دۇنيەگە ىڭگالاپ ءسابي كەلگەندەي، العاش رەت الاقايلاپ ءشۇينشى سۇراۋدان ارتىق شاتتىق بولار ما كەن؟ مىنە، اقىن ادىلەت احمەت ۇلىنىڭ «ادىلەت» اتتى تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعى قولىمىزعا ءتيدى. جيناق وقىرمانعا نۇر-سۇلتان قالاسىنان ۇسىنىلىپ وتىر. اتاپ ايتقاندا، وتانداستار قورى مەن دۇنيە ءجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىنىڭ جانىنداعى "اتا جۇرت" باسپاسىنان شىقتى. ال، اقىننىڭ دوستارى قارجىلىق جاقتان دەمەۋشى بولىپتى.
باياعىدا بايروننىڭ «بايرون» دەگەن كىتابىن وقۋشى ەدىك. ءبىزدىڭ بايروندار مىنە وسى ادىلەت سياقتى جاستار. بايروننان ەش كەم ەمەس. جاس دەيمىن-اۋ، پوەزيانىڭ جاستىق جالىنعا ساياتىن تۇستارى دار بار. كەشەگى مۇقاعاليلار وتىز جاسىنا دەيىن نەشە كىتاپتىڭ اۆتورى بولىپ ۇلگىرىپتى. وعان كەلگەندە، وتىزدان اسقاندا العاش جىرجيناعى جارىق كورگەن اقىندارعا ءسال قىنجىلامىز. بۇعان كىم كىنالى...
ءيا، ءار كىتاپتىڭ ءوز بەرەرى بار. ال، مىنا «ادىلەت» جيناعى اتىمەن دە، زاتىمەن دە، شىنىدىققا شىر-پىر بولاتىن پوەزيانىڭ بار ءبىمتىن بويىنا جيىپ تۇرعانداي. «ادىلەت» كىتابىندا ادىلەتتى ۇزاق كۇتىپ، زارىققان جانداردىڭ كۇرسىنسى، ساعىنشى، اڭساۋى جاتقانداي. جان الەمىندەگى سول تۇيىنشەكتىڭ داتكە بولسا شەشىمى بارداي سەزىلە بەرەدى.
جالبىزدى بۇلاق ءدامىن، دالانىڭ كەرى سامالىن جان دۇنيەڭە الىپ كىرەتىن جىرلاردىڭ اۆتورى ادىلەت احمەت ۇلىنىڭ كوپتەن بەرگى وقىرمانى ەدىم. ادىلەت جىرلارى تۋعان جەر، تۋعان ەلىڭدى شىت جاڭا سۇيۋگە جەتەلەيدى. كۇندە-كۇندە كورىپ جۇرگەن تاۋىڭنىڭ سۋىنا، نۋىنا قايتادان تامسانا قاراتادى.
باسى موڭعولياداعى بۇلعىن، ورتادان قوس شىڭىگىلدى قوسىپ الىپ، ۇلىڭگىر كولىنە قۇيىپ تاعدىرىن اياقتايتىن، بۋرىلتوعاي وزەنى بويىندا كىندىگى قالىپ، كىرلىگى جۋىلعان ادىلەت اقىننىڭ ماڭدايىنا سول وزەننەن بولەك تاعدىر بۇيىردى. ۇلىڭگىردە تۋعان ازامات، ەرتىستەي الىسقا اقتى. اتا جۇرتىنا ات بايلادى. ومىردە دە، ونەردە دە كوسىلە شابۋدا.
ادىلەت احمەت ۇلى ءقازىر ا. بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى ءتىل ءىلىمى ينستيتۋتىندا عىلىمي قىزمەتكەر.
ايتا كەتسەك، ادىلەت احمەت ۇلى 1986 جىلى 25 قىركۇيەكتە جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسى التاي ايماعى بۋىرلتوعاي اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 2012 جىلى بەيجىڭدەگى ورتالىق ۇلتتار ۋنيۆەرسيتنتىن قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ماماندىعى بويىشا ءتامامداپ،شىنجاڭداعى «مۇرا" جۋرنالىندا ءتىلشى جانە رەداكتور قىزمەتىن اتقارعان. 2014 جىلى قازاقستانعا قونىس اۋدارعان.
بەلگىلى اقىن مۇرات شايماراننىڭ اق جول تىلەپ جازعان العى سوزىمەن وقىرمانىنا جول تارتقان "ادىلەتكە" ءبىز دە باسار بەلىڭ، اسار اسۋىڭ بيىك بولسىن ايتامىز.
ءسوز سوڭىن اقىنىڭ مىنا ءبىر جىر جولدارىمەن اياقتاۋدى ءجون كوردىم.
سىزدەرگە
اقيقات قانداي ۇلى، الىپ ەسىم،
الايدا كورسەتپەيدى كارى بەتىن.
مەن ساعان ۇسىنايىن اۋ، تۋعان ەل،
جۇرەكتىڭ كوزى كورگەن "ادىلەتىن"
عۇمىر كەيدە كەكەسىن، ءومىر ىسقاق،
جونى قايقاڭ بولادى، جولى قىسپاق.
قازاق دەگەن حالىقتى قۇلاي ءسۇيدىم،
جاپىراقتاي جانىمدى قولىما ۇستاپ.
ولەڭ مەنى دوس ەتتى جەرمەن ماڭگى،
ولەڭ عانا باسقانداي شەر مەن زاردى.
ول مەنىڭ بالدان ءتاتتى ساعىنىشىم،
ەرمەننەن قىشقىلىراق كەرمەك ءدامدى.
جالعان ءسوز جاسىرا الماس ىزدەرىمدى،
ساعىنىش ساقتاپ قالار ىزگى ەلىمدى.
ساعىنام سان مىڭ جىلعى بابالار مەن
مىڭ جىلدان سوڭ تۋاتىن قىز بەن ۇلدى.
اسقار تاۋلار ەستىرتتى ءوز ءۇنىمدى،
قاراپايىم قازاقپىن ءسوزى ۇعىمدى.
ىركۋگە جانىم مەنىڭ تىم دارمەنسىز،
سىزگە دەگەن سۇراپىل سەزىمىمدى.
قان تامىرىم – قارا ەرتىس جوسىلا اققان،
جان الەمىم شەكتەۋسىز جاسىل اسپان.
ارتىعىراق سۇيەم دەپ ايتا المايمىن،
ءسىزدى مەن جالعىز ۋىس توپىراقتان.
جۇباتقان جۇپار دالام كۇيمەن مەنى،
كوپ مەنىڭ توپىراقتان ۇيرەنگەنىم.
ءتول ۇلىنىڭ ءبىرىمىن تاريحتىڭ،
كەپ قالعان كوپ ولەڭمەن سىي بەرگەلى.
جەتەلەيدى دەيسىز ءسىز جىگىتتى ارمان،
قۇلاتپايدى ول دا راس ءۇمىت جاردان.
قاعازىمدى قابىل ال، التى الاشىم،
بوز جۋساننىڭ ءيىسى ءسىڭىپ قالعان.
قۋانىش ءىليااس ۇلى
6alash ۇسىندى
