ءا.احمەت: بولات قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ "وركەشىنەن" كورگەنىمىز

جاقىندا پۋبليسيسيت جازۋشى، جۋرناليست بولات قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ "وركەش"، "جىلىپ وتكەن دۇنيە"، "تاسجارعان" قاتارلى كىتاپتارى باسپادان شىققان. ءساۋىردىڭ 29 جۇلدىزىندا الماتى وبلىسى، تالعار اۋدانى، تۇزدىباستاۋ اۋىلنىڭ مادەنيەت ۇيىندە اۆتوردىڭ شىعارماشىلىعانا ارنالعان كولەمدى ادەبي كەش ءوتتى. اتالعان شىعارماشىلىق كەشتە قالامگەردىڭ ءار جانرداعى شىعارمالارى قامتىلعان ونەر تۋىندىلارى كورەرمەنگە جول تارتتى. جازۋشى، اقىنداردان داۋلەتبەك بايتۇرسىن ۇلى، ادىلەت احمەت ۇلى قاتارلى ازاماتتار اۆتوردىڭ شىعارماشىلىعى جونىندە عىلىمي بايانداما جاسادى.

كەزەكتى جاريالانىمىز رەتىندە ادىلەت احمەت ۇلى جازعان  ب.قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ "وركەش" اتتى پوەزيالىق جيناعىن تالداپ جازعان ماقالاسىن ۇسىنامىز. 

 

قالامگەر بولات قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ «وركەش» جيناعىنداعى قۇندىلىقتار

بولات قۇرمانعاجى ۇلى سان الۋان تاقىرىپتا قالام تارتىپ كەلە جاتقان اعابۋىن جازارمانداردىڭ ءبىرى. شىنجاڭداعى مەرزىمدى باسىلىمداردا اتى ءجيى كورىنىپ تۇراتىن. بولات شىعارماشىلىعىمەن نەگىزىنەن 2010 جىلداردان بەرى تانىسپىن. سول جىلدارى شىنجاڭداعى فولكلورلىق باسىلىم «مۇرا» جۋرنالىندا ءتىلشى جانە رەداكتور بولىپ قىزمەت اتقاردىم. سوندا قاتارداعى قالىڭ شىعارمالارمەن بىرگە ب.قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ «سوعىم شۇيگىن بولسىن» اتتى ماقالاسى كەلگەن بولاتىن. قازاق ەلىنە كەلگەننەن كەيىن دە بولات قۇرمانعاجىۇلىنا قالامداس، پىكىرلەس ءىنى بولىپ كەتتىك. اۆتوردىڭ قازاق ەلىندە باسىلعان «زەردە»، «تەك» اتتى كىتاپتارى وقىرمانداردان لايىقتى باعاسىن الدى دەپ ويلايمىن. ال بۇگىنگى ءسوزىمىز قالام يەسىنىڭ جاقىندا عانا جارىق كورگەن «وركەش» اتتى پوەزيالىق جيناعى تۋرالى بولماق.

بولات قۇرمانعاجى ۇلى «وركەش» جيناعىمەن قوسا، «تاسجارعان»، «جىلىپ وتكەن دۇنيە» اتتى كىتاپتارى وقىرمانعا جول تارتتى. اتالعان ەڭبەكتەر دە دەر كەزىندە ادەبيەتتانۋشى عالىمدار مەن ارىپتەستەردەن ءوزىنىڭ لايىقتى باعاسىن الۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ەندى ءبىز اۆتوردىڭ «وركەش» اتتى جيناعىنان كورگەن-بىلگەندەرىمىز جونىندە بىرەر كىسىلىك ءسوز ايتالىق. كىتاپ يەسىنىڭ وزگە شىعارمالارىنان گورى «وركەشىنە» وزگەشە كوزبەن قاراپ وتىرعان سەبەبىمىز، بولاتتىڭ بۇل جيناعى باسپادان شىعار الدىندا مەنىڭ قولىما ءتۇسىپ ەدى. باسپاعا دەيىنگى كوررەكتورلىق مىندەت ماعان جۇكتەلگەن سوڭ، اتالعان كىتاپتا وقىرمان رەتىندە ءوزىمدى وزگەشە ويعا جەتەلەي العان تۇستارىنان دايەكتەي وتىرىپ ءسوز ايتۋدى ءجون كوردىم.

