جانىبەك باتىر بي بولىپ بيلىك قۇرىپ، شەشەن اتانىپ، ەل ارالاعان كەزدەرىندە بولسىن، قارتايىپ اۋىلدا بولعان شاعىندا بولسىن ەل-جۇرتىنا ءناسيحات ايتىپ، ءتالىم بەرىپ، كوپتەگەن اقىليا سوزدەر سويلەگەن ەكەن. سودان بىزگە جەتكەن اقىليالارىنىڭ ءبىر ءبولىمى.
جانىبەكتەن اۋىل ازاماتتارى ەرلىگىن، باتىرلىعىن اڭگىمەلەپ بەرۋدى وتىنگەندە، اڭگىمەسىن ايتا كەلىپ، سوڭىندا:
– جەكپە-جەككە شىعىپ، جاۋدى ولتىرۋدە ەرلىك، قانمايدان سوعىستا جاۋمەن ايقاسۋدا ەرلىك، قاپىدا كەزىككەن قيىن ىسكە اقىل تاۋىپ توتەپ بەرۋدە ەرلىك. ءبىراق شىن ەرلىك، ناعىز باتىرلىق – جورىقتان تۇسكەن ولجانى، بيىلىكتە ۇسىنعان جول-جورالعىنى الماۋ دەپ ءتالىم بەرىپتى.
***
اۋىل-ايماق، تۋىس-تۋعان، ەل-جۇرت جينالعان توپتاردا جانىبەك «ۇرلىق، ۇرلىقتىڭ ءتۇبى قورلىق، قورلىق سۇيرەپ قۇلدىققا اپارسا قۇردىم دەي بەر» دەپ ءناسيحات ايتىپ، عىلىم بەرىپ وتىرادى ەكەن.
***
اباق كەرەي ەلى اتا مەكەنگە كوشەتىن بولعان ءبىر جينالىستا باس قوسقان يگى جاقسىلارعا:
– كوشپەك، قونباق ەلگە سىن. كۇندە كۇيبەك، قاتىن-بالا، مال مەن بوقتىڭ حارەكەتىنە الدانبايىق!
جان بايلىعى – اسىل بايلىق، اۋەلى بايلىق،
ءتان بايلىعى – ايەل بايلىق، ورتا بايلىق.
مال بايلىعى – ماسىل بايلىق، اقىرعى بايلىق.
ەردى ەتەك باستى ەتەتىنى سوڭعى ەكەۋى. جاساعاندا ءبىر كۇن بار، جەتى ايعا بەرگىسىز، جاراتقاندا ءبىر اي بار، جارتى جىلعا بەرگىسىز. ءبىر ايتسا – بىلىك، ەكى ايتسا – ەزدىك، شەشىم وسى كوش باسىن التايعا بۇرايىق! - دەپتى.
***
حالىق دەگەنىمىز – قارا تاۋ، قالىڭ ورمانداي يەمىز ەمەس پە، حالىقتىڭ اشۋ-ىزاسى مەن مۇڭ-نالاسى قورقاققا ۇرەي، باتىرعا كۇش-قۋات قوسادى. ءتىپتى ول ساعان جەڭىس اپەرەدى. حالىقتان ايرىلعان قان قۇسادى.
ەر ەلدەن تۋادى. ەلى ءۇشىن ەڭبەك ەتەدى. ەردى ەل قورعايدى، ەلىنەن بەزگەن ەڭىرەيدى.
مۇرا – مۇرات، بەرسەڭ – قۋات، بەرمەسەڭ – سىزات. ەردى ەل قورعايدى. جاۋدان جاسقانىپ، ەردىڭ ءىزىن جوعالتۋعا بولمايدى.
جانىبەك باتىر كەيىنگىلەرگە قالدىرعان تاعىلىماتىندا بىلاي دەپتى:
– ۇران ورنىن تاپسا ماداق، ورنىن تاپپاسا مازاق. جاۋعا ىستەتسە ساداق. ەگەس كوڭىلدى جىرتادى. مىسىڭدى قۇرتادى. ونداي دوداعا مەنى سالماڭدار، تۋىمدى تەك ون ەكى كەرەي تۇگەل قوسىلعان سوڭ جاۋعا قارسى كوتەرىڭدەر. ال اتىمدى؛ بىرىنشىدەن – اتتانداپ جاۋعا قارسى شاپقاندا، ەكىنشىدەن – تولعاعى اشتى بولىپ، ايەل بوسانا الماي قىسىلعاندا، ۇشىنشىدەن – جالعىز ءجۇرىپ جانىڭا اۋىر قىسىم ءتۇسىپ، امالسىز قالعاندا عانا اتاڭدار.
***
كوگەداي ەجەن حانعا بارىپ، «گۇڭ» اتاعىن الىپ كەلگەننەن كەيىن، جانىبەككە سالەم بەرە بارادى. سوندا كوڭىلى ورنىققان جانىبەك:
– باتىرى كوپ ەل جاۋدان قورىقپايدى،
شەشەنى كوپ ەل داۋدان قورىقپايدى.
تورەسى بار ەل حاننان قورىقپايدى.
توبەسى بار ەل تاۋدان قورىقپايدى،
تورەلى جەرگە ەل توقتايدى،
ورنىڭ بولدى كەمەلدى،
كەرەي ەندى تەڭەلدى،
مەكەنىمەن كەنەلدى،
ولسەم ورنىم ورنىقتى بولدى! - دەپ اقىليا ايتىپ، ءتالىمات بەرە كەلىپ، كوگەدايعا: – مەن قارتايدىم، ءتىلىمدى الساڭ، اۋىزىڭنىڭ داۋىسى بولسىن، ەلدەن سۋاتىڭ بولسىن، ازاماتتان قۋاتىڭ بولسىن! - دەپتى.
6alash ۇسىنادى
