Men ol kisini baıaǵydan biletinmin... biraq bilmeıdi ekenmin. Jas kezinde, ásirese, áskerı mindetin ótep, býyny bekip, buǵanasy qatyp kelgen kezde, eki ıyǵyna eki kisi mingendeı, kórikti de symbatty, asa qaıratty jigit edi. Tula boıy tunyp turǵan kúsh sekildenetin. Tilersegin tilip jiberseń de jyǵylmaıtyn, al alda-jalda jyǵyla qalsa, qaıtyp turmaıtyn, óıtkeni ol úshin jambasy jerge tıý – ólimmen teń ekenin aýyl azamattary aýyzdarynyń sýy quryp, tańdana, tamsana aıtatyn. Merekeli kúnderde ótetin oıyn-toıda eki myqynyn taıanyp, bas balýanǵa túsetin de osy – Shaǵan edi. Aýyldyń tamam bozbalalary «Shaǵandaı bolsaq, átteń, qyrqaı shalyp alyp ursaq» degen tilekpen erjetti. Ondaı jymysqy arman meni de túrtkilep, erteli-kesh mazalaı beretin. Qabaǵy túksıgen, qol-aıaǵyn shoıynnan quıǵandaı, bulshyq etteri bileý-bileý qımyldap qalsa óz-ózinen oınap, muqym denesi densaýlyqtyń ánin shyrqap sóılep qoıa beretin atan azamattyń basyna qonǵan baǵy on-aq jylǵa jetti. Sodan soń... sodan soń ózderińiz de bilesizder ǵoı... ishý bastaldy. Ásirese, jeti balanyń ákesi bolǵanda, baq shirkinniń shaıqalýy, áı, pendeniń peshenesine bermesin, qıyn-aý, qıyn... Al endi osy baqtyń shaıqalý kebin kim biledi? Sebebi ne? Sizderdi bilmeımin, ózim bul suraqqa jaýap bere almas edim. Kináni jalǵyz-aq nársege jabamyz, ol – araq. Araq ishkenniń barlyǵy jyndy bolyp ketpegenin taǵy da kórip júrmiz.
Shaǵan mas bolǵanda, aýzynan tastamaıtyn jalǵyz áni bar edi. Umytpasam, bylaı-aý deımin: «Jigitińde min joq, qaltasynda dym joq, isheıin dep ishpeımin, jetpegen soń ishemin». Aıaq jaǵyn: «Aqshasy kóp adamnyń maskúnem bolǵanyn kórgenim joq, ákeń...» – dep aıaqtaıtyn da, óz shyq-shytyn ózi balǵadaı judyryǵymen qoıyp qalyp, tisin shaqyr-shuqyr qaıraıtyn. Áldekimge kijinetin, áldekimdi (bálkim, ózin) balaǵattaıtyn.
Keıingi jyldary atymyz báıgeden kelip, ataq qýǵan soń, aýylǵa sırek qatynaıtyn boldyq qoı. Shaǵan ómiriniń sońǵy jyldarynan habarsyz bolǵanmyn. Tek, estıtinmin, áneıi sebeptermen eki ret otyryp kelipti (árıne, túrmege). Adam óltirmegen, urlyqqa túspegen, eshkimniń ala jibin attamaǵan. Sonda qalaı deısizder ǵoı?.. Palýan aǵamyz bul kúnderi tat basyp, tozyńqyrap qalǵan namysyn qorǵaımyn dep júrip qor bolǵan da. Rýhyn joǵaltqan adam – ol da bir túbi shirigen aǵash, jel tursa qulap qalady. Elge sońǵy barǵanda estidim – Shaǵandy saýsaqpen túrtip qalsań, murttaı ushady eken. Qarap otyryp qapalanasyń. Jastyq shaǵymnyń qol jetpes armany, shyǵa almas shyńy, jyǵa almas báıteregi bolǵan, qaıran azamatty músirkeýim emes, jo-joq, aınalaıyn aýylda «átteń, sol kisideı bolsam» dep, erlik tutyp, elikteıtin azamattyń azaıǵany janyńdy jaralaıtyn.
