قالاسىندا وتەتىن اسىندا سۇيىكتى وقىرماندارىنا رەسمي جول تارتادى دەپ كۇتىلۋدە.
اۆتوردىڭ قىسقاشا ومىردەرەگى
مۇرات كالاپ ۇلى 1986 جىلى قحر، التاي قالاسىندا تۋعان. بالالىق شاعى التاي ايماعى، بۋرىلتوعاي اۋدانى، قاراماعاي اۋىلىندا ءوتتى. 2006 جىلى اتامەكەنگە ورالىپ، 2006-2011 جىلدار ارالىعىندا قوجا احمەت ياساۋي ۋنيۆەرسيتەتى جانە قازاق ۇلتتىق اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىندە ءبىلىم العان. ۋنيۆەرسيتەتتىك، قالالىق، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى ءتۇرلى مادەني، ادەبي قيمىلدارعا بەلسەنە قاتىسقان. ۋنيۆەرسيتەتتە وتكەن «جىگىت سۇلتانى» بايقاۋىنا ەكى مارتە قاتىسىپ، 1 جانە 2 ورىن يەگەرى بولعان.
ادەبيەتكە بالا كۇنىنەن اۋەس بولىپ وسكەن مۇرات كالاپ ۇلىنىڭ العاشقى تۋىندىلارى 2007 جىلى ستۋدەنت جاستاردىڭ «پوەزيا بۇرشىگى» اتتى جيناعىندا جارىق كورگەن. 2021 جىلى «تالانتقا تاعىزىم» ادەبيەت اۋەسكەرلەرى توبىنداعى اقىن-جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارىنان قۇرالعان «كوسەگە» اتتى جىر جيناعىندا ءبىرقاتار ولەڭدەرى ەنگزىلسە، 2022 جىلى ساۋىردە «عاسىر جىرى» اتتى انتولوگياعا اقىننىڭ تۋىندىلارى باسىلدى. قويدان قوڭىر، جىلقىدان تورى كىسىلىكتى مىنەزىمەن ءوز ورتاسىنا سيىمدى، جاقىن-جەكجاتپەن سيلاسىمدى مۇرات كالاپ ۇلىنىڭ كوپتەگەن شىعارمالارى الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى وقىرماندارىنىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنگەن. بىرنەشە ولەڭىنە كومپوزيتورلار ءان شىعاردى. تالدىقورعان قالاسىندا ءوز ماماندىعى بويىنشا ءسۇت ونىمدەرى زاۋىتىندا تابان اۋدارماي قىزمەت ەتتى.
الاشتىڭ ايماڭداي ازاماتى 2022 جىلى مامىردىڭ 17 جاڭاسىندا شۇعىل ناۋقاستان جارىق دۇنيەگە قوش ايتتى. مىنەزدى ازاماتتىڭ مەزگىلسىز قازاسى كىم-كىمنىڭ دە قابىرعاسىن قايىستىردى. اقىننىڭ ارتىندا اياۋلى جارى، جاس بالالارى جانە ءومىر ەستەلىكتەرىندەي بولعان ولەڭ-جىرلارى قالدى. ۇپاقتارى مەن وقىرماندارىنا مۇرا بولىپ قالعان مۇرات كالاپ ۇلىنىڭ ولەڭدەرى تۇڭعىش رەت توپتاستىرىلىپ كىتاپ بولىپ شىعىپ وتىر.
ادىلەت احمەت ۇلى