«ءبىر بيەدەن الا دا، قۇلا دا تۋادى» دەگەندەي، ءۇش ءجۇز بەتكە جەتىپ جىعىلاتىن «وركەش» جيناعىندا نەبىر قۇنارلى ويعا قۇرىلعان كەسەك شىعارمالار دا، اسىعىس جازىلىپ، تۇتام كۇيىندە تۇيىندەلە سالعان ورتاحال تۋىندىلار دا بار ەكەنىن جاسىرمايمىز. دەگەنمەن، بۇل كۇندە اعا جاسى الپىسقا كەلگەن اۆتورعا اقىل ايتقانداي بولماي، ول كىسىنىڭ قالامىنان تۋعان ولەڭدەردەن رۋحاني وزەگىمە ءنار بەرەر تۇستارىن اتاي كەتسەك، حالىق قازىناسىنا قوسىلعالى تۇرعان ادەبي ولجانىڭ وقىرمان جۇرەگىنە ورنىعۋىنا تيگىزەر سەبى كوپ بولار دەپ قارايمىز.

ءبىز ماقالامىزدا ب.قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ «وركەش» جيناعىنان تۇيگەن ويىمىزدى ەكى تاقىرىپقا ءبولىپ بايانداماقشىمىز. ءبىرىنشى، ب.قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ «وركەش» جيناعىندا كەزدەسەتىن تىڭ تىركەستەر؛ ەكىنشى، بولات جازعان پوەمالاردىڭ قۇندىلىعى.

ءى ب.قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ «وركەش» جيناعىندا كەزدەسەتىن تىڭ تىركەستەر

قالامگەر قۇرمانعاجى ۇلى بولاتتىڭ ولەڭدەرىندە بۇگىنگى تاڭدا قولدانىستان شىعىپ بارا جاتقان كونەرگەن سوزدەر ۇشىراسىپ وتىرادى. قازاق ءتىلىنىڭ لەكسيكالىق قورىنىڭ ءبىر بايلىعى سانالاتىن مۇنداي سوزدەردىڭ كوركەم ادەبيەت تورىندە عۇمىر كەشۋى قۋانارلىق ءجايت. ەندەشە بىرنەشە مىسالمەن وسى ايتقاندارىمىزدى دالەلدەپ كورەلىك:

 

«قاراسۋ» اتتى ولەڭىندە:

كەبەرسىسە جانىم كەۋىپ، تاڭدايىم،

نەگە تۇنجىر تۇنىعىڭا قانبايىن؟!

اققۋىڭداي قارا كوزدى ءسۇيدىردىڭ،

جازىڭ – جاننات، سۋىڭ – ءزامزام، بالدايىن. 

تۋعان جەرگە دەگەن ىستىق ماحابباتى مەن ساعىنىشىن ورنەكتەگەن ولەڭىندە اقىن «تۇنجىر» ءسوزىن «تۇنىق» سوزىمەن وبىستىرە قولدانادى. وسى «تۇنجىر» ءسوزىن قازىرگى ادەبي تىلدە دە، اۋىزەكى قولدانىستا دا سيرەك ۇشىرايدى.

«سارىمساق» اتتى شاعىن ولەڭدى تۇگەل وقي سالايىق:

ەگىنشى ەدىم قاراتابان جالىقپاس،

ورىكتەرىم گۇلىن اشتى جارىپ باس.

سارىمساعىم كوكتەپ كەتتى كۇزدە ەككەن،

ءبىراق مەنى ول بايىتىپ جارىتپاس. 

 

ءدىن شايقاسى بولعان كەزدە قۇمدى الاپ،

جاساقتاردى قىرىپتى وبا مۇندالاپ.

سارىمساقتان جازىلىپتى دەسەدى،

الماسا دا اۋزى-باسىن تۇمشالاپ.

 

تاماشا ەم دەپ جازىلىپتى «قۇرانعا»،

ايتپەگەندە پايعامبار باس بۇرار ما؟!

سەكسەن ءتۇرلى دەرتكە شيپا دەلىنگەن،

ۋسارىمساق اينالىپتى ۇرانعا.

  1. 04. 2020 ج.