Sonymen Shaǵan – Shaǵan bolǵaly, týra elý ret jumys aýystyrǵan. Sovhozdan qýylǵan kúni, jol jóndeý jumysyna, budan qýsa – baltashy bolyp, árkimniń úıin salady.
Qysqasy, istemegen isi, ishpegen ishimdigi qalmaǵan. Qandaı azyp-tozyp, júdep-jadap júrsin, alǵan betinen qaıtpaıtyn týrashyldyǵy men ádildigin, ásirese, meniń anam súısine aıtýshy edi. Ol bizge kórshi turatyn. Sondyqtan da jıi keletin. Erteńgilik basy zeńgip, kózi qyzaryp, «pohmel» izdegen shaqta, shesheme:
– Áı, táte, – deıtin. Sheshem ádetinshe:
– Oý, qulynym, – deıtin.
– On som aqsha berińiz, – deıtin.
– Ala ǵoı, jaryǵym, – deıtin.
– Siz meni bilesiz be? – deıtin.
– Jórgegińnen bilemin ǵoı, qarǵam, – deıtin.
– Táte, meni sizden basqa eshkim túsinbeıdi. Daje, áıelim de. Kúni erteń jolstroıǵa jumysqa kirem. Azamat emespin be, on som degen ne, sýyryp almaımyn ba... Ákeń,.. jalǵyz janym aman bolsa...
– Sýyryp alasyń, jaryǵym, azamatsyń ǵoı, – deıtin sheshem.
Shaǵan sózinde turatyn, aıtqan ýaqytynda jerden shuqysa da, on som qaryzyn taýyp ákep beretin edi. Osy jigittiń tıyn-sıynyn qurtyp júrgen tipti de araq emes ekenin keıin bildim. Jıyrma bes jyl buryn alǵan jalǵyz oryndyq qara motosıkli bar edi. Mine, sodan beri ústinen túspeı minip keledi. Mingende de qyzyq: kún shyqpaı, tyrqyldatyp ot aldyrady, qazdıa otyryp aýyldy shyr aınalyp shyǵady, budan soń Qara jer dep atalar aýyldan on shaqyrym qashyqtyqtaǵy molalarǵa tartady. Qaıtyp kelip, qorasyna qamap tastaıdy. Ol osy aınymas ta, jańylmas ádetin keshke, el orynǵa otyra taǵy qaıtalaıdy. Shırek ǵasyrdan bergi qareketi osy. Al, Qara jerdegi qorymda marqum ákesi men sheshesi jatyr qara topyraqty qymtana túsip. Eki kúnniń birinde pochtada turady. Tapqan-taıanǵanyn motosıkline tetik alýǵa joldaıdy da... Eger jıyrma bes jyldan bergi qosymsha bólshek alýǵa, ıaǵnı astyndaǵy qara «taıyn» jóndeýge jumsalǵan aqshasyn jınap-terse, endigi «Moskvıch» satyp alýǵa jeter edi desedi qurdastary.
Sol Shaǵandy bes jyldan soń búgin kórip turmyn. Óskemenniń aeroportynda teńselip ary-beri júr eken. Qaıran qaldym. Appaq sazandaı, tolǵan. Únemi shúńireıip, araq quıshy dep tilenip turatyn kózi ot shashady. Ine-jipten jańa shyqqan qońyr kostúm. Aıaǵynda bıik ókshe, qaıqy tumsyq sabo-kebis. Jasyl kóılek, moınyna jyltyraýyq alqyzyl galstýk baılaǵan. Kelbetti de kelisti, jaýyryny qaqpaqtaı jigit aǵasy jymıa kúlip, salmaqtaı basyp, sabyrmen sálem berdi.
