قۇيرىق مايدى قازاقتىڭ كەڭ تارالعان مەنشىكتى ءداستۇرلى ەمى دەسەدە بولادى. ادام تۋعاندا قۇيرىق مايمەن سىلانىپ، وتباسىلى بولعاندا قۇيرىق-باۋىر اساتىپ، قايتقاندا قىرىق شىراعى قۇيرىق مايعا شىلانىپ ءبىر ءومىردى وتكىزەدى.
ءبىز قۇيرىق مايدىڭ ەمدىك ءرولىن ءجيى ايتقانىمىزبەن قازىرگى كەزدەگى وعان كەراعار پىكىرلەرگە عىلىمي دالەل تاپپاي قينالامىز، ولار مال مايىنىڭ قانداعى حولەستەرين مولشەرىن جوعارلاتىپ، جۇرەك-قانتامىر اۋرۋلارىنا ۇشىراتاتىنىن العا تارتىپ ءجۇر.
قويدىڭ قۇيرىق مايىنىڭ نەگىزگى قۇرامى تومەندەگىدەي:
ماي قىشقىلدارى – لاۆر قىشقىلى (0،20%)، ميريستىك قىشقىل (3،92% – 3،67%)، پالميت قىشقىلى (31،49% – 24،77%)، پالميتول قىشقىلى (3،14% – 3،01%)، مارگارين قىشقىلى (4،32%)، ستەارين قىشقىلى (30،02% – 16،51%)، ولەين قىشقىلى (44،43% – 28،37%). (Unsal and Aktas (2003) and Unsal and Yanlic (2005) ەڭبەكتەرىندە).
كورىپ وتىرعانىڭىزداي، ەڭ كوپ ۇلەستى، ادەتتە، ولەين قىشقىلى، ستەارين قىشقىلى، پالميت قىشقىلى ۇستايدى. شوكولادتىڭ دا نەگىزگى قۇرامى – وسى ءۇش ماي قىشقىلى. ال ول پايدالى تاعام رەتىندە قاراستىرىلعان.
ولەين قىشقىلى – جۇرەك-قانتامىر اۋرۋلارىنىڭ الدىن الادى. جوعارى تەمپەراتۋراعا ءتوزىمدى، تاعامدى قوسىپ ءپىسىرۋ كەزىندە تۇراقتى، ادام دەنساۋلىعىنا زياندى ماي قىشقىلدارىنا ىدىرامايدى. قازىرگە دەيىن دەنساۋلىققا كەرى اسەرى انىقتالماعان.ول ءزايتۋن مايىندا كوپ بولادى. ءزايتۇن مايى كالورياسى وتە جوعارى، ءبىر قاسىعى 100-گە جۋىق كالوريا بەرەتىن تاعام.
ستەارين قىشقىلى – ەڭ كوپ تارالعان ماي قىشقىلدارىنىڭ ءبىرى. ول كوپتەگەن جانۋارلار مەن وسىمدىك مايلارىندا گليسەرول ەفيرى. ستەارين قىشقىلى وسىمدىك مايىنا قاراعاندا جانۋارلاردىڭ مايلارىندا (30% دەيىن) كوپ (ادەتتە «5%). باسقا قانىققان ماي قىشقىلدارىنان ايىرماشىلىعى – ستەارين قىشقىلى ەرلەر مەن ايەلدەردەگى ليپوپروتەين حولەستەريننىڭ كونسەنتراسياسىنا اسەر ەتپەيدى. كوپتەگەن زەرتتەۋلەر ونىڭ ەرلەردەگى ترومبوگەندىك جانە اتەروگەندىك ءقاۋىپتىڭ الدىن الاتىنىن كورسەتكەن. ستەارين قىشقىلى ادام اعزاسىنا بيولوگيالىق تۇرعىدان ۋلى ەمەس.
پالميت قىشقىلى – بۇل اعزاعا زياندى جانە حولەستەريندى جوعارىلاتاتىن جالعىز قانىققان ماي قىشقىلى. دەگەنمەن قويدىڭ قۇيرىق مايىندا باسقا زيانسىز قانىققان ماي قىشقىلداردىڭ جالپى مولشەرىنەن از ەكەندىگىن ەسكەرسەك، ول ادام دەنەسىندەگى حولەستەريندى جوعارلاتا المايدى. كوبىنەسە سابىن، ماي شام، كوسمەتيكا ت.ب. وندىرىستە قولدانىلادى.
قۇيرىق مايمەن نەگە دەنەنى سىلايدى؟
ستەارين قىشقىلى تەرىنى جۇمسارتىپ، اۋا وتكىزگىشتىگىن تەزدەتسە، پالميت قىشقىلى تەرىنى قايتا قالپىنا كەلتىرىپ، تەز تۇلەۋىنە اسەر ەتەدى. ال دەنەگە سىڭگەن ولەين قىشقىلى جوعارى قۋات بەرەدى. بالا سىلاۋمەن، قار قىلاۋمەن وسىلاي وسەدى.
قويدىڭ قۇيرىق مايىنداعى باسقا پايدالى قاسيەتتەرى ولاردىڭ جەگەن ءشوبى مەن ىشكەن سۋىنا جانە ناسىلىنە بايلانىستى. پايدالىسى جاعىنان وتتى جەردە جايىلعان قازاقتىڭ قىلشىق ءجۇندى قويى، ەدىلباي، شۋ قوي تۇقىمدارى الدا تۇرادى.
شوكولادتىڭ ورنىنا قويدىڭ قۇيرىق مايىن، ءزايتۇن مايىنىڭ ورنىنا تاماق ءپىسىرىپ جەۋگە ابدەن بولادى.
6alash ۇسىنادى