 

ادامزاتتى جايپاپ وتەتىن قاتەرلى وبا اۋرۋى «مۇندالاپ» كەلىپ جاساقتاردى قىرعانىن بياان ەتەدى اۆتور. وسى «مۇندالاپ» ءسوزى دە بۇگىنگى «مەنمۇندالاپ» ءسوزى ەمەس بولسا كەرەك. ال، سارىمساقتى پايعامباردىڭ سىلەكەيى تامعان كيەلى وسىمدىك رەتىندە قارايتىن مۇسىلمان حالىقتارىنىڭ تۇسىنىگى كوپ ادام بىلە بەرمەيتىن شاعىن تاريحي اڭىز ارقىلى ءۇش شۋماق ولەڭگە سىيىپ تۇرعانى دا اۆتوردىڭ شەبەرلىگى دەپ قاراۋعا بولادى.

«ورالام» اتتى ولەڭدە تومەندەگىدەي شۋماق كەزدەسەدى:  

ورالام، سۇيەم سەنى ورالىمدا،

ءسۇيۋ – قىمبات بارىنەن ار الدىندا.

تۇسىڭنەن شىقپاعانىم – ىزگى نيەت،

اكەلەر كۇلىمدەتىپ كوز الدىڭا.

وسىنداعى «وارلىم» ءسوزى دە كونەرگەن سوزدەردىڭ ءبىرى دەۋگە بولادى.

قىران بۇركىت شادى قىر اينالىپ،

قۇزدا ۇياعا قونادى شىر اينالىپ.

ورالىڭنىڭ بارىندا وينا دا كۇل،

كەلگەنشە كىم بار، كىم جوق جىل اينالىپ،  – دەپ توگىلىپ تۇسەتىن حالىق ولەڭىندەگى ورالدى ويعا سالادى. مۇنداعى ورال – جاستىق شاق، ومىرشەڭ رۋح، كۇش، قۋات، دەنساۋلىق، قايرات ماعىناسىندا.

 

«لاستىداعى جىر» اتتى ولڭدە مىناداي ءبىر شۋماق بار:

كوسىلگەن بۇيرا بوكتەرىڭ،

شىمكەستەدەي جاراسقان.

اق جاڭبىر، تىنباي توككەنىڭ،

تۇنجىراي قالسا قارا اسپان.

 

وسىنداعى شىمكەستە وقىرمانعا تۇسىنىكتى، ءبىراق قازىرگى جاس قالامگەرلەردىڭ سوزدىك قورىندا سيرەك ءسوز.

 وسى ولەڭدى ءارى قاراي وقيىق:

ءتور جايلاۋ – لاستى بالاسى،

ات جالىندا ويناعان.

تەنتەككە تورقا دالاسى،

قىزىققا تاڭمىن تويماعان.

مۇنداعى قازاقتىڭ تەڭدەسسىز ەكى ۇعىمى «تورقالى توي، توپىراقتى ءولىم»تىركەسىندەگى تورقا ءسوزى بەينەلەنىپ تۇر. الايدا بۇل جەردە تورقا ءسوز بۇل، ماتا ماعىناسىندا ەمەس، توي-دۋمان ۇعىمىنا بالانۋدا. تەنتەك ادام كۇندە دۋمانداتىپ جۇرە بەرەر ەدى ءبىزدىڭ قاسيەتتى دالامىزدا دەگەندى مەڭزەيدى اۆتور.

 

مارحۇم اناسى زاعيپا بەرىكباي قىزىنىڭ قازاسىنا ارناپ جازعان  «قۇلپىتاس» اتتى ولەڭىندە:

مەن كەزىندە سەزبەدىم كۇتكەنىڭدى،

باقىتىڭنان ەنشى الىپ جالىندادىم.

«ساعىندىم» دەپ يسكەۋشى ەڭ ءسۇت دەمىمدى،

ءور سەرپىلتتىڭ، ەشكىمگە جالىنبادىم، – دەيدى اۆتور. وسىنداعى ءسۇت دەمىم قانداي ءتاتتى تىركەس.

قازاقتىڭ قاراتاۋداي قالامگەرى سەرىك قاپشىقبايۇلىنا ارناپ جازعان «سەرىك اعا سيپاتى» اتتى تولعاۋىندا:

كىتابى شىقسا كوكجاسىق،

كەي اقىن سىيماي تاسيدى.

وتتى ولەڭ –جايلاۋ، كوك جازىق،

جايلاۋى جوقتار جاسيدى، – دەگەن شۋماق بار. وسىنداعى كوكجاسىق ءسوزى دە كونەكوزدەر بولماسا، بۇگىنگى جاستار پوەزياسىندا كەزدەسە قويمايتىن ءسوز.