– Iá, Orash, hal qalaı, baýyrym? - dep, kúrekteı alaqanyn usyndy. Biraq qansha qarýly bolsa da, meniń bizdıgen aq saýsaqtarymdy mytyp, qysqan joq. Osy shaqta qaladaǵy qalamdastarymnyń áline qaramaı qolymdy myjǵylaıtyny esime oraldy.
– Amanshylyq, aǵa. Ózińizdiń densaýlyǵyńyz?
– Qudaı maǵan jalǵyz-aq nárse bergen. Ol – densaýlyq, – dedi meni bastap syrtqa betteı berip. Qaltasynan «Kosmos» sıgaretin alyp, túbinen qaǵyp birin maǵan usyndy. Tutatty.
– Bıyl bizdiń jaq tamyljyp-aq tur eken. Elden ketken eki jylda osynshalyq saǵynamyn dep oılaǵan joq edim. Bárin búldirip júrgen men ekenmin-aý... Tipti jaınap, jasaryp qalǵandaı... Estigen shyǵarsyń, aıtqan shyǵar... Jaman aǵań taǵy da eki jylyn ótep qaıtqan beti. Osy joly naqaq kettim, araq ishesiń dep, týǵan áıelim mılısıanyń mashınasyna salyp jiberdi. Albasty, men bir jańa iship júrgendeı (Áıeline degen óshpes ókpesi baıqalady). Azamat emespin be, bir kúngideı bolǵan joq, ótep shyqtyq. Tipti osy jaryqtyqqa úırenip, baýyr basyp ta qalyppyn. Balalarym men qara motosıklim bolmasa, aýylǵa oralyp, kózge kúıik, kóringenge túrtki bolyp nem bar.
Ol osy bir áńgimesin salqyn saǵynysh, ókpeli muńmen aıtty. Biraq onyń talaıyna jazylǵan taǵdyryna aralasyp, nalasyna ortaqtasatyn hal ózimde de tapshylaý edi. Taıqylaý bitken mańdaıdaǵy atalarymyz aıta beretin «jazýdy» óshirip tastap, qalaýymyzsha qaıta jazyp alýǵa dármen shirkin jete bermeıtin. Men Shaǵannyń qoldan jonyp jasaǵandaı batyr tulǵaly músinine qarap turyp, eptep ájim ádipteı bastaǵan janarynan janyp baryp sóngen ottyń qolamtasyn kórdim. Biri ushyp, endi biri qonyp jatqan samoletterdiń qulaq etti jer gúrili mezi qyldy ma, ol temekisin sóndirmesten shertip jiberip, anadaı jerdegi dúńgirshekke dál túsirdi:
– Júr, ishke kirelik, – dedi shuǵyl burylyp.
Aeroport ishi qapyryq. Qujynaǵan halyq. Osy qujyna- ǵan halyqtyń ishinen bir tanys beıne kózime ottaı basyldy. Ol – Shaǵannyń jubaıy Jazıra edi. Janymda turǵan Shaǵandy shyntaǵymmen túrtip:
– Jeńgemiz osynda eken ǵoı, – dedim.
– Qaıdaǵy jeńesheń?
– Sizdiń úıdegi.
– Ol ne izdep júr, – dep men nusqaǵan jaqqa jalt qarady. Osy shaqta erli-zaıyptylardyń kózderi túıisip qaldy bilem, ekeýi de sileıip turyp qalǵan. Budan soń Shaǵan: – Albastyny kórgim kelmeıdi, – dep teris aınalyp, tysqa shyǵa jóneldi. Men baryp amandastym.
– Bir aıdan beri oblystyq aýrýhanada jattym, – dedi Jazıra. – Tamaǵymda bir biteý jara bar edi ǵoı... sony kestirip tastadym. Óziń aýylǵa ketip barasyń ba?
– Iá, úıge baryp qaıtaıyn dep...
– Áke-shesheń júregi jaryla qýanatyn boldy-aý.
Dıktor bizdiń aýdanǵa ushatyn samoletke otyrý bastalǵanyn habarlady. Adamdardyń minezi qyzyq qoı, bizdi tastap samolet ózi ushyp ketetindeı nemese oryn jetpeı qalatyndaı talasa-tarmasa umtyldyq, japa-tarmaǵaı salonǵa kirdik. Bundaı da kezdeısoqtyq bolady eken-aý, Shaǵan men Jazıranyń orny qatar bolyp shyqty. Jeti balanyń áke-sheshesi bir-birine alaıa qarady da, sostıyp turyp qaldy. Dátim shydamady, men jeńgetaımen aýysyp otyrdym.
Samolet jerden kóterilgende, dóńgelek terezeden anaý, biz bıiktegen saıyn, birte-birte kishireıip, ústin kók munar qymtaı bastaǵan qyrattar men toǵaıǵa, qumyrsqasha jybyrlaǵan úıler men mashınalarǵa kóz almaı qaraǵan Shaǵan: – Tym bolmaǵanda ushqysh bolýym kerek edi, – dep kúrsindi. Men de moınymdy sozdym. Ásirese, Ertis ózeni shyǵystyń kúmis belbeýindeı ıreleńdep, ádemi kórinedi eken.
– Ushqanǵa ne jetsin, baýyrym, – dedi áli de úmitsiz, biraq úzilmes armanynan arylmaǵan qalpy. – Onynshy klasty bitirgenimde, sóz joq, ushqysh bolar edim... Aıtpaqshy... sen jazýshy ekensiń ǵoı... – dedi meniń tizemnen salyp qalyp. Bul sózdi ol buǵan deıin tiri jannyń oıyna kelmegen uly jańalyq ashqandaı, ǵajap tańdanyspen aıtty.
– Iá, aǵa... eptep qaǵaz búldiretinim bar...
– Men seni áli oqyp júr eken desem... Apyr-aı, jıyrma jyl kórshi turyp bilmeppin-aý...
– Sonda qalaı... Jıyrma jyldan beri bitpeıtin oqý bar dep oıladyńyz ba?
– Ras-aý, osyǵan mı jetpegen soń... Araqtan aıyqtyrý ornyndaǵy jumysshylar bir kitapty qoldan-qolǵa júgirtip oqıdy kelip... Áke-aý, bul kimniń kitaby dep kóz qyryn salsam – seniń famılıań. Mine, qyzyq. «Muny jazǵan – meniń kórshim, baýyrym, bárimiz bir Qarataıdan taraǵamyz», – dep, qansha óńeshtesem de, birin sendire almadym. «Múmkin emes, – deıdi. – Seniń baýyryń jazýshy bolsa – sen munda otyrmas ediń». Bir bıeden ala da týaryn, qula da týaryn qaıdan bilsin láýqılar...
Biz aýdan ortalyǵyna aman-esen jetip, endi odan ary aýylǵa attaný úshin avtobýsqa mindik. Erli-zaıypty ekeýi áli lám desken joq, tanymaıtyn adamdaı avtobýsqa otyrdy. Men qaıran qaldym – jıyrma jyl birge turyp, birge jatyp, jeti balany birge baǵyp ósirgen jarlardyń janynyń beriktigine qaıran qaldym. Bitimdestirýdiń, dáneker sóz aıtyp, pátýaǵa keltirýdiń reti joq, tipti qolymnan kelmes te edi. Sonda bular qaıda barady? Bir aýylǵa, bir shańyraqqa... Ary qaraı oılaýǵa aqylym jetpedi... qorqynyshty syqyldandy.