«قىلدىكوك» اتتى پوەماسىندا:

سەكىلدى اق ماڭدايى اتار تاڭعا،

كەرىلەر اي قاباعى اندا-ساندا.

ورىلگەن توق جىلانداي قوس بۇرىمنىڭ،

سالبىراپ ۇشى بارعان اق بالتىرعا، – دەپ كەلەتىن شۋماقتاعى ورىلگەن توق جىلانداي تىركەسى اۆتوردىڭ تاپقىرلىعى دەۋگە تولىق نەگىز بار. توق جىلان قانشاما سۇستى بولعانىمەن، سۇلۋلىققا تەڭەۋ بولۋى دا عاجاپ ەمەس.

وسى «قىلدىكوك» پوەماسىندا كەزدەسەتىن مىنا شۋماققا دا زەر سالا كەتكەنىمىز ءجون:

ريزامىن بۇل كادەڭە كونەنىڭ،

وتقا قاقتاپ، سال سۋىڭا، كونەمىن.

جارىماعان مەنى جالشى دەمە، اعا،

سۇيرىكتەيىن ەرتەڭ قاۋلاپ ونەمىن.

 

ءتىل كەسپەك جوق، بولساداعى باس كەسپەك،

قىزىل ءتىلىم امان بولسا تاس تەسپەك!

بۇلت اينالىپ، قىز بايلانار تىلىمە،

ايتقانىم – سەرت، سەندەرمەنەن باستەسپەك!

 

وسى ەكى شۋماقتاعى «سۇيرىكتەيىن قاۋلاپ ءونۋ»تىركەسىنەن سۇيرىك دەگەن وسىمدىكتىڭ اتى ەكەنىنە كوز جەتەدى. سۇيرىك ساۋساق دەگەن تىركەستى قولدانىپ جۇرگەن قاۋىم، سول سۇيرىك ءسوزىنىڭ توركىنىن بىلە بەرمەيدى-اۋ.

ب. قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ قالامىنان تاۋعان شىعارمالاردا مىنە وسىنداي وقىرماندى ەلەڭ ەتكىزەتىن تىڭ تىركەستەر مولىنان كەزدەسەدى. مۇنداي سوزدەردىڭ كوركەم ادەبيەتتە سالتانات قۇرۋى قازاق ءتىلىنىڭ لاەكسيكالىق قورىن بايىتا تۇسەرى حاق.

ءىى بولات جازعان پوەمالاردىڭ قۇندىلىعى

جاقىندا عانا «ءۇشقيان» باسپاسىنان شىققان بولات قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ «وركەش» اتتى پوەزيالىق جيناعى ونشاقتى تاراۋدان تۇراتىن مەلجەيدى تاپ. كىتاپقا ولەڭدەردىڭ ءوز ىشىنەن بىرنەشە تاقىرىپتارعا ءبولىنىپ، بىرنەشە تاقىرىپتى يەلەسە، ونىمەن قوسا انگە ارنالعان ماتىندەر، ءازىل-وسپاقتار جانە پوەما، باللادا، تولعاۋلار ءوز-وز الدىنا ءبىر-بىر تراۋدىڭ جۇگىن ارقالاعان. ەندى ءبىز اقىن كىتابىنىڭ  ءىح بولىمىندە جايعاسقان تولعاۋ، باللادا، پوەمالارىتۋرالى بىرەر ءسوز ايتامىز. اتالىپ وتىرعان توعىزىنشى تا راۋدا: «سەرىك اعا سيپاتى» (تولعاۋ)، «ايان»، «بوران»، «جاركەن – اڭىز» (پوەما)،   «كۇيەلى اعاش»، «كۇي»، «سارى باتىر» (پوەما)، «نۇرپاي تامى» (پوەما)، «تارعالاڭ تاعدىر»، «قىلدىكوك» (پوەما)، «راس پا» قاتارلى كەسەك شىعارمالار ەنگىزىلگەن.   

ارينە، اقىن ءۇشىن ولەڭ جازۋ ءبىر باسا دا، پوەما جازۋ ءبىر باسقا. پروزا جازۋشىلارىنىڭ اڭگىمە، پوۆەست جازۋى ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلسە دە، روماندى ەكىنىڭ ءبىرى جازا بەرمەيتىنى سياقتى، اقىندار جونىنەن العاندا دا پوەما جازۋ وڭاي-وسپاق ءىس ەمەس. ءبىر سوزبەن ايتاندا پوەما اقىننىڭ بارلىق پوتەنسيالىن (شىعارماشىلىق كومەكسكى كۇشىن) سىنعا سالاتىن، دارىنىن سارقا جۇمساتاتىن ۇلكەن پروسەس.  بۇل پروسەستەن سۇرىنبەي وتكەن اقىن عانا جۇرتقا جاعىمدى دۇنيەنى جازىپ شىعا الادى. اسىرەسە، تاريحي وقيعالاردى بايان ەتەتىن پوەمالارعا ۇلكەن تاۋەكەل جانە ءىرى اقىندىق دارىن، شەشەندىك پەن شەبەرلىك كەرەك.

ب. قۇرمانعاجى ۇلى جازعان، جوعارىدا اتالىپ وتكەن كەسەك شىعارمالاردا اۆتور انە سول جۇكتى شاماسىنىڭ جەتكەن جەرىنە دەيىن ارقالاۋعا تىرىسقانى بايقالادى. ءبىز تىلگە تيەك ەتىپ وتىرعان توعىزىنشى تاراۋداعى ونشاقتى كەسەك وەڭدەردىڭ (پوەما، باللادا، تولعاۋلاردىڭ) بارىنە توقتالىپ ءوتۋ شاعىن ماقالانىڭ شاناعىنا سيا قوياتىن شارۋا ەمەس. ەندەشە، ءبىز وسى اتالعان ونشاقتى شىعارمانىڭ ىشىنەن ءبىزدى ەلەڭ ەتكىزگەن ەكەۋىنە توقتالىپ بىرەر ءسوز ايتامىز.

وتكەن عاسىردا كۇللى الەم استىن شارپىعان، ادىلەستىز جۇرىلگەن، دۇنيەجۇزىلىك ەكى سوعىستىڭ قاسىرەتى جايلاماعان مەكەن جوق.  اسىرەسە، قازاق ەلى، ەلىمىزدىڭ ءىشى-سىرتى، ارعى-بەرگى بەت تۇگەلدەي قىرعىنشىلىق پەن ەسە تەڭدىك ءۇشىن بولعان كۇرەستىڭ، الاپات سوعىستىڭ بەل ورتاسىندا جارتى عاسىرىن جوعالتتى. سول اۋىر كەزەڭدى باستان كەشكەن ارعى بەت قازاقتارى ەدى. ۇلت ازاتتىق سوعىسىنىڭ الاۋى التايدا باستالىپ، كۇللى جۇڭگو تەرريتورياسىن شارپىپ، ەسەتەڭدىككە قول جەتكىزۋ ءۇشىن، ءبىر ءبولى قازاقتاردىڭ گيمالاي اسىپ، مۇسىلمان ەلدەرى ارقىلى بۇگىنگى تۇركيا ەلىنە جەتكەنى بارشاعا بەلگىلى اششى تاريح. سول قاتاردا «وركەش» كىتابىنىڭ اۆتورى تۋىپ-وسكەن قۇتتى ايماق – تارباعاتاي، ساۋان جەرىندەگى قازاقتاردىڭ كۇرەسى ەدى. قىزىلوزەن بويىندا ساپقا تۇرىپ، قاسام ءىشىن، قانعا قول مالىپ سەرتتەسىپ، تىرىدەي جانازاسىن شىعارعان قازاقتىڭ ەرلەرى تولقىتقان، تولارساقتان قان كەشكەن كۇرەس ارقىلى التايدان اۋعان ەلمەن بىرگە بۇلانايدى بەتكە العانى ايتىلىپ، جاىلىپ ءجۇر. ساۋان تورىندەگى توڭكەرىستىك قيمىلداردا اتى ءجيى اتالاتىن قازاقتىڭ كوزسىز باتىرلارىنىڭ ءبىرى نۇرپاي باتىر ەدى. اۆتور كىتابىندا وسى باتىردىڭ ەرلىگى «نۇرپاي تامى» اتتى پوەمادا جازىلعان. ماقالانىڭ اياسىنا سىيمايتىن بۇل ۇلكەن تاقىرىپتى كەزى كەلگەندە وزگە دە ادەبيەتشى عالىمدار سارالاي جاتار دەگەن ويدامىز.