Dál solaı boldy. Avtobýstan túsken soń, úsheýmiz ilgerindi-keıin bir baǵytta aıańdap kelemiz. Úılerimizge jaqyndaǵan saıyn, boıymyzdy ózimiz de bilmeıtin úreı bıledi me, álde baıaǵyda baıqaýsyz óshirip alǵan oshaq otyn jaǵa almadyq pa, áıteýir, basymyz salbyrap, qazadan qaıtqandaı del-sal hal keshtik. Meniki ne joryq? Bálkim, erli-zaıyptylar úshin uıalǵanym shyǵar... Ne degenmen kórshi turamyz ǵoı. Al, «kórshi aqysy – qudaı qaqysy» – deıtin atalarymyz. Múmkin, bul sózdi úsheýmizdiń de jetinshi atamyz Qarataı jaryqtyq aıtqan shyǵar.
Men: «Al, saý bolyńdar», – dep óz úıim – óleń tósegime buryldym. Ol ekeýi bizdiń baqshanyń ishimen óter qara shańyraqtaryna tartty. Biriniń sońynda biri... Endi ne bolar eken. Kúndiz úndemes, al túnde she?..
Árıne, meni máre-sáre qarsy aldy. Ákem sabyrly qalpynda mańdaıymnan ıiskedi. Sheshem sabyrsyz minezimen bas salyp, bet-aýzymnyń saý-tamtyǵyn qaldyrmaı shópildete súıdi.
– Menimen birge Shaǵan men Jazıra da keldi, – degenimde, meni tastaı salyp, búkil úı-ishimiz terezeden qaraǵan edi.
Ekeýi de esen-saý oralǵan kórshilerimiz úsh kún boıy túńligi jabylǵandaı jym-jyrt jatyp aldy. Tipti ot jaǵyp, shaı qaınatyp ishpegen sekildi, tútinderi shyqpady. Sabaqtan qaıtqan nemese esik aldynda oınap júrgen balalary bolmasa, ózderi tóbelerin de kórsetpegen. Osynaý únsizdik sheshemniń qabyrǵasyna qatty batty bilem:
– Qalaı degenmen sottala bergen soń qany buzylyp, áıelin baýyzdap tastamasyn, – dedi úlken ýaıymmen.
– Shaǵannyń ondaı ıttigi joq. Tek joly bolmaǵan jigit, – dep basý aıtty ákem.
– Mańdaıdan baqyt shaıqalsa, kórer kúniń osy, – dedi sheshem. – Jas kezinde qandaı azamat edi... ıá... baqytyń shaıqalmasyn de...
Úshinshi kúni Shaǵannyń ózi keldi. Ádetinshe áp-ádemi bolyp kıingen: sheberhanadan jańa ǵana shyqqan zat sekildi muntazdaı-aý, muntazdaı. Saqal-murtyn qyryp, átir jaqsa kerek, ıisi murnyńdy jarady. Kóterilip bara jatqan kúnniń nuryna shaǵylysa jalt-jult sáýle shashyp oınaǵan kavkazdyqtar áýes keletin jyltyraýyq galstýgi kóz qaryqtyrady. Ákemmen qol berip amandasty. Al anam bolsa súısine, ári tańdana qarap qalǵan.
– Aman oraldyń ba, jaryǵym. Qashan keldiń? – dep bile tura surady.
– Úshinshi kún boldy... Ólip qalsaq ta sezbeısizder-aý, apa.
– Úıbaı-aý, qarǵam Shaǵan-aý, tútinderiń byqsymaǵan soń, balalar sý-sýanyn iship ózderi otyr eken dedik... Jazıra da keldi me?