اۆتوردىڭ ەندى ءبىر تىڭنان تۇرەن سالعان پوەماسى – «سارى باتىر». جاسىرارى جوق، سارى باتىر تۋرالى بۇگىنگى الەۋمەتتىڭ بىلەرى شامالى. اۆتوردىڭ «وركەش» جيناعى ارقىلى جۇرتقا جەتكىزگەن ەسەلى دۇنيەسى وسى «سارى باتىر» پوەماسى دەۋگە بولادى. قازاقتىڭ قاس باتىرلارىنىڭ ءبىرى، ابىلاي حاننىڭ تۇسىندا داۋرەندەگەن ەر جانىبەكتىڭ اتاسى وسى سارى باتىر ەدى. جانىبەك باتىر بەرداۋلەت ۇلى بولسا، بەرداۋلەت سارى باتىردىڭ ۇلى ەدى.

اۆتور «سارى باتىر» پوەماسىن بۇگىنگى تاڭدا شىمكەنت قالاسىندا تۇراتىن، قۇيماقۇلاق مەشىن اتتى قارتتىڭ اۋزىنان ەستىگەن اڭىز-اڭگىمەلەرى بويىنشا باياندايدى. پوەما كولەمدى شىعارمالاردىڭ قاتارىنا جاتادى. پوەمانىڭ قۇندىلىعى تاريحي اڭىز، دەرەكتەر شىندىققا نەگىزدەلە وتىرپى باياندالعان. كەيىپكەرلەردىڭ شەجىرەلىك اتابۇتارىنا اسا جەتىك قارتتىڭ اۋزىنان شىققان ءاربىر كىسىنىڭ ءاتى-جونى، شىققان تەگى، جەر-سۋ اتاۋلارى، تاريحي وقيعالار ءوز دەڭگەيىندە ءمىنسىز باياندالعان.

ارمنە، ونجەتىنشى، ون سەگىزىنشى عاسىرعا بارىپ كەلگەن ەشكىم جوق. سوندىقتان، تاريحي وقيعالارداعى اۋىس-كۇيىستىك، جاڭىلىسىتىق ءجۇز بەرۋى ادبەن مۇمكىن. قالاي دەگەن كۇندە دە، بڭزدڭع ويىمىزشا، كىتاپ اۆتورى بولات قۇرمانعاجى ۇلى ءوزىنىڭ ەڭبەكقور جانە تاۋەكەلشىلدىگىنىڭ ارقاسىندا قازاق تاريحىندا وتكەن، بىرەۋگە ءمالىم، بىرەۋگە بەيمالىم سارى باتىردى تۇڭعىش رەت پوەما ۇلگىسىندە جىرلاپ وقىرمان قازىناسىنا ۇسىنىپ وتىر.

بولات قۇرمانعاجى ۇلىنىڭ «وركەش» اتتى جيناعىنا ەنگەن ونشاقتى پوەما، باللادا، تولعاۋلارىنىڭ ىشىندە «نۇرپاي تامى» مەن «سارى باتىر» تۋرالى جىپسەلەپ، جىڭىشكەلىكپەن زەرتتەپ، عىلىمي پىكىر ۇسىنۋعا ۇگىرمەسەك تە، اقىن قالامى ارقىلى اتالعان ەكى تاريحي تۇلعا تۋرالى ەكى پوەما قازاق ادەبيەتىنىڭ قازىناسىنا قوسىلعانىن اڭداتپا دەڭگەيىندە ايتىپ، وسىنشالىق توقتالىپ وتتىك.

«وسەتىن ەل ءوز تاريحىن تۇگەندەيدى» دەگەندەي، جۇرت جادىنان ءوشىپ بارا جاتقان تاريحي تۇلعالاردىڭ، ەل ءۇشىن وت كەتكەن شەيت بوزداقتاردىڭ ەسىمى قالامگەرلەردىڭ قالامى ارقىلى جۇرت ساناسىنا قايتا ورنىعا باستاسا، بۇل ارينە ەل بولىپ قۋانۋعا تۇرارلىق ءىس ەمەس پە؟! بۇل تۇرعىدا، بولات قۇرمانعاجى ۇلى قازاق ادەبيەتىنىڭ بۇگىنى مەن كەلەشەگى الدىندا بىركىسىلىك تاريزي مىندەتىن اسىرا ورىنداعان باقىتتى اۆتور دەۋگە بولادى.

ادىلەت احمەت ۇلى،  اقىن، «الاش» مۇرالارىن زەرتتەۋشى