– Keldi, – dedi Shaǵan qabaǵyn túıip. – Bizdi osylaı toń-teris kúıde bir úıge qamap qoıasyzdar ma? Kiná – menen emes, Jazıradan. Qaımana qazaq qaı zamanda qudaı qosqan qosaǵyn ustap berip edi, aıdatyp-baılatyp jiberip edi. Al- basty... túk bolmaǵandaı túnde... arsalańdap jetip kelipti qasyma... «Ket! – dedim. – Kúnáǵa qalma... Tatýlasý shaıyn ishken joqpyz, uıat bolady», – dedim. Motosıklime men joqta zapchastkelgen eken, sony tyǵyp tastapty. Taýyp bereıin dep jalynsa da, teris qarap jatyp aldym... Al, aǵa, apa, júrińizder, tatýlasý shaıyn iship, batalaryńyzdy berińizder. Bostan-bosqa azaptana bermeıik.
– Jón sóz, – dedi ákem. – Shıki ókpe, shı borbaı balalaryńnyń kóz jasyna qalmańdar.
– Balalardy ókimet dalaǵa tastamas. Kóńilimiz kóbeń tartpasyn deńiz.
Áke-sheshem jáne Shaǵan úsheýi bitim shaıyna ketti. Meni ertken joq.
Sút pisirim ýaqyt ótken soń, áke-sheshem qaıtyp oraldy – tym tez oraldy. Ekeýi de tas-talqan ashýly.
– Oı, ol adam bolmaıdy! – dedi ákem. – Eki jyl araǵa salyp baryp qaıta iship ketý degen – ne sumdyq.
– Jazıraǵa eregeskeni shyǵar, – dedi kempiri ara túsip. – Kelgennen beri, eki urtyna sý toltyryp alǵandaı, jaq ashpapty. Bizdiń kózimizshe torsańdamaı-aq qoısa edi.
– Joq-aý, tipti, óz áıeline ózi «aıaǵyma jyǵylsyn» dep kergigeni nesi. Ol nege aıaǵyna jyǵylady-eı. İshse de – mas, ishpese de – mas, bala-shaǵasynyń shyrqyn buzyp, basyna áńgirtaıaq oınatqany úshin be? Shaǵan joqta qandaı áp-ádemi ómir súrdi. Ústi-bastaryn, qora-qopsysyn bútindep aldy.
– Baısyz qatyndar qutyrǵan zaman boldy ǵoı, – dedi sheshem Shaǵandy áli de jamandyqqa qımaı.
– Bitim shaıy júzege aspaǵan eken, – dedim men.
– Oı, bitim shaıynyń ishin uraıyn, – dep ákem ashýlanǵandaǵy ádeti boıynsha astyńǵy ernin jymqyra tistep sart-surt shyǵa jóneldi.
Ór jaqtan estilgen aıqaı-shý meni eriksiz eleńdetip, esik aldyna shyǵardy. Shaǵan jáne meniń jezdem, kórshi jigit Qalan úsheýi býlary burqyrap, qushaqtasa ándetip júr. Qoıny-qonyshtary tolǵan araq. Budan ary otyra berse, is nasyrǵa shabatynyn sezse kerek, úlken ápkemiz Sholpan men Qalannyń kelinshegi qaıtyp kele jatyr eken.
– Shaǵannyń óńi qandaı jaqsy, – deıdi ápkem. – Appaq bolyp semirgen.
– Aqshasyn aıtsańshy – aqshasyn. Bir saǵattyń ishinde júz somdyqtyń birnesheýin sýyryp, araqqa jiberdi ǵoı. Jazıra da jylańqy, kúıeýi ákelgen tabysty bizge kórsetpeı tyǵyp ala qoıdy. Eı, Sholpan, – dedi sodan soń. – Erteden qara keshke sheıin sovhozdyń jumysynda salpaqtap júrgen bizdiń kúıeýlerimiz ǵoı, aıdyń aıaǵynda «beresi bolyp qaldyq» dep, balaǵa beretin bes-on tıynǵa jarmasady. Bala tappasań, ashtan óltirer me edi... Odan da Shaǵan sekildi eki jylǵa jiberip alsaq, ózderiniń de qabyrǵasyna shyr bitip, tabysty oralar edi!
– Sen de qaıdaǵyny aıtasyń. Obal emes pe, – dedi ápkem. Al Shaǵan bolsa óziniń umytyńqyrap qalǵan obrazyna qaıta kirip, eki jyldan beri bul mańaıda qasańdanyp qalǵan tynyshtyqtyń perdesin dar-dar aıyrady.
Erteń qalaǵa qaıtamyn dep otyrǵan kúngi keshte, ymyrtshylap Shaǵan keldi. Ústi-basy alba-julba. Júzi otqa kúıip shyqqandaı kúlgin tartqan. Araq sińip ketken óne boıynan eshkimge kereksizdikti sezdirer ıis shyǵady. Kisiniń aınaldyrǵan on-aq kúnde osynshalyq azyp-tozaryn budan buryn neǵyp ańǵarmaǵanmyn. Adamnyń adamdyqtan ketýine, ıá, ne bary bir ǵana apta ýaqyt ketedi eken. Ol meni jeńimnen tartyp jetelep shyqty da:
– Sen men týraly nege jazbaısyń? – dep tóbeden túskendeı saýal qoıdy. – Jaman aǵańnan artyq keıipker tabamyn dep júrsiń be?.. Jo-joq, baýyrym, meniń ómirim Altaıdyń jynys ormany sekildi, ishine kirseń adasasyń... Ony jasaý, men bolý eshkimniń qolynan kelmeıdi...
– Eshkimniń ómirin eshkim qaıtalaı almaıdy ǵoı, aǵa...
– Sen bultarma... jaz... aqshasyn daýlamaımyn. Eriksiz kúlip jiberdim. Shamdanyp qaldy.
– Kúlesiń, á... ishpeı, durys joldan taımaı, bir izben kirip, bir izben shyǵatyn tártipti de tárbıeli seniń qaı jeriń artyq aıtshy maǵan. Menen buryn sen ólesiń... Kezdesemiz áli sol... jaqta...
– Artyqpyn dep turmyn dedim be sizge, – is nasyrǵa shaba bastady.
– Endeshe, kekireımeı meni kitapqa jaz.
Qutyla almasymdy bildim. Bilegimnen tas qylyp ustap alǵan. Aırylar emes. Aılaǵa kóshe bastadym.
– Oı, aǵasy-aı, men siz týraly áldeqashan jazyp júrmin. Biraq...
– Ne biraq?
– Aıaqtaı almaı júrmin.
– Nege.
– Ózińiz de biletin shyǵarsyz. Siz sekildi adamdardy, ásirese, sottalǵandardy jazý ońaı-ospaq emes. Óte qıyn taqyryp. Ondaı adamdar ómir jolyn durys bastaǵanmen, durys aıaqtaı almaıdy. Qatelikti kóp jiberedi. Al shyǵarmada sol qalpynda kóshire salmaıdy. Álgi siz sıaqty azamattar kitaptyń sońynda mindetti túrde túzelýi kerek. Áıtpese baspaıdy... Al endi men ózińiz jóninde jazyp jatqan dúnıemdi, amal joq, bitire almadym.
– Nege?
– Negesi sol – siz túzelgen joqsyz. Qaıtadan iship kettińiz. Qalaısha ótirik jazamyn?
– Onyń jón eken-eı, – dedi boıyn tiktep. – Oılaný kerek eken.
– Oılanyńyz. – Ol jas balasha ılandy.
Táltirektemeı de, súrinbeı de qara jerdi dúrs-dúrs basyp, óz úıine bettedi.
Men Almatyǵa ushtym. Bir aıdan soń aýyldan hat aldym. Shaǵan ishkenin qoıypty. Sovhozda baltashy bolyp jumys istep júr eken... «Orash kelse, qonaqqa shaqyram, azamat emespin be?» – dep, bir toqtysyn semirtip jatqan kórinedi.
Al men de aǵaıynnyń aldynda ótirikshi bolmaıyn dep, osy áńgimeni jazdym.
6alash usynady
